Mayorka
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mayorka (Hispane e Kataluniane Mallorca) esas la maxim granda insulo dil arkipelago di Baleari. L'insulo apartenas a Hispania. La nomo dil insulo signifikas la plu granda insulo (ek la latina linguo insula maior).
La chef-urbo di Mayorka esas Palma de Mallorca. Palma de Mallorca esas anke la chef-urbo dil autonoma komono di Baleari. Mayorka konsistas administrale ek 53 komoni.
L'oficala lingui sur l'insulo esas la kataluniana linguo e la hispana linguo.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]
Homala restaji del Neolitiko (cirkume 3.500 yari aK, epoko di la transito a la Bronz-epoko) trovesis en l'insulo. La maxim anciena populo konocita - malgre de nekonocata origeno - qua habitis l'insulo nominezis "fronderi de Baleari". Proxim Santa Ponsa trovesis restaji e sepulturi en regiono qua habitesis de la Fer-epoko (cirkume 800 yari aK) til la konquesto Romana.
Romani okupis Mayorka en 123 aK. La precipua ekonomial agadi dum ta epoko esis kultivo di olivo e vit-bero, e minado di salo. En 425 Vandali spoliis ol. En 534 Bizancani konquestis l'insulo. En 707 kalifii de la nordo di Afrika okupis ol.
En 1113, naval esquado komandita dal komto Ramón Berenguer la 3ma de Barcelona, lor federito kun la Republiko di Pisa invadis l'insulo por represar la Mohamedana pirati, e fine konquestis l'insulo komplete en 1115. La konquesto ne duris multe, pro en 1116 la kalifi Almoravid (Arabe: Al-Murābiṭūn) rikonquestis ol. En 1203 la kalifi Almohad konquestis l'insulo. En 1229 lor rejulo Jaime la 1ma di Aragon desembarkis en Mayorka, e rikonquestis ol definitive por la Kristani en 1231.
Geografio
[redaktar | redaktar fonto]Mayorka havas du montari: Tramuntana e Levante. La maxim alta punto di Mayorka esas la monto Puig Major, kun 1.445 metri di altitudo. Somero en l'insulo esas varma e sika, kontre ke vintro esas moderema e pluvoza.
Ekonomio
[redaktar | redaktar fonto]Turismo esas la precipua ekonomial agado di Mayorka. L'insulo esas turistala destino populara precipue por Germani.
