Officieel taol
- Dit artikel is in mierder Limburgse dialekte gesjreve. Perbeer estebleef waal mer ei dialek per alinea aan te hauwe.
'n Offesjeel taol is 'n taol die dör 't bevoegd gezag erkènd is en dus 'ne officiële sjtatus haat. Mètstens is 'n officieel taal ooch door e land of organisatie tot besjtuurstaal resp. wèrktaol gekoze, mae neet altied. Zoe is 't Limburgs in Nederlands Limburg waal 'n officieel, mae gèng besjtuurstaal.
In 't POBU-verdrag van de VN is 't gebroek van de èège taal 'n kultureel rech. In 't oonderwies en 't beroepslaeve kènne evvel taaleise gesjtèld waeëre. In alle aander formeel situaties haat me rech op 'ne tolk.
Neet allein len, meh ouch intergouvernementele organisaties wie de Vereinigde Naties of de EU en multinationals (wie Philips) höbbe ein of mierdere offesjeel taole.
'n Offesjeel taol heet daomèt 'nen aandere status es 'n sjtandaardtaal en diz twieë wer 'ne aandere es 'n dialek.
De Limbörge
[bewirk | brón bewèrke]Zoe in Nederlands Limbörg wie Belsj Limbörg is Nederlands de einsegste officieel taol. Wel geneet 't Limbörgs 'ne speciale staotus in Nederlands Limbörg. Dao is 't 'n zoegenaomde streektaol. Zoen taol mót daan wel gemotiveerd weure door de regiering in 't spreke en sjrieve vaan häör mer steit neet geliekweerdeg aon 't Nederlands. In Belsj Limbörg heet 't Limbörgs gaaroet geine staotus. Wel heet de taol de streektaolstaotus in 't hendsje vol Limbörgssprekende dörpkes in de Waolse provincie Luik. Dao is de officieel taol Frans. Limbörgs heet geine staotus in de Limbörgstaolege gemeinsjappe vaan 't Duits Rienland.
Nederland
[bewirk | brón bewèrke]Nederland heet in princiep ein offesjeel taol, 't Nederlands. Daoneve is in de provincie Friesland 't Fries een offesjeel taol, boe euverheidsdokuminte in opgestèld kinne weure. Ouch in bestuur en rechspraak kin vaan 't Fries gebruuk gemaak weure. 't Offesjeel Nederlands in Nederland hèt Standaardnederlands. De Taolunie (same mèt Belsj en Suriname) zörg veur de zjuste vörm vaan 't Nederlands.
Belsj
[bewirk | brón bewèrke]Belsj kint drei offesjeel taole: 't Nederlands, 't Frans en 't Duits. De Taolunie (samen mèt Nederland en Suriname) zörg veur de zjuste spelling vaan 't Nederlands.
Europese Unie
[bewirk | brón bewèrke]De Europese Unie heet twinteg offesjeel taole, zuuch ouch taole vaan de Europese Unie. Daoneve heet 't Iers de staotus vaan verdraagstaol, wat wèlt zegke tot alle verdrage nao 't Iers vertaold mote weure. De EU erkint 't Limbörgs es streektaol mer dat weurt op zien plaots allein door Nederland en Wallonië erkint (neet Vlaondere). 'n Streektaol heet evels gaaroet geine vergeliekbare staotus es 'n offesjeel taol. Zoe meint de erkinning vaan Limbörgs es taol wel tot Europese projekte subsidie kinne verwachte veur 't besjerme vaan die taol. Me kint evels gein documènte vaan de EU opeise in 't Limbörgs. Lui die 'n streektaol spreke in de EU weure altied verwach ouch ein vaan de twinteg offesjeel taole te kinne spreke, leze en sjrieve.
Vereinigde Naties
[bewirk | brón bewèrke]De Vereinigde Naties hanteert zes offesjeel taole: 't Arabisch, 't Sjinees (Mandarijn), 't Ingels, 't Frans, 't Russisch en 't Spaons.
Bedrijfsleven
[bewirk | brón bewèrke]Väöl Nederlandse multinationals hantere Ingels es hun offesjeel taol.