Content-Length: 253307 | pFad | http://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_%C5%9Bwiatowego_dziedzictwa_UNESCO_na_S%C5%82owacji

Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Słowacji – Wikipedia, wolna encyklopedia Przejdź do zawartości

Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Słowacji

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Słowacji – lista miejsc na Słowacji wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972 roku[1] i ratyfikowanej przez Słowację 31 marca 1993 roku[2].

Obecnie (stan na 2023 rok) na liście znajduje się 8 obiektów: 6 dziedzictwa kulturowego i 2 o charakterze przyrodniczym[2].

Na słowackiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Słowacja zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 12 obiektów (stan na 2023 rok)[2].

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

[edytuj | edytuj kod]

Poniższa tabela przedstawia słowackie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
Położenie – miasto, kraj, współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
  • kulturowe (K)
  • przyrodnicze (P)
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P)
Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Wpisy transgraniczne

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
618 Bańska Szczawnica
Historic Town of Banská Štiavnica and the Technical Monuments in its Vicinity
Bańska Szczawnica
Kraj bańskobystrzycki
48°27′31″N 18°53′35″E/48,458611 18,893056
K (iv)(v) 1993 Bańska Szczawnica jest najstarszym miastem górniczym na Słowacji. Chociaż teren ten był zamieszkały już od epoki brązu, miasto zostało założone dopiero w XIII wieku. Działalności górniczej zaprzestano w XIX wieku z powodu wyczerpania pokładów metali[5].
620 Lewocza i Spisz wraz z zabytkami kultury
Levoča, Spišský Hrad and the Associated Cultural Monuments
Lewocza, Spiska Kapituła i Żehra
Kraj preszowski
48°59′58,5″N 20°46′03,3″E/48,999583 20,767583
K (iv) 1993
2009
Zamek Spiski jest jednym z największych zamków w środkowej Europie. Początkowo funkcjonował jako twierdza graniczna, następnie przez kilka wieków stanowił siedzibę żupana spiskiego. W 2009 roku wpis został rozszerzony o miasto Lewocza, znane z wielu dzieł mistrza Pawła z Lewoczy[6].
622 Vlkolínec
Vlkolínec
Vlkolínec
Kraj żyliński
49°02′20,0″N 19°16′42,0″E/49,038889 19,278333
K (iv)(v) 1993 Na południowych zboczach góry Sidorovo znajduje się grupa ponad 40 wyjątkowo dobrze zachowanych domostw, wybudowanych w stylu architektonicznym typowym dla regionu Liptowa. Pochodzące z XIX wieku drewniane chałupy, tworzą częściowo zamieszkały skansen. W niektórych domach znajdują się udostępnione do zwiedzania ekspozycje[7].
725 Słowacki Kras i jaskinie krasowe Aggtelek
Caves of Aggtelek Karst and Slovak Karst
Kraj koszycki
48°28′33″N 20°29′13″E/48,475833 20,486944
P (viii) 1995
2000
2008
Wpis obejmuje 712 jaskiń położonych po obu stronach granicy słowacko-węgierskiej. Pochodzą one z okresu późnej kredy oraz trzeciorzędu. Wpis transgraniczny z Węgrami[8].
973 Zespół miejski Bardejowa
Bardejov Town Conservation Reserve
Bardejów
Kraj preszowski
49°17′42″N 21°16′33″E/49,295000 21,275833
K (iii)(iv) 2000 Bardejów jest dobrze zachowanym przykładem średniowiecznego miasteczka warownego. Domy mieszczańskie oraz miejska bazylika pochodzą z XV wieku. W mieście znajduje się również dzielnica żydowska, pochodząca z XVIII wieku[9].
1133 Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy
Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe
Kraj preszowski P (ix) 2007
2011
2017
2021
Zespół względnie nienaruszonych europejskich lasów bukowych. Od końca ostatniej epoki lodowcowej buk europejski zaczął się rozprzestrzeniać na terenie Alp, Karpat, Dinaryd oraz Pirenejów. Udana ekspansja na całym kontynencie europejskim była możliwa dzięki szerokiej tolerancji buka na różne warunki klimatyczne. Wpis transgraniczny z Austrią, Albanią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą oraz Włochami[10].
1273 Drewniane kościoły i cerkwie w słowackiej części regionu Karpat
Wooden Churches of the Slovak part of the Carpathian Mountain Area
Hervartov, Kieżmark, Bodružal, Ladomirová, Ruská Bystrá, Twardoszyn, Leštiny oraz Hronsek
Kraj preszowski
Kraj bańskobystrzycki
Kraj żyliński
Kraj koszycki
48°38′56,3″N 19°09′17,3″E/48,648972 19,154806
K (iii)(iv) 2008 Osiem drewnianych kościołów wybudowanych w Karpatach, na przełomie XVI i XVIII wieku. Dwa spośród nich są rzymskokatolickie, trzy protestanckie, a pozostałe trzy to cerkwie greckokatolickie[11].
1608 Granice Imperium Rzymskiego – limes naddunajski (część zachodnia)
Frontiers of the Roman Empire – The Danube Limes (Western Segment)
BratysławaRusovce, Iža
Kraj bratysławski
kraj nitrzański
K (iv)(v)(vi) 2021 Sieć rzymskich fortyfikacji wzdłuż Dunaju, chroniących granice Cesarstwa Rzymskiego. Wpis na listę UNESCO obejmuje najdłuższy rzymski limes o długości 600 km[12].

Obiekty na słowackiej liście informacyjnej UNESCO

[edytuj | edytuj kod]

Poniższa tabela przedstawia obiekty na słowackiej liście informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na słowackiej liście informacyjnej[2];
Położenie – miasto, kraj, współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
  • kulturowe (K)
  • przyrodnicze (P)
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P)
Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Wpisy transgraniczne

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
580 Kościoły Gemer i Abov wraz ze średniowiecznymi malowidłami naściennymi
Gemer and Abov churches with the medieval wall paintings
Kraj koszycki
Kraj bańskobystrzycki
48°39′28,7″N 20°21′52,7″E/48,657972 20,364639
K (iv) 1995 Wpis na listę informacyjną obejmuje dziesięć kościołów położonych na południu Słowacji. Mają one dobrze zachowane malowidła naścienne z XIV i XV wieku[13].
1684 Tokajski region winiarski
Tokaj Wine Region
Kraj koszycki
48°07′17″N 21°24′44″E/48,121389 21,412222
K (i)(iii)(v) 2002 Tokajski region winiarski został oficjalnie ustanowiony w 1737 roku. Historia uprawy winorośli w tym regionie liczy sobie około tysiąca lat. Wpis transgraniczny z Węgrami[14].
1685 Oryginalne łąki – pastwiska na Słowacji
Original Meadow – Pasture Sites of Slovakia
Zachodnie i wschodnie Karpaty
49°16′15″N 20°15′55″E/49,270833 20,265278
K (v) 2002 Wpis na listę informacyjną obejmuje 62 łąki położone na północy Słowacji. Cechuje je unikalny i różnorodny krajobraz utworzony w wyniku działalności człowieka[15].
1731 Mauzoleum Chatama Sófera
The Memorial of Chatam Sófer
Bratysława
Kraj bratysławski
48°08′30,5″N 17°05′30,5″E/48,141800 17,091800
K (iv)(v)(vi) 2002 Mauzoleum Chatama Sófera jest częścią dawnego cmentarza żydowskiego powstałego w XVII wieku. Nekropolia została w dużej części zniszczona w 1943 roku. Do dzisiaj zachowały się jedynie 23 nagrobki, położone w pobliżu grobu Chatama Sófera[16].
1733 System umocnień u zbiegu Dunaju i Wagu w Komárnie
System of Fortifications at the Confluence of the Rivers Danube and Váh in Komárno – Komárom
Komárno
Kraj nitrzański
47°45′11,9″N 18°08′15,0″E/47,753300 18,137500
K (i)(ii)(iv)(v) 2002 Miasto Komárno znajduje się u zbiegu dwóch rzek – Dunaju oraz Wagu. Ze względu na strategiczne położenie, na przestrzeni wieków wokół tego obszaru rozwinięto system fortyfikacji. Wpis transgraniczny z Węgrami[17].
1734 Koncepcja soczewkowatego historycznego centrum miasta Koszyce
The concept of the lenticular historical town core of Košice City
Koszyce
Kraj koszycki
48°43′18″N 21°15′28″E/48,721667 21,257778
K (ii)(iv)(v) 2002 Koszyce znajdowały się na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych łączących Europę Zachodnią z Europą Wschodnią oraz Morze Bałtyckie z Morzem Czarnym. Miasto zachowało swój oryginalny, średniowieczny plan, a główna ulica ma kształt podobny do soczewki[18].
1737 Rezerwaty przyrody w Tatrach
Natural Reserves of Tatras Mountain
Kraj żyliński
Kraj preszowski
49°10′00″N 20°08′00″E/49,166667 20,133333
P (vii)(viii)(ix)(x) 2002 Tatry są najwyższym pasmem górskim Karpat i rozciągają się na granicy polsko–słowackiej. W epoce plejstocenu zostały pokryte lodowcami, co skutkowało powstaniem m.in. moren oraz jezior polodowcowych. Na Słowacji obszar ten jest pod ochroną, a na jego terenie znajduje się Tatrzański Park Narodowy[19].
1738 Doliny krasowe na Słowacji
Karst Valleys of Slovakia
Kraj koszycki
48°37′19,2″N 20°49′52,6″E/48,622000 20,831278
P (viii)(ix)(x) 2002 Wpis na listę informacyjną obejmuje miejsca o topografii krasowej. W przeważającej części są to doliny bogate w endemiczną florę i faunę, nietknięte działalnością człowieka[20].
1739 Krajobraz przyrodniczy i kulturowy regionu Dunaju
Natural and Cultural Landscape of Danube Region
Kraj bratysławski
kraj nitrzański
kraj trnawski
48°00′00″N 18°00′00″E/48,000000 18,000000
K, P 2002 Wpis na listę informacyjną obejmuje tereny położone wzdłuż Dunaju. Obszar ten jest terenem podmokłym, na którym występują m.in. mokradła oraz terasy zalewowe[21].
1740 Mykoflora Gór Bukowskich
Fungal Flora of Bukovské Hills
Kraj preszowski
49°05′18″N 22°34′03″E/49,088333 22,567500
P (x) 2002 Góry Bukowskie to pasmo górskie położone we wschodniej Słowacji. Są one w dużej części pokryte lasami, w których typowymi gatunkami drzew są: buk, jodła oraz klon. Góry te są najbardziej znane z dużej bioróżnorodności wśród grzybów[22].
1741 Gejzer w Herľanach
Geyser in Herlany
Herľany
Kraj koszycki
48°47′57,0″N 21°28′40,0″E/48,799167 21,477778
P (vii) 2002 Gejzer w Herlanach jest jedynym w Europie i jednym z ośmiu znanych na Ziemi chłodnych gejzerów. Został uruchomiony w 1870 roku podczas wiercenia studni dla pobliskiego uzdrowiska. Głębokość odwiertu wynosi 405 metrów, a temperatura wody wynosi ok. 20 °C[23].
5093 Obiekty Państwa wielkomorawskiegoKościół św. Małgorzaty Antiocheńskiej w Kopčanach
Sites of Great Moravia: Slavonic Fortified Settlement at Mikulčice – Church of St. Margaret at Kopčany
Kopčany
Kraj trnawski
48°47′46″N 17°06′31″E/48,796111 17,108611
K (iii)(iv)(v)(vi) 2007 Kościół św. Małgorzaty Antiocheńskiej został wybudowany w IX wieku i przeszedł renowacje w XIII i XVI wieku. Budynek został wybudowany w stylu przedromańskim. Wpis transgraniczny z Czechami[24].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. UNESCO World Heritage Centre, Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-25] (ang.).
  2. a b c d e UNESCO World Heritage Centre, Slovakia – UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-25] (ang.).
  3. Polski Komitet ds. UNESCO: Słowacja [online], unesco.pl [dostęp 2023-12-15].
  4. a b UNESCO World Heritage Centre, The Criteria for Selection [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-13] (ang.).
  5. UNESCO World Heritage Centre, Historic Town of Banská Štiavnica and the Technical Monuments in its Vicinity [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-25] (ang.).
  6. UNESCO World Heritage Centre, Levoča, Spišský Hrad and the Associated Cultural Monuments [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-25] (ang.).
  7. UNESCO World Heritage Centre, Vlkolínec [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-25] (ang.).
  8. UNESCO World Heritage Centre, Caves of Aggtelek Karst and Slovak Karst [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-25] (ang.).
  9. UNESCO World Heritage Centre, Bardejov Town Conservation Reserve [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-25] (ang.).
  10. UNESCO World Heritage Centre, Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-14] (ang.).
  11. UNESCO World Heritage Centre, Wooden Churches of the Slovak part of the Carpathian Mountain Area [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-25] (ang.).
  12. UNESCO World Heritage Centre, Frontiers of the Roman Empire – The Danube Limes (Western Segment) [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-25] (ang.).
  13. UNESCO World Heritage Centre, Gemer and Abov churches with the medieval wall paintings [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  14. UNESCO World Heritage Centre, Tokaj Wine Region [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  15. UNESCO World Heritage Centre, Original Meadow – Pasture Sites of Slovakia [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  16. UNESCO World Heritage Centre, The Memorial of Chatam Sófer [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  17. UNESCO World Heritage Centre, System of Fortifications at the Confluence of the Rivers Danube and Váh in Komárno – Komárom [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  18. UNESCO World Heritage Centre, The concept of the lenticular historical town core of Košice City [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  19. UNESCO World Heritage Centre, Natural Reserves of Tatras Mountain [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  20. UNESCO World Heritage Centre, Karst Valleys of Slovakia [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  21. UNESCO World Heritage Centre, Natural and Cultural Landscape of Danube Region [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  22. UNESCO World Heritage Centre, Fungal Flora of Bukovské Hills [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  23. UNESCO World Heritage Centre, Geyser in Herlany [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).
  24. UNESCO World Heritage Centre, Sites of Great Moravia: Slavonic Fortified Settlement at Mikulčice – Church of St. Margaret at Kopčany [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-07-31] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]








ApplySandwichStrip

pFad - (p)hone/(F)rame/(a)nonymizer/(d)eclutterfier!      Saves Data!


--- a PPN by Garber Painting Akron. With Image Size Reduction included!

Fetched URL: http://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_%C5%9Bwiatowego_dziedzictwa_UNESCO_na_S%C5%82owacji

Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy