Liberja

bandiera

tarka

Mappa

Organizzazzjoni territorjali

Il-Liberja huwa pajjiz li jinsab fl-Afrika. Il-belt kapitali hi Monrovia (6°18′38″N 10°48′17″W). Il-Liberja, uffiċjalment ir-Repubblika tal-Liberja (bl-Ingliż: Republic of Liberia), huwa pajjiż li jinsab fuq il-kosta tal-punent tal-Afrika u mdawwar mas-Sierra Leone fil-majjistral, il-Kosta tal-Avorju fil-lvant, u l-Guinea fit-tramuntana. Fin-nofsinhar u l-punent tmiss mal-Golf tal-Ginea, parti mill-Oċean Atlantiku. Ikopri erja ta' 111,369 km²1 u għandu popolazzjoni ta’ 4,294,000 abitant. Il-lingwa uffiċjali tagħha hija l-Ingliż, għalkemm madwar tletin lingwa indiġena huma mitkellma wkoll, li minnhom jispikkaw Kpelle, Bassa, Vai, Grebo, Craví, Guisí, Gola u l-"Liberian English" Creole.

Il-klima hija sħuna, tropikali u umda (ekwatorjali). Għandu staġun tax-xita ikkawżat mill-monsoon Afrikan (Mejju sa Ottubru) għalkemm ix-xita hija frekwenti matul is-sena. Il-perjodu l-aktar niexef huwa bejn ix-xhur ta' Diċembru sa Frar, bi predominanza akbar fit-tramuntana.

Fl-istorja reċenti tiegħu, dan il pajjiż Afrikan kien imdawwar f’żewġ gwerer ċivili suċċessivi, l-ewwel bejn l-1989 u l-1996 u t-tieni bejn l-1999 u l-2003, li sfaċċaw mijiet ta’ eluf taċ-ċittadini tiegħu u qerdu l-ekonomija tiegħu. Ftehim ta' paċi fl-2003 wassal għal elezzjonijiet demokratiċi fl-2005, li fihom Ellen Johnson Sirleaf ġiet eletta president tal-pajjiż, u b’hekk saret l-ewwel mara eletta demokratikament biex tmexxi pajjiż Afrikan.8 L-irkupru tal-pajjiż beda minn mod progressiv iżda għad hemm ħafna affarijiet biex titjieb. L-istabbiltà ekonomika u politika kienet mhedda peress li kien wieħed mill-pajjiżi meqruda mill-epidemija tal-Ebola tal-2014 flimkien mas-Sierra Leone u l-Ginea, fejn b'kollox mietu aktar minn 4,500 persuna, u ġiet iddikjarata uffiċjalment mitmuma fit-8 ta' Mejju.

Total tal-fruntieri tal-Liberja: 1,667 km, pajjiżi tal-fruntiera (3): Ginea 590 km; Il-Kosta tal-Avorju 778 km; Sierra Leone 299 km.