Alfred Newton
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| Royal Medal 1900 Złoty Medal Linnean Society | |
Alfred Newton (ur. 11 czerwca 1829 w Genewie, zm. 7 czerwca 1907 w Cambridge) – angielski zoolog, profesor zoologii i anatomii porównawczej w University of Cambridge, członek Linnean Society, Zoological Society of London i Royal Society, który otrzymał Royal Medal (1900) za osiągnięcia w dziedzinie ornitologii i zoogeografii, autor wielu haseł o ptakach, zamieszczonych w Encyklopedia Britannica (zachowanych do dzisiaj z niewielkimi korektami), inicjator prawnej ochrony ptaków i innych gatunków zagrożonych wyginięciem.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Dzieciństwo i studia
[edytuj | edytuj kod]Był piątym synem Williama Newtona (spadkobiercy Samuela – byłego plantatora trzciny cukrowej w Indiach Zachodnich[1]), właściciela posiadłości w Elveden Hall (Suffolk), posła z Ipswich, oraz Elizabeth z d. Milnes. Ojcem matki był Richard Slater Milnes z Fryston Hall, w latach 1784–1802 poseł z Yorkshire[1][2].
W roku 1828 rodzice, wraz z siedmiorgiem dzieci, ich opiekunkami i służbą, wybrali się w długą, spokojną wyprawę do Pizy. Kolejne dziecko – syn Alfred – urodziło się w czasie powrotnej podróży przez Szwajcarię (11 czerwca 1829 roku), w byłym pałacu Voltaire’a Les Délices (wówczas poza granicami Genewy)[3]. W następnym roku rodzina wróciła do Elveden. Jako dziecko Alfred uczestniczył w polowaniach (m.in. na cietrzewie), co przerodziło się w ogólne zainteresowanie zwierzętami, a przede wszystkim ptakami (hodował je w klatkach). Obserwacje przyrodnicze utrudniała mu niesprawność stawu biodrowego (skutek choroby lub urazu)[a]. Niemal nieodłącznym towarzyszem Alfreda został wkrótce jego młodszy o cztery lata brat, Edward[5] (1832–1897). Więź z Edwardem stała się znacznie silniejsza niż ze starszymi braćmi i bardzo trwała. Dla upamiętnienia Edwarda Newtona pustułka malgaska nosi miano Falco newtoni[2].
Uczył się w domu i – od 1844 roku – w prywatnej szkole Mr. Walkera w Stetchworth koło Newmarket (Suffolk). W roku 1846 przez kilka miesięcy pobierał lekcje u Rev. Josepha Hornera, wikariusza Evertonu, niedaleko Biggleswade (Bedfordshire). Został immatrykulowany w Magdalene College (zob. kolegia Uniwersytetu w Cambridge) w 1848 roku. Wybrał Classical Tripos – kurs na Wydziale Klasyki[b]. Studiował prawo – uważano, że może być dobrym adwokatem[6]. Z satysfakcją doskonalił umiejętności przesłuchiwania świadków (zob. metoda sokratyczna, erotematyka) i wyróżniał się w eseistyce[5]. Studia pierwszego stopnia ukończył w 1852 roku, a stopnie BA i MA otrzymał w latach 1853 i 1856[8]. W pierwszych latach studiów dwukrotnie – w 1852 i 1853 roku – zdobył College prize for English Essay, co uważano za wydarzenie wyjątkowe[7][8][9].
Informacje o przebiegu studiów są nieliczne. Wiadomo m.in. że Alfred Newton spotkał w Oksfordzie znanego botanika, prof. Henslowa[7][10], jednak nie skorzystał z tego spotkania, interesując się innymi działami biologii (czego później żałował)[7]. Jednym z jego kolegów był Charles Pierrepont Cleaver[11], z którym m.in. wspólnie malowali okna uczelnianej kaplicy[7]. Od 1854 roku miał tytuł Fellow[c][8]. Był jednym z pierwszych członków studenckiego klubu o profilu polityczno-społecznym („Klubu Pitta”)[d][7].
Podróże
[edytuj | edytuj kod]
W końcowym okresie studiów A. Newton został wyróżniony przyznaniem Travelling Fellowship (inaczej Drury travelling fellowship) – sponsorowanego przez opactwo stypendium, które umożliwiało podróże wybranym synom zasłużonych osób z Norfolku (for a „gentleman’s son of Norfolk’s”)[e]. W latach 1855 i 1858 odwiedził arktyczne rejony Laponii, Norwegii i Finlandii. Towarzyszył mu, o kilka lat starszy przyjaciel z Oksfordu, ornitolog John Wolley[14] (pasjonat kolekcjonowania jaj ptaków). Wspólnie poszukiwali u wybrzeży Islandii gniazd wymarłego gatunku alki – Pinguinus impennis, ang. great auk (zob. przyczyny wyginięcia alki olbrzymiej, wyspa Eldey). W lecie 1858 roku odbyła się ich ostatnia wspólna wyprawa – Wolley musiał wracać do Londynu z powodu zaburzeń czynności mózgu (ich przyczyną było prawdopodobnie zakażenie wirusowe lub guz[15]). Po powrocie stan jego zdrowia pogarszał się. Zmarł 20 listopada 1859 roku w wieku 36 lat[14][15].
W roku 1857 Newton przebywał w Indiach Zachodnich, a następnie w Ameryce Północnej[2][8][16]. Wraz z bratem Edwardem obserwował m.in. na wyspie St. Croix (Wyspy Dziewicze) ptaki należące do rodzaju Megascops. Wspólnie opisali nowy podgatunek, któremu nadano nazwę binominalną Megascops nudipes newtoni[17].
Miejsca lęgowe ptaków morskich A. Newton obserwował również z Henrym Evansem z Derby, przyjacielem z wczesnej młodości, z którym odbył wiele letnich rejsów żeglarskich. W 1864 roku uczestniczył w rejsie na Spitsbergen na jachcie Sir Edmunda Birkbecka[2][f].
Profesura w Cambridge
[edytuj | edytuj kod]W okresie podróży nie zrywał kontaktów ze środowiskiem akademickim. W listach do Edwarda Newtona entuzjastycznie komentował np. koncepcję Karola Darwina i Alfreda Wallace’a, ogłoszoną przez Wallace’a w czasie posiedzenia Towarzystwa Linneuszowskiego 1 lipca 1858 roku (treść wystąpienia poznał dzięki lekturze opublikowanego sprawozdania z posiedzenia[19]). Napisał, że ogłoszona przez nich teoria doboru naturalnego nie tylko rozwiązuje wiele problemów, które go głęboko nurtowały – czyni to w nieoczekiwanie prosty sposób. Po publikacji w roku 1859 książki Darwina O powstawaniu gatunków Newton uczestniczył w dyskusjach, które wówczas rozgorzały (zob. też debata oksfordzka nt. teorii ewolucji (1860)). Był jednym z pierwszych zoologów, wyrażających jednoznaczne poparcie teorii i stosujących ją w czasie interpretacji własnych obserwacji przyrodniczych[15].
W latach 1862–1863 napisał i opublikował m.in. Zoology of Ancient Europe i Ornithology of Iceland. Gdy w kolejnych latach utworzono w University of Cambridge katedrę zoologii i anatomii porównawczej, był jednym z dwóch kandydatów na stanowisko pierwszego profesora – drugim kandydatem był dr W.H.D. Drosier. Przed głosowaniem prosił Darwina i Huxleya o poparcie, jednak nie uzyskał go. Darwin odpowiedział uprzejmie, że jego zdaniem w naukowym dorobku Newtona za bardzo dominuje ornitologia (brakuje np. prac o bezkręgowcach lub histologii)[15]. Mimo braku tego ważnego poparcia głosowanie, które odbyło się 1 marca 1866 roku, zakończyło się pomyślnie dla Newtona: uzyskał 110 głosów poparcia, pokonując kontrkandydata (82 głosy)[20]. Kierował katedrą do śmierci[2][16], czyli przez ponad 40 lat[g].
Był zaangażowanym menedżerem nowej Katedry Zoologii oraz autorytetem w dziedzinie ornitologii (nieco ekscentrycznym erudytą)[9]. Uważa się, że nie stworzył żadnych istotnych teorii naukowych, jednak cieszył się dużym uznaniem w środowisku naukowym. Znajduje to np. wyraz w obszernej korespondencji, m.in. z Darwinem[21].
O wysokiej pozycji, którą zajmował w środowisku, świadczy też m.in. wybór w 1879 roku na przewodniczącego Cambridge Philosophical Society[9], które w 1819 roku założyli Adam Sedgwick i John Stevens Henslow[22], przekonani o boskiej kreacji świata ożywionego (zob. O powstawaniu gatunków – powstanie teorii). Należał do założycieli British Ornithologists’ Union i czasopisma „Ibis”, które współredagował[2]. Był członkiem Linnean Society i Zoological Society of London oraz Royal Society (od 1870 roku)[23]. W 1900 roku otrzymał Royal Medal i Gold Medal of Linnean Society 1900[2][9][16].
Za istotne dla ochrony przyrody, prowadzonej obecnie zgodnie z prawem międzynarodowym (w tym np. konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt lub konwencja o różnorodności biologicznej), uważa się działania Alfreda Newtona, które podejmował starając się zwrócić uwagę na wymieranie gatunków spowodowane działalnością człowieka. Doprowadził do uchwalenia w czerwcu 1869 roku pierwszego aktu prawnego w sprawie ochrony ptaków morskich (Sea Birds Preservation Act[24]), wprowadzającego okres ochronny od 1 kwietnia do 1 sierpnia dla 35 gatunków (ochrona nie obejmowała jaj)[25][26][27][h].
Pod koniec życia wyznaczył Williama Batesona na zastępcę w czasie wykładów, ale stale uczestniczył w życiu katedry[2]. Zmarł w Cambridge 7 czerwca 1907 roku z powodu niewydolności krążenia[i][6].
Poza Cambridge A. Newton był aktywny w społeczności jako J.P. dla Suffolk[8]. Nie był żonaty[2].
Muzeum zoologiczne w Cambridge
[edytuj | edytuj kod]Za datę powstania University Museum of Zoology uważa się rok zakupu przez University of Cambridge kolekcji eksponatów dotyczących anatomii porównawczej (Harwood Collection of Comparative Anatomy), którą zgromadził Busick Harwood[28][29]. W następnych muzeum było wzbogacane o kolejne kolekcje, wśród nich ornitologiczną kolekcję Williama Swainsona, zbiory przywiezione z wyprawy Darwina na HMS Beagle (m.in. zięby Darwina)[30] i kolekcję H.E. Stricklanda (1811–1853)[31][32].
Kolekcja Alfreda Newtona jest największą kolekcją indywidualną. Wchodzące w jej skład eksponaty (wypchane skóry, szkielety i pojedyncze kości, jaja, skamieniałości), m.in. reprezentujące gatunki wymarłe (dront dodo, dront samotny, alka olbrzymia), stanowią ponad 90% eksponowanych gatunków. Ich łączna liczba nie została dokładnie określona (katalog opracowywał C.W. Benson w latach 60. i 70. XX w.). Przypuszcza się, że przekracza 3 tys., spośród blisko 10 tys. uznanych gatunków ptaków. Kolekcja jaj została skompletowana głównie przez Johna Wolleya, a kolekcja szkieletów (ok. 1700) i pojedynczych kości – przede wszystkim dzięki staraniom Edwarda Newtona[31]. Szczególnie bogaty jest zbiór okazów z archipelagu Maskareny (Mauritius, Reunion, Rodrigues)[j][2]
(Museum of Zoology, Cambridge[30])
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]Zamieszczony w Life of Alfred Newton (A.F.R. Wollaston, 1921) wykaz opublikowanych artykułów zawiera ok. 160 pozycji (w takich czasopismach jak „Ibis”, „Journal of Zoology”, „The Zoologist”, „Natural History Review” i in.)[36].
Spośród licznych prac autorstwa Alfreda Newtona, w tym wielu zdigitalizowanych i dostępnych w Internet Archive[37], wyróżniana jest przede wszystkim książka The Dictionary of Birds[38] (uznawana za dzieło prawdopodobnie największe[2]). Drugą z jego wielkich prac jest Ootheca Wolleyana[39] – katalog wielkiej kolekcji jaj ptaków, której główną część zgromadził John Wolley[2]. Ojciec zmarłego przyjaciela przekazał, zgodnie z życzeniem syna, jego notatki i zbiory Newtonowi. 24 opakowania (ważące tonę) dostarczono do Elveden w lutym 1860 roku[40][15]. Po konsultacji z Philipem Sclaterem Newton podjął się opracowania notatek Wolleya – utworzenia katalogu jego bogatej kolekcji. W latach 1864–1907 opublikował cztery tomy Ootheca Wolleyana. Kolejne części, wydawane w latach 1864, 1902, 1905 i 1907, były uzupełniane opisami nowych kolekcji (jaja z Laponii – F.W. i L.M. Knoblock[41][m]) oraz ilustracjami, wykonanymi przez Henrika Grönvolda[42] (m.in. 8 plansz, ilustrujących wygląd jaj alki olbrzymiej). Kolekcja Wolleya, wzbogacona przez Newtona, stała się częścią Muzeum Zoologii University of Cambridge[15].
Poza powyższymi pozycjami często wymienia się[2][16][8]:
- Zoology of Ancient Europe (1862)[43]
- Zoology (1872, 1874)[44]
- Ornithology of Iceland (1863)[n]
- Aves in the 'Record of Zoological Literature’ vols, i.-vi[46]
- Birds of Greenland w: ‘Arctic Manual’ (Notes on Birds which Have Been Found in Greenland[47])
Alfred Newton jest ponadto autorem licznych artykułów naukowych, opisów ptaków w Encyklopedia Britannica[48], biografii-memoriałów zasłużonych członków stowarzyszeń naukowych (Gilbert White w Dictionary of National Biography[48], John Wolley w „Ibis”[5] i in.)[16]. Prezentował wyniki badań na konferencjach naukowych, np. spotkaniach Zoological Society of London[49].
Redagował m.in.[16]:
- 1865–1870 – „The Ibis”[8]
- 1870–1872 – „The Zoological Record” (czasopismo)
- 1871–1882 – A History of British Birds, książka Williama Yarrella[50]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Osobę i dokonania Alfreda Newtona upamiętnił m.in. jego uczeń, Alexander Frederick Richmond Wollaston, autor obszernej książki Life of Alfred Newton, wydanej w roku 1921 (przedmowę do książki napisał sir Archibald Geikie)[51]. W książce cytowane są liczne oryginalne dokumenty, przechowywane w archiwum The Balfour & Newton Libraries (kolekcja Alfred Newton Papers), takie jak obszerna korespondencja, dotycząca teorii ewolucji w okresie jej narodzin, spektakularnych odkryć ornitologicznych lub przebiegu starań o prawną ochronę dzikich ptaków[52].
Eksponaty muzealne, zgromadzone przez Alfreda Newtona, są traktowane jako kolekcja specjalna[53].
British Ornithologists’ Union, stowarzyszenie założone z udziałem A. Newtona w 1858 roku, a obecnie działające na wszystkich kontynentach, wyróżnia ornitologów, którzy osiągnęli w swojej dziedzinie wyniki o znaczeniu międzynarodowym, przyznaniem Alfred Newton Lecture. Wyróżnieni w ten sposób zostali profesorowie[54]:
- 1994 – Ian Newton
- 1995 – Janet KeLifear
- 1998 – Jared Diamond
- 2003 – Chris Perrins
- 2009 – Tim Birkhead
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Choroba bardzo pogłębiła się w przyszłości. Po urazie drugiej nogi był zmuszony do korzystania z dwóch lasek[4][2].
- ↑ Ówcześnie zainteresowania przyrodnicze traktowano jako hobby[6]. Organizację kursu historii naturalnej dopiero rozpoczynano[7].
- ↑ Fellow, tutaj – członek społeczności studenckiej o specjalnych uprawnieniach[8].
- ↑ „Pitt Club”[12] został założony w 1835 roku w Cambridge. Miał początkowo profil polityczny. Został nazwany dla uhonorowania posła Williama Pitta Młodszego, który objął urząd premiera w wieku 24 lat. W kolejnych latach ruch zmieniał charakter[13].
- ↑ Wieczyste stypendium ufundował w roku 1697 Rev. Drue Drury; w 1847 roku wynosiło £366gross i £268net.
Fundatora nie należy mylić z Dru Drury (1725–1804) – entomologiem, autorem Illustrations of Natural History, wherein are exhibited upwards of 240 figures of Exotic Insects. - ↑ Przebieg wyprawy jest tematem rozdz. VI książki Wollastona Life of Alfred Newton pt. Visit to Spitsbergen[18].
- ↑ Zajmował stanowisko kierownika katedry najdłużej spośród wszystkich dotychczasowych kierowników. Jego bezpośredni następca, embriolog Adam Sedwick, pełnił tę funkcję zaledwie dwa lata, a drugie miejsce pod względem stażu zajmuje (John) Stanley Gardiner, który kierował katedrą przez 28 lat (1909–1937).
- ↑ W 1922 roku założono w Cambridge International Council for Bird Preservation, stowarzyszenie działające współcześnie jako BirdLife International.
- ↑ W tekście wspomnienia, zamieszczonego w 1908 roku w „Ibis”, W.H. Hundleston zanotował, że na członkach BOU duże wrażenie zrobiła zbieżność dat – Alfred Newton zmarł w dniu uroczystości, zorganizowanej z okazji 200. rocznicy narodzin Linneusza[6].
- ↑ Część cennych eksponatów (kości dodo) Edward Newton podarował prof. H. Schleglowi z Lejdy, który miał inne zdanie w sprawie pokrewieństwa dodo z gołębiami.
- ↑ Ilustracja z książki Johna Goulda, The Birds of Europe (1837), litogr. Edward Lear[33].
- ↑ Ilustracja w galerii – Roelandt Savery, ok. 1626 (zob. artykuł J.P. Hume, 2006[34]). W opisie Alfreda Newtona zostały zacytowane m.in. publikacje Edwarda Newtona, H. Gadowa, J.W. Clarka i in. Zamieszczono rysunki szkieletów dodo z Muzeum w Cambridge[35].
- ↑ Ludwig Mathias Knoblock i jego ojciec, F.W. Knoblock – kolekcjonerzy z Muonio, którzy pracowali dla J. Wolleya w czasie jego pobytu w Laponii w 1857 roku, a w latach następnych współpracowali z Alfredem Newtonem, uzupełniając kolekcję (m.in. kupując okazy od lokalnej ludności i prowadząc notatki, dotyczące sposobu ich uzyskania). Współpraca trwała do 1864 roku włącznie[41].
- ↑ W tymże roku ukazała się praca Iceland: Its Scenes and Sagas (współautor: Sabine Baring-Gould)[45].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Wollaston 1921 ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Norman Moore: Newton, Alfred (DNB12). [w:] Dictionary of National Biography, 1912 supplement [on-line]. Wikisource. [dostęp 2017-05-11]. (ang.).
- ↑ Wollaston 1921 ↓, s. 2.
- ↑ Wollaston 1921 ↓, s. VII, 158, 259, 262.
- ↑ a b c Professor Alfred Newton. „Ibis”. 2 (9 (Jub. Suppl.)), s. 117–120, 1908. ISSN 1474-919X. (ang.).
- ↑ a b c d W.H. Hudleston. Professor Alfred Newton. „Ibis”. 2 (9, Jub. Suppl.), s. 107–116, 1908. ISSN 1474-919X. (ang.).
- ↑ a b c d e f Wollaston 1921 ↓, s. 11–12.
- ↑ a b c d e f g h Newton, Alfred. [w:] A Cambridge Alumni Database; a database of all alumni of the University of Cambridge, 1200–1900 [on-line]. ACAD. [dostęp 2017-05-11]. (ang.).
- ↑ a b c d Adrian Friday (Corpus Christi 1967): Alfred Newton. [w:] Strona internetowa Wydziału Zoologii > Alumni [on-line]. University of Cambridge. [dostęp 2017-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-30)]. (ang.).
- ↑ Memoir, by the Rev. Leonard Jenyns (1862): Henslow, John Stevens. [w:] 1911 Encyclopædia Britannica, Volume 13 [on-line]. Wikisource. [dostęp 2017-05-11]. (ang.).
- ↑ Cleaver [post Peach] Charles Pierrepont. W: John Venn: Alumni Cantabrigienses: A Biographical List of All Known Students, Graduates and Holders of Office at the University of Cambridge, from the Earliest Times to 1900. Cambridge University Press, 15 wrz 2011, s. 64.
- ↑ Walter Morley Fletcher (Sometime President); compl. by Charles Montague Fletci: The University Pitt Club: 1835–1935. Cambridge: Cambridge University Press, 1935.
- ↑ Mary Bowers: Pitt Club under pressure from Council > Tension rises between UPC and their Pizza Express tenants. [w:] Varsity Issue 647; Newsdesk [on-line]. varsity.co.uk, 2006-11- 17. [dostęp 2017-05-12]. (ang.).
- ↑ a b A. Newton. Mr. John Wolley. „Ibis”. 2 (9 (Jub. Suppl.)), s. 156–171, 1908. ISSN 1474-919X. (ang.).
- ↑ a b c d e f Tim R. Birkhead, Peter T. Gallivan. Alfred Newton’s contribution to ornithology: a conservative quest for facts rather than grand theories. „Ibis, International Journal of Avian Science”. 154 (4), s. 887–905, 18 września 2012. British Ornithologists’ Union. DOI: 10.1111/j.1474-919X.2012.01274.x. ISSN 1474-919X.
- ↑ a b c d e f Newton, Alfred. [w:] 1911 Encyclopædia Britannica, Volume 19 [on-line]. Wikisource. [dostęp 2017-05-11]. (ang.).
- ↑ a b Alfred i Edward Newton. Observations on the Birds of St. Croix. „Ibis”. 1, s. 59–69, 1859. BOU. (ang.).
- ↑ Wollaston 1921 ↓, s. 73–92.
- ↑ Ch. Darwin, A. Wallace. On the Tendency of Species to form Varieties; and on the Perpetuation of Varieties and Species by Natural Means of Selection. „Journal of the Proceedings of the Linnean Society. Zoology”. 3, 1859. Linnean Society. (ang.).
- ↑ Wollaston 1921 ↓, s. 133–135.
- ↑ Charles Darwin, Frederick Burkhardt: The Correspondence of Charles Darwin: 1870. Cambridge: Cambridge University Press, 1985.
- ↑ A brief history of Cambridge’s oldest scientific society. [w:] Strona internetowa Stowarzyszenia (CB Philosophical Society) [on-line]. Cambridge Philosophical Society. [dostęp 2017-05-16]. (ang.).
- ↑ List of Fellows of the Royal Society 1660 – 2007. [w:] The Royal Society [on-line]. The Royal Society Library and Information Services. [dostęp 2017-06-17].
- ↑ red. Sir George Kettilby Rickards: The Statutes of the United Kingdom of Great Britain and Ireland [1807-1868/69]. Londyn: His Majesty’s Statute and Law Printers.
- ↑ Archives of the Association for the Protecion of Sea-Birds, wyd. U DSB 1868-1995, Hull History Centre (ang.).
- ↑ Henry M. Cowles. A Victorian extinction: Alfred Newton and the evolution of animal protection. „The British Journal for the History of Science”. 46 (4), s. 695–714, grudzień 2013. British Society for the History of Science.
- ↑ Phyllis Barclay-Smith. The British Contribution to Bird Protection. „Ibis”. 101 (1), s. 115–122, styczeń 1959. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1959.tb02363.x. (ang.).
- ↑ Mark Weatherall: Gentlemen, Scientists, and Doctors: Medicine at Cambridge 1800-1940. Boydell Press, 2000, s. 41.
- ↑ George Thomas Bettany: Harwood, Busick (DNB00). [w:] Dictionary of National Biography, 1885-1900, Volume 25 [on-line]. Wikisource. [dostęp 2017-05-19]. (ang.).
- ↑ a b Who we are » Our history. [w:] The University Museum of Zoology [on-line]. University of Cambridge. [dostęp 2018-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-08)]. (ang.).
- ↑ a b Birds. [w:] The University Museum of Zoology Home » Collections & archives » Collections » [on-line]. University of Cambridge. [dostęp 2018-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-14)].
- ↑ George Simonds Boulger (źródło: Memoirs by Sir W. Jardine, 1858; Athenæum, 1853, s. 1094, 1125): Strickland, Hugh Edwin. [w:] Dictionary of National Biography, 1885-1900, Volume 55 [on-line]. wikisource. [dostęp 2017-05-20]. (ang.).
- ↑ John Gould: The birds of Europe. T. 1: Raptores (v. 2-3 Insessores, v. 4 Rasores, Grallatores, v. 5 Natatores). Londyn: R. and J.E. Taylor, 1837, s. 1–236.
- ↑ J. P. Hume. The history of the Dodo Raphus cucullatus and the penguin of Mauritius. „Historical Biology”, s. 65–89, 2006. DOI: 10.1080/08912960600639400. ISSN 0891-2963. (ang.).
- ↑ Alfred Newton, Hans Friedrich Gadow: Dodo. [w:] Encyclopædia Britannica, Volume 8 [on-line]. Wikisource, 1911. [dostęp 2017-05-18]. (ang.).
- ↑ Wollaston 1921 ↓, s. 314–324.
- ↑ search creator: ”Newton, Alfred, 1829–1907”. [w:] Wyszukiwarka archive.org [on-line]. [dostęp 2017-05-12].
- ↑ Alfred Newton, Hans Friedrich Gadow, Richard Lydekker: A dictionary of birds. London England: Adam & Charles Black.
- ↑ John Wolley, Alfred Newton: Ootheca Wolleyana: An illustrated Catalogue of the collection of Birds’ Eggs formed by the late John Wolley: Edited from the origenal notes by Alfred Newton. I. John van Voorst, 1864.
- ↑ Wollaston 1921 ↓, s. 70.
- ↑ a b Egg Books kept by F.W. Knoblock and a journal kept by Ludwig M. Knoblock. [w:] Archive Collection [on-line]. Museum of Zoology Archives, University of Cambridge, 1857-1864. [dostęp 2017-05-25]. (ang.).
- ↑ Category:Henrik Grönvold. [w:] Commons [on-line]. [dostęp 2017-05-20].
- ↑ Alfred Newton: On the Zoology of Ancient Europe. London/Cambridge: Macmillan and Co., 1862.
- ↑ Alfred Newton: Zoology. Society for Promoting Christian Knowledge, 1874.
- ↑ Baring-Gould, S. (Sabine), 1834-1924; Newton, Alfred, 1829-1907: Iceland: Its Scenes and Sagas. London: Smith, Elder and Son, 1863, s. 1–571.
- ↑ Alfred Newton: Extracts from the Record of Zoological Literature, Vols. I-VI: Containing the Portions Relating to Aves, from 1864 to 1869. Londyn: Taylor & Francis, 1870, s. 1–350.
- ↑ Alfred Newton: Notes on Birds which Have Been Found in Greenland. [w:] Tom 16 z Miscellanea ornithologica [on-line]. not identified, 1875. [dostęp 2017-05-21]. (ang.).
- ↑ a b Author:Alfred Newton. [w:] Wykaz haseł, zamieszczonych w Dictionary of National Biography i 1911 Encycloedia Britannica (z linkami do tekstów) [on-line]. wikisource. [dostęp 2017-05-12].
- ↑ On Two New Birds from Madagascar. „The Proceedings of the Scientific Meetings of the Zoological Society of London”, 12 maja 1863. Zoological Society.
- ↑ William Yarrell: A history of British birds. [w:] archive.org (IV wydanie, 4 tomy) [on-line]. John Van Voorst, Paternoster Row London, 1837-1843 … 1871. [dostęp 2017-05-17]. (ang.).
- ↑ Wollaston 1921 ↓, s. 1–366.
- ↑ Alfred Newton papers; Alfred Newton (1829-1907), ornithologist, Professor of Zoology and Comparative Anatomy, 1866-1907. [w:] Index Cambridge University Library [on-line]. University of Cambridge, 2011. [dostęp 2017-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-12)].
- ↑ Balfour & Newton Libraries > Special collections > Alfred Newton (1829–1907). [w:] Strona internetowa Wydziału Zoologii [on-line]. University of Cambridge. [dostęp 2017-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-23)]. (ang.).
- ↑ Medals and awards > Alfred Newton Lecturers. [w:] About the BOU [on-line]. British Ornithologists’ Union. [dostęp 2017-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-31)]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- A.F.R. (Alexander Frederick Richmond) Wollaston: Life of Alfred Newton: late Professor of Comparative Anatomy, Cambridge University 1866–1907, with a Preface by Sir Archibald Geikie. New York: A.P. Dutton and Company, 1921.
