Kryształ górski

Kryształ górski
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	kryształ skalny
Skład chemiczny	dwutlenek krzemu (SiO; 2)
Twardość w skali Mohsa	7
Przełam	muszlowy, bardzo kruchy
Łupliwość	brak
Układ krystalograficzny	trygonalny, sześcioboczne słupki
Gęstość	2,65 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	bezbarwny
Rysa	biała

Kryształ górski (gr. κρύσταλλος krystallos ‘lód’) – bezbarwna, przezroczysta odmiana kwarcu. Znane są kryształy górskie o masie wielu ton, lecz kamienie warte oszlifowania zdarzają się rzadko^[1].

Właściwości

Nieskazitelna czystość, silny połysk sprawiły, że był utożsamiany z diamentem; stąd wiele nazw nieprawidłowych jak: diament alaskański, bohemiński, islandzki, herkimer, meksykański lub marmora. Jest minerałem nadzwyczaj odpornym na działanie kwasów i zasad. Roztwarza się jedynie w kwasie fluorowodorowym.

Niekiedy występują w kryształach inkluzje goethytu (kwarc gwiaździsty), złota, pirytu, rutylu, turmalinu^[1].

Sławne są małe, przezroczyste jak woda kryształy z marmurów Carrary (Włochy) i tzw. diamenty z Herkimer (okręg Herkimer w stanie Nowy Jork). Ich średnica nie przekracza 1 cm.

Występowanie

Jedna z najpospolitszych odmian kwarcu powstająca m.in. w warunkach hydrotermalnych. Ważny minerał skałotwórczy magmowych, metamorficznych, i osadowych, w pegmatytach.

Miejsca występowania: Dolny Śląsk, okolice Strzelina (zwłaszcza w Jegłowej), w Karkonoszach, w Górach Izerskich mniej w Tatrach i w Górach Świętokrzyskich. Przełęcz Furka w Alpach, Brazylia, Francja, Birma, USA.

Zdarzają się podróbki wykonane ze specjalnego szkła hybrydowego. Rozpoznać je można za pomocą magnetycznej przystawki do mikroskopu elektronowego.^{[potrzebny przypis]}

Zastosowanie

Bywa stosowany do wyrobu ozdób i artystycznej biżuterii. Dzięki specjalnej obróbce uzyskiwano w kamieniach doskonałe efekty optyczne i świetlne. Wykonywano rzeźby, wazy, ozdoby, przedmioty kultu religijnego.

Jest poszukiwanym kamieniem kolekcjonerskim^[1].

W Starożytnym Egipcie prawdopodobnie obrabiano kryształ górski w celu uzyskania soczewek do rozniecania ognia z pomocą promieni słonecznych.^{[potrzebny przypis]}

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Żaba 2014 ↓, s. 228-229.

Bibliografia

Jerzy Żaba: Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów. Videograf, 2014. ISBN 978-83-7835-297-6.

[CITEREFŻaba2014228-229-1] Żaba 2014 ↓, s. 228-229.

[1]