Polska Socjalistyczna Republika Rad
Polska Socjalistyczna Republika Rad – koncepcja utworzenia z terenów II Rzeczypospolitej polskiej republiki radzieckiej, wchodzącej w skład Rosji Sowieckiej. Niezrealizowana z powodu klęski bolszewików w wojnie polsko-bolszewickiej (1919–1921)[2][3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Koncepcja propagowana była w czasie wojny polsko-bolszewickiej przez komunistów polskich skupionych w Tymczasowym Komitecie Rewolucyjnym Polski tak zwanym Polrewkomie, który stanowił zaczątek władz komunistycznych na terenach Polski zajętych przez Armię Czerwoną w trakcie ofensywy letniej 1920.
Utworzony przez Rosyjską Partię Komunistyczną (bolszewików) z przekształcenia Biura Polskiego przy Komitecie Centralnym partii bolszewickiej w czasie wojny polsko-bolszewickiej, 23 lipca 1920 w Smoleńsku, z działaczy komunistycznych polskiego pochodzenia przebywających w Rosji Sowieckiej. Komitet przemieszczał się w pociągu pancernym za frontem nacierającej Armii Czerwonej. Odezwę o przejęciu władzy w Polsce ogłoszono 30 lipca w Białymstoku, pierwszym większym mieście na zachód od linii Curzona, zajętym 28 lipca 1920 przez Armię Czerwoną. Krótkotrwałą stałą siedzibą TKRP był Pałac Branickich w Białymstoku[4].
Polrewkom w Manifeście do polskiego ludu roboczego miast i wsi (autorstwa Feliksa Dzierżyńskiego), ogłoszonym 30 lipca 1920 w Wilnie[5] jako główny cel zapowiadał utworzenie Polskiej Socjalistycznej Republiki Rad[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Galicyjska Socjalistyczna Republika Rad
- Litewsko-Białoruska Socjalistyczna Republika Rad
- Republiki ZSRR
- Polska Ludowa
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gdy w całej Polsce zostanie zwalony rząd krwawy, który wtrącił kraj w wojnę zbrodniczą, Zjazd delegatów ludu roboczego miast i wsi utworzy Polską Socjalistyczną Republikę Rad.
- ↑ Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-08-13].
- ↑ a b Słownik historii Polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973, s. 504, hasło „Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski”.
- ↑ Witold Sienkiewicz: Niepokonani 1920, Demart 2010, 2011, ISBN 978-83-7427-587-3.
- ↑ Sylwia Frołow: Dzierżyński. Miłość i rewolucja, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 211.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik historii Polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973, s. 504, hasło „Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski”.
