Трохеј
Трохеј[1][2] или хореј[3][4] — поетска стапка во метриката што се состои од нагласен (акцентиран) слог проследен со ненагласен, во квалитативна метрика, како што се среќава во англискиот јазик и во модерната лингвистика, или во квантитативна метрика, како што се среќава во латинскиот и старогрчкиот, тежок слог проследен со лесен (исто така опишан како долг слог проследен со краток). Во овој поглед, трохејот е обратен на јамбот. Така латинскиот збор íbī „таму“, поради кратко-долгиот ритам, во латинските метрички проучувања се смета за јамб, но бидејќи е нагласен првиот слог, во модерната лингвистика се смета за трохеј.
Обликот на придавката е трохејски. Замиот збор трохеј на македонски јазик е трохејски бидејќи се состои од нагласен слог „тро“ што го следи ненагласен слог „хеј“
Друго име што порано се користело за трохеј е хореј.
Етимологија
[уреди | уреди извор]Трохеј доаѓа од францускиот trochée, адаптиран од латинскиот trochaeus, по потекло од грчкиот τροχός (trokhós), 'тркало', од фразата τροχαῖος πούς (trokhaîos poús), буквално „стапало за трчање“,[5] се поврзува со зборот τρέχω trékhō, „Јас трчам“. Поретко употребуваниот збор хореј доаѓа од χορός, khorós, 'танц'. И двата збора го пренесуваат „тркалачкиот“ ритам на оваа метричка стапка.
Имало добро воспоставена древна традиција дека трохејскиот ритам е побрз од јампскиот.[6] Кога се користи во драма, често се поврзува со живи ситуации. Еден древен коментатор забележува дека е именуван според метафората луѓе кои трчаат (ἐκ μεταφορᾶς τῶν τρεχόντων) и римскиот метричар Мариус Викторинус забележува дека е именуван според неговото трчање и брзина (dictus a cursu et celeritate).[6]
Примери
[уреди | уреди извор]Македонските двосложни зборови се трохеи, па за постигнување трохеј во стихот се користат двосложни зборови.[7]
- Бол/ка бо/ли — бол/ка го/ри, (нагласен – ненагласен – нагласен – ненагласен)
- бол/ка пе/че — ду/ша мо/ри,
- (а болката) ко/га све/ти —
- теш/ко, теш/ко, теш/ко кле/ти!
(„Елегии за тебе“ – К. Рацин)
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „трохеј“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „трохеј“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „хореј“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „хореј“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ Trochee, Etymology Online (retrieved 23 July 2015)
- ↑ 6,0 6,1 A.M. Devine, Laurence Stephens, The Prosody of Greek Speech, p. 116.
- ↑ „Ритмички стапки и ритмички комбинации“. Македонски јазик. Посетено на 12 август 2024.