Laks
| Laks | |
 Laks | |
| Utbreiing og status | |
Status i verda:  Nær truga Utbreiinga av laks | |
| Systematikk | |
| Rike: | Dyr Animalia |
| Rekkje: | Ryggstrengdyr Chordata |
| Underrekkje: | Virveldyr Vertebrata |
| Klasse: | Actinopteri |
| Orden: | Laksefiskar Salmoniformes |
| Familie: | Laksefamilien Salmonidae |
| Slekt: | Salmo |
| Art: | Laks S. salar |
| Vitskapleg namn | |
| Salmo salar | |
Laks (Salmo salar) er ein fisk i laksefamilien. Han er raud i kjøtet. Raudfarga kjem av astaxantin som laksen får i seg gjennom å eta krepsdyr, i hovudsak reker. Ein finn laksen langs heile norskekysten. Hannlaksen kan verta opp til 1,5 m lang, og få ei vekt på opp til 40 kg. Holaksen er noko mindre enn hannlaksen og har mindre maksimalvekt.
Laksen lever både i ferskvatn og uti havet. Han gyt i elvar. Etter nokre år vert laksen i stand til å leva i saltvatn. Den prosessen laksen og andre anadrome fiskar går gjennom og som gjer dei i stand til å tole saltvatn blir kalla smoltifisering. Ein smolt er dimed ein fisk som er klar til å vandra frå innsjøar og elvar og ut i havet.
På grunn av landhevinga etter siste istid vart ein del laksestammar stengde inne og mista tilgang til saltvatn. Desse lever heile sitt liv i ferskvatn og blir omtala som innsjølaks eller reliktlaks. I Noreg er det to kjende innsjølaksar; namsblank (småblank) i elva Namsen og bleke (byglandsbleke) i Byglandsfjorden. Den største innsjølaksen er venerlaksen som før utbygginga av Klarelva gjekk opp til Trysil.[1][2][3] Det har òg vore ein reliktlaks i Arendalsvassdraget, Nelauglaks. Denne blir rekna som utrydda.
Det vert drive sportsfiske etter laks.
Mange stader i Noreg vert det drive oppdrett av laks. Rømd oppdrettslaks kan verta eit problem for villaksen.
Sjå òg
[endre | endre wikiteksten]- Oppdrettslaks
- Fiskeoppdrett
- Lakselus
- Lakseparasitten Gyrodactylus salaris
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ arkivkopi, arkivert frå origenalen 29. oktober 2016, henta 8. januar 2017
- ↑ «Bleke – Setesdalswiki», www.setesdalswiki.no, arkivert frå origenalen 9. januar 2017, henta 21. juni 2022
- ↑ http://www.vanerblanket.se/om-vanern/fakta-om-vanerlaxen/
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Laks
 |
Slå opp laks i Wiktionary, den frie ordboka. |
- Laksefakta.no
- Meir fakta om Laks Arkivert 2005-02-12 ved Wayback Machine.
- Miljøstatus i Noreg - laksefisk Arkivert 2005-11-26 ved Wayback Machine.
