20 Pułk Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego

20 Pułk Ułanów

108 pułk ułanów

Odznaka pamiątkowa 20 puł
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1920
Rozformowanie	1939
Patron	Król Jan III Sobieski
Tradycje
Święto	15 września 24 czerwca (od 1927)
Nadanie sztandaru	11 października 1921
Rodowód	108 pułk ułanów
Dowódcy
Pierwszy	płk Dymitr Radwiłowicz
Ostatni	płk dypl. Andrzej Kunachowicz
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Rudnią Baranowską (11–12 X 1920) kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Rzeszów
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	kawaleria
Podległość	8 BJ (od lata 1920) X BK (1924–1930) Kresowa BK (1937–1939)

20 pułk ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego (20 puł.) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP.

Pułk sformowany został w Ostrołęce w 1920 jako rezerwowy 108 pułk ułanów. Walczył w obronie mostu na Narwi w Nowogrodzie, pod Łomżą, Kuleszką, Milewem, o Ciechanów, pod Biskupiczami i Rudnią Baranowską.
W styczniu 1921 został przemianowany na 20 pułk ułanów, a w 1927 nadano mu imię Króla Jana III Sobieskiego. W okresie międzywojennym stacjonował w garnizonie Rzeszów.
W kampanii wrześniowej walczył w składzie macierzystej Kresowej Brygady Kawalerii prowadząc działania opóźniające na prawym skrzydle Armii „Łódź”.

Formowanie

Pułk nawiązywał do tradycji 20 pułku ułanów Księstwa Warszawskiego uczestniczącego w kampanii napoleońskiej 1812.

W 1920 w Ostrołęce sformowano 108 pułk ułanów. W jego skład weszły dwa szwadrony 3 pułku strzelców konnych, jeden szwadron 8 pułku ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego i jeden szwadron 6 pułku Ułanów Kaniowskich. Pierwszym dowódcą został pułkownik Dymitr Radziwiłowicz, a 30 lipca 1920 wyznaczone szwadrony spotkały się w Ostrołęce. Jego skład osobowy na ów dzień wynosił 19 oficerów, 780 szeregowych, 800 koni i 16 wozów.

Pułk posiadał szable austriackie i niemieckie; na stanie były również karabinki austriackie. Dużą część pułku stanowił rocznik poborowych oraz dawni rezerwiści armii austriackiej. Rzędy końskie posiadał austriackie i meksykańskie. Przewaga koni młodych. Oddziałem gospodarczym dla pułku był 8 pułk ułanów. Pierwszy rozkaz pułkowy pochodzi z 21 sierpnia, podpisał go rotmistrz Piotr Głogowski, za zgodność podpisał go porucznik Uranowicz, który w owym czasie pełni funkcję adiutanta.

Obsada personalna 108 pułku ułanów w 1920
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko
Dowódca	rtm. Piotr Głogowski
adiutant	por. Franciszek Uranowicz
adiutant	por. Witold Lipowski
lekarz	ppor. Henryk Jarocki
Lekarz wet.	por. lek. wet. Władysław Leżoń
Dowódca I dywizjonu	rtm. Kazimierz Romański
Dowódca II dywizjonu	rtm. Edmund Skowroński
dowódca 1 szwadronu	rtm. Sędzimir
dowódca 1 szwadronu	pchor. / ppor. Bogumił Szumski 13 IX 1920 ranny
	ppor. Gustaw Ceratkiewicz
	ppor. Aleksander Napiórkowski †18 VIII 1920 Ciechanów
dowódca 2 szwadronu	por. Edward Ostrowski †3 VIII 1920 Ostrołęka
	rtm. Władysław Jercho
w 2 szwadronie	pchor. Marian Mańkowski †3 VIII 1920 Ostrołęka
dowódca 3 szwadronu	rtm. Kazimierz Romański
dowódca 4 szwadronu	por. Sławosz Szydłowski
dowódca szwadronu karabinów maszynowych	por. dr Edward Skowroński
dowódca oddziału sztabowego	por. Władysław Gundelach
	por. Stanisław Drzewiński
	por. Władysław Horodyski
	por. Stefan Grudzielski 3 VIII 1920 ranny
	por. Jan Wiśniowiecki
	pchor. Stanisław Sozański †3 VIII 1920 Ostrołęka
Dowódca plutonu	pchor. Jan Kozienicki
Oficer pułku	pchor. Józef Friszer
	pchor. Aleksander Grabowiecki
Oficer pułku	pchor. Wiktor Kegler

Pułk w walce o granice

Pułk przydzielono do 8 Brygady Jazdy, którą sformowano w tamtym okresie dla przeciwstawienia radzieckiemu III Korpusowi Kawalerii Gaja. W obszarze Ostrołęki zebrano więc 108., 2. i 115 pułk ułanów a także 8 dywizjon artylerii konnej. Dowództwo powierzono generałowi Suszyńskiemu.

108 pułk ułanów pierwszy patrol odbył 20 lipca 1920. Pierwsze potyczki miały miejsce już w pierwszych dniach działania pułku. Należy tu odnotować obronę mostu w Nowogrodzie przez patrol podchorążego Szumskiego oraz uliczne walki z kozakami. Do pierwszego starcia ogniowego doszło 1 sierpnia 1920 i tu pułk poniósł pierwsze straty: 14 zabitych i rannych.

Przeprawa w Nowogrodzie była niestrzeżona przez Polaków, w związku z czym kawaleria rosyjska działała w obszarze pomiędzy Ostrołęką a Łomżą. 5 sierpnia pułk wziął udział w odsieczy w okolicach Łomży, a celem było odpędzenie nieprzyjaciela. We wsi Kuleszka, 2/108 pułku ułanów został otoczony przez bolszewicką kawalerię i musiał wycofać się z rejonu Ostrołęki. Straty były poważne: zginęli porucznik Ostrowski, podchorąży Mańkowski i 50 ułanów.

Wraz z ofensywą Rosjan w kierunku Warszawy, stworzono linię obrony 10 km na północny wschód od Ostrołęki. Lewe skrzydło opierało się o Narew, prawe o tor kolejowy Ostrołęka – Łomża. Rosjanie byli osłonięci bagnami. Mimo to, ułani atakowali i w dniach 1 i 2 sierpnia zajęli Nowy Dwór i zepchnęli wroga do wsi Zabiele. 3 sierpnia do żołnierzy pułku przemawiał generał Roja. Wydał też rozkazy. Od rana trwał silny ostrzał artyleryjski, więc należało dążyć do dalszego wyparcia Rosjan. Do walki został skierowany 1. i 4 szwadron 108 pułku. Celem była wieś Zabiele. I tym razem ułani zwyciężyli. W boju pod Nowym Dworem wyróżniony został za męstwo porucznik Horodyski. Polegli m.in.: podchorąży Stanisław Sożański, raniony został porucznik Stefan Grudzielski, zaś 150 żołnierzy zostało zabitych, ranionych lub zaginęło w akcji.

Mimo taktycznych sukcesów, pułk musiał się wycofać. W dniach 5 do 10 sierpnia pułk cały czas prowadził walki osłaniając odwrót brygady przez Biebrzyce, Węgrzynowo i Stary Gołymin na Gąsocin. W okolicy Gołymina walki prowadził 1 szwadron pod dowództwem rotmistrza Sędzimira. W walce został śmiertelnie ranny podporucznik Aleksander Napiórkowski i 16 ułanów. W tym samym czasie powiększył się skład 8 Brygady i składa się ona z 108., 2. i 115 pułku ułanów, 8 dywizjon artylerii konnej i 203 pułk ułanów. Dowodzenie przejął generał Karnicki.

11 sierpnia nastąpiło formalne podporządkowanie 8 Brygady dowódcy 18 Dywizji Piechoty. Brygada obsadziła pozycje obronne pod Gąsocinem, zajmując stanowiska na lewym skrzydle 5 Armii. 12 sierpnia brygada odparła atak na Gąsocin a wieczorem przemieściła się do Nowego Miasta. 13 sierpnia rano doszło do starcia pod Milewem, następnie 108 pułk przemieścił się do Szeronina. 14 sierpnia pułk wziął udział w natarciu na Ciechanów. Po drodze została stoczona walka pod Glinojeckiem, gdzie wzięto 513 jeńców, 40 karabinów. 15 sierpnia w południe wkroczył do Ciechanowa. W mieście kwaterował sztab sowieckiej 4 Armii, której dowódca zbiegł na wschód. 18 Dywizja Piechoty nie zdołała dojść do Ciechanowa, tak więc 8 Brygada Jazdy wycofała się do Rumoki na lewe skrzydło dywizji. 16 sierpnia rano, 8 Brygada ze 108 pułkiem ułanów w straży przedniej, zajęła znów Ciechanów. W późniejszych godzinach cała brygada stoczyła walkę z 16 Dywizją Strzelców w obszarze Wróblewo – Opinogóra, następnie wycofując się do Borek. 8 Brygada zajęła się osłanianiem lewego skrzydła 5 Armii która to zaczęła swoje przeciwnatarcie.

8 i 9 Brygady Jazdy pod dowództwem gen. Gustawa Dreszera otrzymały zadanie przecięcia odwrotu, podążającym z zachodu, 4 Armii bolszewickiej i Korpusowi Gaja. 8 Brygada maszerując z okolic Płońska w Strzegowie zastała Korpus Gaja, który zaczyna wycofywać się w kierunku granicy niemieckiej. Dalsza trasa pościgu za nieprzyjacielem to kolejno: Miączyn, Liberadz i dalej w kierunku Mławy. Pułk dochodzi do Turzy Małej, gdzie od 28 sierpnia do 1 września odpoczywa, przygotowując się do wyjazdu na front wschodni. 1 września wyjeżdża do Chełma.

Zawieszenie broni 18 października 1920 zastało pułk we wsi Filipowicze Koreckie.

Polegli i zmarli

Żołnierze pułku polegli i zmarli z ran w czasie wojny polsko-bolszewickiej
pchor. Marjan Mańkowski	ppor. Aleksander Napiórkowski	por. Edward Ostrowski Edward
pchor. Stanisław Sożański	ułan Józef Dunaj	ułan Tomasz Dziadowski
ułan Franciszek Galas	ułan Franciszek Henek	ułan Paweł Jarek
ułan Stanisław Jawor	st. ułan Mikołaj Kostrowicki	ułan Franciszek Kowalczyk
ułan Jan Koziołek	kapr. Franciszek Krysa	ułan Franciszek Kurczap
ułan Stanisław Kuźma	ułan Tadeusz Mitkowski	ułan Jan Nowak
ułan Piotr Papuga	ułan Wojciech Polak	ułan Franciszek Slapiński
ułan Stanisław Stasiowski	ułan Jan Tukarski	ułan Jan Waleczko
ułan Stanisław Węgrzyn	ułan Jan Wszołek

Ponadto poległo kilkudziesięciu ułanów, których nazwisk i miejsc pochówku nie ustalono.

Kawalerowie Virtuti Militari

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari za wojnę 1918–1920
kpr. August Brzęk	ppor. Gustaw Ceratkiewicz	kpr. Jan Cichoń
st. wachm. Józef Cichorz	plut. Franciszek Dziaduła	rtm. Piotr Głogowski
st. ułan Franciszek Golba	por. Aleksander Grabowiecki	por. Władysław Horodyski
kpr. Walenty Klesk	ułan Karol Krawczyk	plut. Stanisław Kuśnierz
wachm. Zenon Maszyński	ppor. Aleksander Napiórkowski	ułan Jan Ozdon
rtm. Kazimierz Romański	plut. Marian Szendzielarz nr 5094	st. ułan Józef Syska
st. ułan Michał Sznajder	ppor. Bogumił Szumski	rtm. Franciszek Uranowicz

Krzyżem Walecznych odznaczonych zostało 37 żołnierzy, w tym rtm. Stanisław Gepner i st. wachm. Leon Wiatr.

Pułk w czasie pokoju

Fanfarzyści p.uł.

Oficerowie rezerwy 20 p.uł.

Reorganizacja i podporządkowanie

Po podpisaniu rozejmu z Rosją bolszewicką pułk wycofano do Włodzimierza Wołyńskiego. Na przełomie 1920 i 1921 zapadła decyzja o przeformowaniu części rezerwowych i ochotniczych pułków jazdy w pułki regularne. Na podstawie rozkazu ministra spraw wojskowych z 15 stycznia 1921 roku 108 pułk ułanów został przemianowany na 20 pułk ułanów.

We Włodzimierzu Wołyńskim zdemobilizowano ochotników oraz żołnierzy najstarszych roczników. 10 lutego 1921 pułk liczył 9 oficerów, 4 podchorążych, 280 szeregowych i 470 koni. Tego dnia pułk załadował się na stacji Włodzimierz Wołyński i odjechał do Rzeszowa. W tym czasie pułk wszedł w skład X Brygady Jazdy.
Od 1924, wraz ze zmianą terminu „jazda” na „kawaleria", wszedł w skład X Brygady Kawalerii, a od 1930 był w składzie samodzielnej 10 Brygady Kawalerii. W 1936 rozważano koncepcję motoryzacji pułku w ramach całej 10 BK, ale opór ze strony korpusu oficerskiego spowodowały, że zmotoryzowany został 24 pułk ułanów, natomiast 20 puł został przekazany w podporządkowanie dowódcy Kresowej Brygady Kawalerii i w jej strukturze pozostał do września 1939.

4 sierpnia 1927 generał dywizji Daniel Konarzewski, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, nadał 20 pułkowi ułanów nazwę „20 Pułk Ułanów imienia Króla Jana III Sobieskiego”.

Zakwaterowanie

Rzeszów - most oraz koszary 20 puł.

Po krótkim pobycie we Włodzimierzu Wołyńskim, pułk przetransportowany został do Rzeszowa. Kawaleryjskie koszary przy ul. J. Dąbrowskiego były jednak zbyt ciasne i dlatego też pozostawiono w nich jedynie dowództwo pułku, 1 szwadron liniowy, szwadron karabinów maszynowych oraz pluton łączności, natomiast 27 lipca pozostałe szwadrony liniowe oraz inne pododdziały skierowano do Dębicy. 24 czerwca 1930 w Koszarach Poniatowskiego w Rzeszowie odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci poległych ułanów. W latach 1922–1923 Pułk dysponował też dwoma innymi kompleksami w Rzeszowie. Były to Koszary Hallera i Koszary Bema.
Szwadrony stacjonujące w Dębicy powróciły do Rzeszowa na początku lat 30. XX w. Na mocy rozkazu z 14 listopada 1932 wrócił 3 szwadron, natomiast jesienią 1933 wróciły szwadrony 2 i 4 wraz z drużyną ckm na taczankach. Cały pułk zakwaterowany został w Koszarach Piłsudskiego, które to opuścił odchodzący do Przemyśla 22 pułk artylerii lekkiej.
W 1937 planowano motoryzację pułku. Zdecydowany opór kadry oficerskiej sprawił, że zrezygnowano z tych planów, ale konsekwencją tej decyzji było przeniesienie w maju 1939 szwadronu zapasowego do Koszar Sowińskiego w Kamionce Strumiłowej i planowana przeprowadzka reszty pułku do marca 1940.

Święto pułkowe

Początkowo pułk obchodził swoje święto 15 września, w rocznicę szarży pod Biskupiczami przeprowadzonej w 1920. 19 maja 1927 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 24 czerwca, jako datę święta pułkowego. Od tej pory pułk obchodził swoje święto w dniu imienin patrona.

Konie

Konie starano się grupować według maści w poszczególnych pododdziałach według następującego schematu: 1 szwadron – jasnogniade, 2 szwadron – gniade, 3 szwadron – ciemnogniade, 4 szwadron – skarogniade, szwadron karabinów maszynowych – kare, pluton łączności – szpaki, pluton trębaczy – siwe.

Plany mobilizacyjne i mobilizacja 1939

Pułk w planie mobilizacyjnym „S”
Nazwa pododdziału	Termin	Miejsce mobilizacji
dowódca pułku z drużyną	alarm	Rzeszów
pluton łączności
1 szwadron
2÷4 szwadrony		Dębica
szwadron karabinów maszynowych		Rzeszów
szwadron kawalerii nr 54	8
pluton ckm nr 54
szwadron kawalerii nr 67	10
pluton ckm nr 67
dowódca brygady kawalerii nr 10	alarm
kolumna taborowa nr1084	11
kolumna taborowa nr 1085	12
kolumna taborowa nr 1086
Kwatera Główna nr 110 (I eszelon)	alarm
Kwatera Główna nr 110 (II eszelon)	4
poczta polowa nr 110
sąd polowy nr 110
uzupełnienie do czasu „W”	6
szwadron marszowy 1/20 puł	18
pluton marszowy nr 1/54	30
pluton marszowy nr 1/67
szwadron zapasowy	do 15
Oficerska Szkoła Kawalerii	30	Dębica
Centrum Wyszkolenia Kawalerii
Szkoła Podchorążych Kawalerii

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko
dowódca pułku	płk dypl. Andrzej Kunachowicz
I zastępca dowódcy	mjr dypl. Włodzimierz Kasperski
adiutant	rtm. Stanisław Błaszczak *
naczelny lekarz medycyny	kpt. dr Kazimierz Gnatowski
starszy lekarz weterynarii	kpt. Marian Górniewicz
oficer placu Rzeszów	rtm. adm. (kaw.) Wilhelm Latawiec
II zastępca dowódcy (kwatermistrz)	mjr Michał Albin Ordyniec
oficer mobilizacyjny	rtm. adm. (kaw.) Jerzy Witoszyński
zastępca oficera mobilizacyjnego	por. Władysław Bober
oficer administracyjno-materiałowy	por. adm. (kaw.) Władysław Kaszewski
dowódca szwadronu gospodarczego	rtm. Stanisław Błaszczak (*)
oficer gospodarczy	kpt. int. Jan Grzelak
oficer żywnościowy	chor. Franciszek Barczyk
dowódca plutonu łączności	por. Stanisław Taczak
dowódca plutonu kolarzy	por. Kazimierz Jankowski (*)
dowódca plutonu ppanc.	por. Piotr Strok
dowódca 1 szwadronu	rtm. Jan Burtowy
dowódca plutonu	por. Tadeusz Marian Strugalski
dowódca plutonu	ppor. Stefan Błażejewski
dowódca 2 szwadronu	rtm. Edward III Zieliński
dowódca plutonu	por. Kazimierz Jankowski (*)
dowódca plutonu	por. Jerzy Krasuski
dowódca plutonu	por. kontr. Getmisz Kaz-Gerej
dowódca 3 szwadronu	rtm. Jan Mieczysław Ptak
dowódca plutonu	ppor. Zbigniew Marian Chwałek
dowódca 4 szwadronu	rtm. Franciszek Beranek
dowódca plutonu	ppor. Eugeniusz Sylwester Gąska
dowódca plutonu	ppor. Marian Alfred Rotter
dowódca plutonu	ppor. Józef Stanisław Rymel
dowódca szwadronu km	por. Witold Józef Marian Morawski
dowódca plutonu	por. Andrzej Lech Chołociński
dowódca plutonu	por. Bolesław Jerzy Daniłłowicz
dowódca szwadronu zapasowego	rtm. Józef Murasik
zastępca dowódcy	por. Ludwik Cuber
na kursie	rtm. Marian Szendzielarz
na kursie	por. Stefan Cyryl Gniewiewski

Pułk w kampanii wrześniowej

Kampanię wrześniową pułk odbył w ramach Kresowej BK.

Mobilizację rozpoczęto 28 sierpnia. Po jej zakończeniu szwadrony odjechały do miejsca przeznaczenia trasą Lwów – Równe – Warszawa – Kutno, a stację wyładowczą osiągnięto już po wybuchu wojny.

W rejonie Kutna niemieckie lotnictwo zaatakowało będący jeszcze w transportach 1 i 2 szwadron. Po wyładowaniu pułk obsadził stanowiska obronne w rejonie Rossoszycy. Nocą został przesunięty w rejon Sikucin – Jamno, by rano maszerować dalej na zachodni skraj miejscowości Warta. Podczas marszu kolumny atakowało lotnictwo, a pułk poniósł pierwsze straty w ludziach. 4 września pułk wszedł w swój pierwszy kontakt ogniowy z przeciwnikiem naziemnym. Niemieckie zmotoryzowane oddziały zostały powstrzymane, ale w południe rozkaz dowódcy brygady nakazał dalsze wycofanie w rejon Rożdżały, a kolejny rozkaz obsadzenie stanowisk na odcinku Glinno – Brodnia – Brzeg i zorganizowanie obrony przepraw na Warcie. W tym czasie samoloty niemieckie zbombardowały i zniszczyły tabory pułkowe. W wyniku oskrzydlenia, szwadrony zmuszone zostały do wycofania w rejon Puczniewa. Tu przekroczyły Ner i zajęły stanowiska obronne. 7 września pułk wycofywał się w kierunku Głowna do lasu pomiędzy Zgierzem a Ozorkowem i dalej na wschód.
Do tej pory, z wyjątkiem odłączonego wcześniej 3 szwadronu, pułk działał całością sił jako zwarta jednostka bojowa. O świcie 9 września osiągnął rejon Skierniewic. Przy dowódcy pułku pozostała już tylko część pododdziałów, a płk Kunachowicz podporządkował się gen. Tomme. Marsz przez płonące Skierniewice skutecznie podważył morale żołnierzy. 10 września, w czasie organizacji obrony na Rawce, odłączyli się od oddziału koniowodni z końmi 4 szwadronu. Nakazany nocny marsz w kierunku Góry Kalwarii na poligon Raducz odbywał się już bez map, część oddziałów pogubiła się, a przy dowódcy pułku pozostał jeden szwadron liniowy, pluton łączności, pluton karabinów maszynowych, dwa działka przeciwpancerne i część sztabu.11 września pułk został otoczony w lesie pod Psarami przez oddziały niemieckiej 18 Dywizji Piechoty i po przegranej bitwie przestał istnieć. Rannego dowódcę pułku przewieziono taczanką do dworu Lisna, ale tam Niemcy wzięli go do niewoli. Jedynie dowódca 2 szwadronu rtm. Kazimierz Czarnek, wraz z częścią pododdziałów przebił się przez pierścień okrążenia i dalej przedzierał się lasami, do 15 września utrzymując część ułanów pod swoją komendą.

3 szwadron rotmistrza Jana Ptaka w wyniku zamieszania marszowego dołączył do 22 pułku ułanów i wziął udział w obronie Warszawy. 4 szwadron, który też stracił kontakt z pułkiem, razem z resztkami Kresowej Brygady Kawalerii dołączył do zgrupowania generała Władysława Andersa i walczył w jego składzie do 27 września.

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939
Dowództwo
dowódca pułku	płk dypl. kaw. Andrzej Kunachowicz
zastępca dowódcy pułku	mjr kaw. Michał Albin Ordyniec
adiutant	rtm. Stanisław Błaszczak
oficer ordynansowy	por. rez. kaw. Aleksander Russocki
szef kancelarii	wachm. Jan Cebula
kwatermistrz	rtm. Marian Szendzielarz
oficer żywnościowy	chor. Franciszek Barczyk
płatnik	kpt. int. Jan Grzelak
lekarz	kpt. lek. Kazimierz Gnatowski
lekarz weterynarii	por. lek. wet. dr Augustyn Szozda
dowódca szwadronu gospodarczego	por. rez. Leszek Borkowski
szef szwadronu	st. wachm. Michał Ciebiera
1 szwadron
dowódca szwadronu	rtm. Jan Burtowy
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Józef Rymel
dowódca II plutonu	ppor. rez. Jan Wróblewski
p.o. dowódcy III plutonu	wachm. Aleksy Ryżow
szef szwadronu	st. wachm. Bogusław Staut
2 szwadron
dowódca szwadronu	rtm. Kazimierz Czarnek
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Eugeniusz Gąska
dowódca II plutonu	pchor. Adolf Krause
dowódca III plutonu	ppor. rez. kaw. Julian Russocki
szef szwadronu	wachm. Władysław Kacała
3 szwadron
dowódca szwadronu	rtm. Jan Ptak
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Marian Alfred Rotter
dowódca II plutonu	pchor. Adam Andrysik
p.o. dowódcy III plutonu	plut. Franciszek Nowak
szef szwadronu	st. wachm. Władysław Kubik
4 szwadron
dowódca szwadronu	por. kaw. Ludwik Cuber
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Jacek Krzyszkowski
dowódca II plutonu	ppor. rez. Tyszkowski
p.o. dowódcy III plutonu	wachm. Franciszek Wasyliszyn
szef szwadronu	st. wachm. Zygmunt Makara
szwadron ciężkich karabinów maszynowych
dowódca szwadronu	por. kaw. Witold Józef Morawski
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Stefan Błażejewski
dowódca II plutonu	ppor. rez. kaw. NN
dowódca III plutonu	ppor. rez. kaw. Jan Antoni Zając
p.o. szefa szwadronu	plut. Paweł Rodzoń
pododdziały specjalne
dowódca plutonu łączności	por. kaw. Stanisław Taczak
dowódca plutonu przeciwpancernego	por. kaw. Piotr Strok
dowódca plutonu kolarzy	ppor. kaw. Zbigniew Chwałek

Mapy walk pułku

• 
  Pułk walczył w składzie KrBK
• 

Symbole pułkowe

Sztandar

Sztandar pułkowi ofiarowali obywatele ziemi rzeszowskiej i ropczyckiej. 11 października 1921 sztandar w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej wręczył generał broni Tadeusz Rozwadowski. Po lewej stronie sztandaru znajdują się wypisane miejscowości: Ostrołęka, Nowy Dwór, Zabiele, Rudnia Baranowska, Biskupiec, pod którymi pułk dzielnie walczył. Sztandar przechowywany jest w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Odznaka pamiątkowa

16 grudnia 1924 Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski zatwierdził wzór odznaki dla szeregowych 20 pułku ułanów. Odznaka o wymiarach 41x41 mm ma kształt krzyża maltańskiego pokrytego białą emalią. W jego środku pod koroną królewską srebrny spleciony inicjał „I3R” (Ioannus Tercius Rex). Krzyż nałożony jest na metalową, emaliowaną w kolorze amarantowym rozetę z pierścieniem granatowo-białym. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w srebrze, na rewersie numerowana. Autorem projektu odznaki był rotmistrz Stanisław Gepner, a wykonawcą Jan Knedler z Warszawy.

Barwy

20 pułk ułanów używał proporczyków amarantowych z granatowo-białą żyłką pośrodku oraz amarantowych otoków na rogatywkach.

Proporczyk	Opis
	Proporczyk amarantowy z wąskim paskiem granatowo-białym pośrodku
	proporczyk dowództwa w 1939
	proporczyk 1 szwadronu w 1939
	proporczyk 2 szwadronu w 1939
	proporczyk 3 szwadronu w 1939
	proporczyk 4 szwadronu w 1939
	proporczyk 5 szwadronu ckm w 1939
	proporczyk plutonu łączności w 1939
Inne	Opis
	Na czapce rogatywce – otok amarantowy
	Szasery ciemnogranatowe, lampasy amarantowe, wypustka amarantowa
	„Łapka” (do 1921) – karmazynowa

Żurawiejki

Wśród ułanów nie masz pana nad ułana króla Jana.	Mają coś tam po kolana To ułani króla Jana.
Monokl w oku, mina pana - to ułani króla Jana.	Zamiast d* krwawa rana to ułani króla Jana.
Po każdej zwrotce: Lance do boju, szable w dłoń, bolszewika goń, goń, goń!

Ułani Króla Jana

Dowódcy i zastępcy dowódcy pułku

Stopień, imię i nazwisko	Okres pełnienia służby	Kolejne stanowisko
Dowódcy pułku
płk kaw. Dymitr Radwiłłowicz	VII - VIII 1920
mjr kaw. Piotr Głogowski	21 VIII 1920 - 1 IX 1923	rezerwa oficerów DOK X
płk kaw. Rudolf Boyen	IX 1923 – 1927	stan spoczynku z dniem 30 IV 1927
ppłk kaw. Stanisław Rabiński	5 V 1927 - I 1928	przewodniczący Komisji Remontowej nr 4
ppłk kaw. Władysław II Müller	I 1928 – XII 1930	dowódca 8 psk
ppłk kaw. Edward Godlewski	XII 1930 – II 1936	dowódca 14 puł
płk dypl. kaw. Andrzej Kunachowicz	II 1936 – IX 1939
Zastępcy dowódcy pułku
mjr kaw. Mieczysław Kudelski	1923
ppłk kaw. Ignacy Kowalczewski	IV 1928 – III 1930	dowódca 5 psk
ppłk kaw. Edward Milewski	III 1930 – IV 1934	dowódca 3 pszwol
mjr dypl. kaw. Włodzimierz Rytarowski	od IV 1934
mjr dypl. kaw. Włodzimierz Kasperski	do VIII 1939	oficer do zleceń dowódcy Armii „Karpaty”

Żołnierze 20 pułku ułanów - ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum Katyńskie.

Nazwisko i imię	stopień	zawód	miejsce pracy przed mobilizacją	zamordowany
Juliusz Bakoń	pchor. rez.			Katyń
Franciszek Barczyk	chorąży	żołnierz zawodowy		Katyń
Zygmunt Cepil	ppor. rez.			Katyń
Bohdan Czajkowski	ppor. rez.	inżynier chemik	Cukrownia Dobrzelin	Katyń
Ludwik Ćwikła	kapral			Kalinin
Getmisz Kaz-Gerej	porucznik	żołnierz kontraktowy		Katyń
Jan Grzelak	kapitan	żołnierz zawodowy		Katyń
Kazimierz Jankowski	porucznik	żołnierz zawodowy		Katyń
Wacław Kosmala	ppor. rez.	nauczyciel	szkoła w Wszechświętnem	Katyń
Eugeniusz Krajewski	ppor. rez.	lekarz	praktyka w Katowicach	Katyń
Tadeusz Łuczak	ppor. rez.		Urząd Ziemski w Wilnie	Katyń
Tadeusz Paczowski	por. rez.	prawnik	Sąd Okręgowy w Warszawie	Charków
Henryk Roguski	ppor. rez.			Katyń
Marian Strzelbicki	ppor. rez.	inżynier	Zakłady Tele-Radiotechniczne w Warszawie	Katyń
Eugeniusz Ujejski	por. rez.	farmaceuta, mgr	kier. Apteki „Pod Aniołem” w Tarnowie	Charków

Upamiętnienie

Tradycje 20 pułku ułanów kontynuują stowarzyszenia: Oddział Kawalerii Ochotniczej Wierzawice w barwach 20. Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego, Szwadron Podkarpacie 20. Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego oraz Konna Straż Ochrony Przyrody i Tradycji im. 20. Pułku Ułanów.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Śląska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2017-03-05].
• Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
• Krzysztof Filipow, Bohdan Wróblewski: Odznaki pamiątkowe Wojska Polskiego 1921–1939. Kawaleria. Warszawa: Fenix editions, 1992. ISBN 83-900217-3-0.
• Szymon Kucharski, Juliusz Tym: 20 pułk ułanów. T. 19. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. Odznaki kawalerii. ISBN 978-83-8164-151-7.
• Lesław Kukawski: 20 Pułk Ułanów im. Króla Jana Sobieskiego. Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2012, seria: Wielka Ksiega Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-350-6.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-2043299-2.
• Henryk Smaczny: Księga kawalerii polskiej 1914-1947: rodowody, barwa, broń. Warszawa: TESCO, 1989. ISBN 83-00-02555-3.
• Tadeusz Suchorowski: Zarys historji wojennej 20-go Pułku Ułanów imienia Króla Jana III Sobieskiego. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.
• Jerzy Wojciechowski: Kawaleria w planie mobilizacyjnym „S”. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2010. ISBN 978-83-62046-24-9.
• Maciej Wyrwa: Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940. Pruszków: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, 2015. ISBN 978-83-64486-31-9.
• Zdzisław Żygulski (jun.), Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.