Laureaci Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii
Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych − nagroda przyznawana przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk.
Nagroda ta nie została wymieniona w testamencie Alfreda Nobla[1]. Jest fundowana od 1969 roku przez szwedzki bank centralny − Bank Szwedzki − czyli nie pochodzi z funduszy z których jest finansowanych pięć Nagród Nobla.
Lista laureatów
[edytuj | edytuj kod]Do 2024 roku przyznano 56 nagród, którymi wyróżniono 96 laureatów[2]. Najwięcej laureatów (15) pochodziło z Uniwersytetu Chicagowskiego[3]. Do 2007 r. najwięcej nagród (8) przyznano w dziedzinie makroekonomii[4].
Rok | Wyróżniony | Dziedzina | Osiągnięcia | |
---|---|---|---|---|
1969 | Ragnar Frisch | Ekonometria | za rozwój i zastosowanie modeli dynamicznych do analizy procesów ekonomicznych[5] | |
Jan Tinbergen | ||||
1970 | Paul Samuelson | Teoria równowagi ogólnej i teoria równowag cząstkowych | za pracę naukową, poprzez którą rozwinął statyczną i dynamiczną teorię ekonomii i aktywnie przyczynił się do podniesienia poziomu analizy w naukach ekonomicznych[6] | |
1971 | Simon Kuznets | Wzrost gospodarczy i historia gospodarcza | za opartą na badaniach empirycznych interpretację wzrostu gospodarczego, która dała nowe i pogłębiła istniejące zrozumienie ekonomiczne struktur społecznych i procesów rozwoju[7] | |
1972 | John Hicks | Teoria równowagi ogólnej | za pionierski wkład w ekonomiczną teorię równowagi ogólnej oraz ekonomii dobrobytu[8] | |
Kenneth Arrow | ||||
1973 | Wassily Leontief | Analiza nakładów i wyników | za rozwój metody nakładów i wyników i jej zastosowanie do ważnych problemów ekonomicznych[9] | |
1974 | Gunnar Myrdal | Makroekonomia i ekonomia instytucjonalna | za pionierską pracę w dziedzinie teorii pieniądza i wahań gospodarczych oraz za pogłębioną analizę współzależności zjawisk ekonomicznych, społecznych i instytucjonalnych[10] | |
Friedrich Hayek | ||||
1975 | Leonid Kantorowicz | Teoria optymalnej alokacji zasobów | za wkład w teorię optymalnej alokacji zasobów[11] | |
Tjalling Koopmans | ||||
1976 | Milton Friedman | Makroekonomia | za osiągnięcia w dziedzinie analizy konsumpcji, historii i teorii monetarnej oraz za przedstawienie złożoności polityki stabilizacyjnej[12] | |
1977 | Bertil Ohlin | Międzynarodowe stosunki gospodarcze | za przełomowy wkład w teorię handlu międzynarodowego i międzynarodowych przepływów kapitałowych[13] | |
James Meade | ||||
1978 | Herbert Simon | Badania operacyjne (zarządzanie) | za pionierskie badania procesów podejmowania decyzji wewnątrz organizacji gospodarczych[14] | |
1979 | Theodore Schultz | Ekonomia rozwoju | za pionierski wkład w badania rozwoju gospodarczego ze szczególnym uwzględnieniem problemów krajów rozwijających się[15] | |
Arthur Lewis | ||||
1980 | Lawrence Klein | Makroekonometria | za stworzenie modeli ekonometrycznych i ich zastosowanie do analizy wahań ekonomicznych i polityki ekonomicznej[16] | |
1981 | James Tobin | Makroekonomia | za analizę rynków finansowych i ich związków z decyzjami o wydatkach, zatrudnieniem, produkcją i cenami[17] | |
1982 | George Stigler | Organizacja przemysłu | za nowatorskie badania nad strukturami przemysłu, funkcjonowaniem rynków oraz przyczynami i skutkami regulacji publicznej[18] | |
1983 | Gérard Debreu | Teoria równowagi ogólnej | za wdrożenie do teorii ekonomii nowych metod analitycznych oraz za nowe ścisłe sformułowanie teorii równowagi ogólnej[19] | |
1984 | Richard Stone | Pomiar produktu narodowego | za zasadniczy wkład w rozwój systemów rachunku narodowego, a tym samym ogromne usprawnienie podstaw empirycznej analizy ekonomicznej[20] | |
1985 | Franco Modigliani | Makroekonomia | za pionierskie analizy oszczędzania i rynków finansowych[21] | |
1986 | James M. Buchanan Jr. | Finanse publiczne | za rozwój kontraktowych i konstytucyjnych podstaw teorii podejmowania decyzji ekonomicznych i politycznych[22] | |
1987 | Robert M. Solow | Teoria wzrostu gospodarczego | za wkład w teorię wzrostu gospodarczego[23] | |
1988 | Maurice Allais | Teoria równowagi ogólnej i teoria równowag cząstkowych | za pionierski wkład w teorię rynków i efektywnego wykorzystywania zasobów[24] | |
1989 | Trygve Haavelmo | Ekonometria | za wyjaśnienie podstaw ekonometrii w oparciu o rachunek prawdopodobieństwa i analizę równoczesnych struktur ekonomicznych[25] | |
1990 | Harry Markowitz | Ekonomia finansowa | za pionierskie prace w teorii ekonomii finansowej[26] | |
Merton Miller | ||||
William Sharpe | ||||
1991 | Ronald Coase | Teoria instytucji | za odkrycie i wyjaśnienie wpływu kosztów transakcyjnych i praw własności na strukturę instytucjonalną i funkcjonowanie gospodarki[27] | |
1992 | Gary Becker | Mikroekonomia i socjologia ekonomiczna | za rozszerzenie zakresu analizy mikroekonomicznej na szeroki zakres ludzkich zachowań i interakcji, włączając zachowania pozarynkowe[28] | |
1993 | Robert Fogel | Historia gospodarcza | za wkład w odnowę historii gospodarczej poprzez zastosowanie teorii ekonomii i metod ilościowych do objaśnienia zmian gospodarczych i instytucjonalnych[29] | |
Douglass North | ||||
1994 | Reinhard Selten | Teoria gier | za pionierską analizę równowagi w teorii gier niekooperacyjnych[30] | |
John Forbes Nash | ||||
John Harsanyi | ||||
1995 | Robert Lucas Jr. | Makroekonomia | za rozwój i zastosowanie hipotezy racjonalnych oczekiwań, a tym samym przekształcenie analizy makroekonomicznej i głębsze zrozumienie polityki gospodarczej[31] | |
1996 | James Mirrlees | Ekonomia informacji | za fundamentalny wkład w ekonomiczną teorię bodźców w warunkach asymetrii informacji[32] | |
William Vickrey | ||||
1997 | Robert Merton | Ekonomia finansowa | za nowatorską metodę wyznaczania wartości instrumentów pochodnych[33] | |
Myron Scholes | ||||
1998 | Amartya Sen | Ekonomia dobrobytu | za wkład w ekonomię dobrobytu[34] | |
1999 | Robert Mundell | Makroekonomia międzynarodowa | za analizę polityki pieniężnej i fiskalnej w warunkach różnych reżimów kursów wymiany oraz analizę optymalnych obszarów walutowych[35] | |
2000 | James Heckman | Ekonometria | za rozwój teorii i metod analizowania prób selektywnych[36] | |
Daniel McFadden | za rozwój teorii i metod analizowania wyborów dyskretnych[36] | |||
2001 | George A. Akerlof | Ekonomia informacji | za analizę rynków z asymetrią informacji[37] | |
Michael Spence | ||||
Joseph E. Stiglitz | ||||
2002 | Daniel Kahneman | Psychologia ekonomiczna i ekonomia eksperymentalna | za zintegrowanie wniosków z badań psychologicznych do nauk ekonomicznych, szczególnie dotyczących ludzkich osądów i podejmowania decyzji w warunkach niepewności[38] | |
Vernon Smith | za ustanowienie eksperymentów laboratoryjnych narzędziem empirycznej analizy ekonomicznej, szczególnie do badania alternatywnych mechanizmów rynkowych[38] | |||
2003 | Robert Engle | Ekonometria | za metody analizy ekonomicznych szeregów czasowych ze zmienną w czasie wariancją (model ARCH)[39] | |
Clive Granger | za metody analizy ekonomicznych szeregów czasowych ze wspólnymi trendami (kointegrację)[39] | |||
2004 | Finn E. Kydland | Makroekonomia | za wkład w makroekonomię dynamiczną: spójność polityki gospodarczej w czasie oraz przyczyny leżące u podstaw cykli koniunkturalnych[40] | |
Edward C. Prescott | ||||
2005 | Robert J. Aumann | Teoria gier | za poszerzenie naszego rozumienia konfliktu i kooperacji poprzez analizę z użyciem teorii gier[41] | |
Thomas C. Schelling | ||||
2006 | Edmund S. Phelps | Makroekonomia | za analizę zależności międzyokresowych w polityce makroekonomicznej[42] | |
2007 | Leonid Hurwicz | Mikroekonomia | za położenie podwalin pod teorię mechanism design[43] | |
Eric S. Maskin | ||||
Roger B. Myerson | ||||
2008 | Paul Krugman | Ekonomia międzynarodowa | za analizę wzorców handlu i lokalizacji działalności gospodarczej[44] | |
2009 | Elinor Ostrom | Zarządzanie | za analizę ekonomicznych aspektów zarządzania[45] | |
Oliver E. Williamson | ||||
2010 | Peter Diamond | Mikroekonomia | za analizę rynków z frykcjami poszukiwań[46] | |
Dale Mortensen | ||||
Christopher Pissarides | ||||
2011 | Thomas Sargent | Makroekonomia | za empiryczne badania nad przyczynami i skutkami w makroekonomii[47] | |
Christopher Sims | ||||
2012 | Alvin E. Roth | Teoria gier | za teorię stabilnych alokacji i wykorzystanie projektowania rynku[48] | |
Lloyd Shapley | ||||
2013 | Robert J. Shiller | Ekonomia finansowa | za empiryczne badania cen aktywów[49] | |
Eugene Fama | ||||
Lars Peter Hansen | ||||
2014 | Jean Tirole | Organizacja przemysłu i mikroekonomia | za analizę siły rynkowej i regulacji[50] | |
2015 | Angus Deaton | mikroekonomia | za analizę konsumpcji, ubóstwa i dobrobytu[51] | |
2016 | Oliver Hart | Teoria ekonomii, teoria kontraktu | za ich wkład w teorię kontraktów[52] | |
Bengt Holmström | ||||
2017 | Richard Thaler | finanse behawioralne | za wkład w ekonomię behawioralną[53] | |
2018 | William Nordhaus | makroekonomia | za włączenie zmian klimatu do długookresowych analiz makro-ekonomicznych[54] | |
Paul Romer | za włączenie innowacji technologicznych do długookresowych analiz makro-ekonomicznych[54] | |||
2019 | Abhijit Banerjee | walka z ubóstwem | za ich eksperymentalne podejście do łagodzenia światowego ubóstwa[55] | |
Esther Duflo | ||||
Michael Kremer | ||||
2020 | Paul Milgrom | aukcje | za ulepszenie teorii aukcji i wynalezienie nowych formatów aukcji[56] | |
Robert B. Wilson | ||||
2021 | David Card | eksperyment w warunkach naturalnych | za empiryczny wkład w ekonomikę pracy[57] | |
Joshua Angrist | za ich metodologiczny wkład w analizę związków przyczynowych[57] | |||
Guido Imbens | ||||
2022 | Ben Bernanke | bankowość | za badania bankowości i kryzysów finansowych[58] | |
Douglas Diamond | ||||
Philip Dybvig | ||||
2023 | Claudia Goldin | Rynek pracy | za pogłębienie naszej wiedzy na temat sytuacji kobiet na rynku pracy[59] | |
2024 | Daron Acemoğlu | Makroekonomia | za badania nad tym, jak powstają instytucje i jak wpływają na dobrobyt[60] | |
Simon Johnson | ||||
James Alan Robinson |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Matthew Bishop: Essential economics: an A−Z guide. New York: Bloomberg Press, 2009, s. 228. ISBN 978-1-57660-351-2.
- ↑ All prizes in economic sciences [online], NobelPrize.org [dostęp 2023-10-26] (ang.).
- ↑ Nobel Laureates and research affiliations [online], NobelPrize.org, 1 kwietnia 2020 [dostęp 2023-10-26] (ang.).
- ↑ Table listing the Prize in Economics Sciences 1969–2006 [online], NobelPrize.org [dostęp 2023-10-26] (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1969 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1970 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1971 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1972 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1973 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1974 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1975 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1976 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1977 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1978 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1979 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1980 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1981 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1982 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1983 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1984 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1985 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1986 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1987 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1988 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1989 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1990 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1991 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1992 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1993. nobelprize.org. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1994. nobelprize.org. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1995 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1996 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1997 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1998 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1999 (ang.).
- ↑ a b The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2000 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2001 (ang.).
- ↑ a b The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2002 (ang.).
- ↑ a b The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2003 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2004 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2005 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2006 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2007 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2008 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2009 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2010 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2011 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2012 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2013 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2014 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2015 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2016 (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2017. Nobel Media AB. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
- ↑ a b The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2018. Nobel Media AB. [dostęp 2018-10-08]. (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2019. Nobel Media AB. [dostęp 2019-10-14]. (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2020. Nobel Media AB. [dostęp 2020-10-12]. (ang.).
- ↑ a b The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2021. Nobel Media AB. [dostęp 2021-10-11]. (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2022. Nobel Media AB. [dostęp 2022-10-10]. (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2023. Nobel Prize Outreach AB. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).
- ↑ The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2024 [online], NobelPrize.org [dostęp 2024-10-14] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii Biblioteka SGH
- Nobliści, nbportal.pl [zarchiwizowane 2020-10-24] . Portal NBP