Władysław Jędrzejewski (generał)
| |
 generał dywizji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 marca 1863 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
93 Irkucki Pułk Piechoty |
| Stanowiska |
dowódca pułku piechoty |
| Główne wojny i bitwy |
wojna rosyjsko-japońska |
| Odznaczenia | |
        
| |
Władysław Jędrzejewski (ur. 5 marca[1][2][3][4][5][6][7] 1863 w majątku Nowiny w powiecie lepelskim, zm. prawd. w marcu 1940 we Lwowie)[8] – generał major Armii Imperium Rosyjskiego oraz generał dywizji Wojska Polskiego, odznaczony Orderem Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1880 roku złożył maturę w gimnazjum Petersburgu. Ukończył Warszawską Szkołę Junkrów Piechoty[1]. Od 1884 zawodowy oficer rosyjskiej piechoty. Brał udział w wojnie rosyjsko– japońskiej 1904–1905. W 1914 był dowódcą 93 Irkuckiego pułku piechoty. Później dowodził 119 Kołomyjskim pułkiem piechoty, brygadą piechoty oraz 30 Dywizją Piechoty. I wojnę światową rozpoczął w stopniu podpułkownika. 22 kwietnia 1917 roku został mianowany generałem majorem ze starszeństwem z dniem 15 grudnia 1916 roku[9].
9 grudnia 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego w grupie oficerów byłego I Korpusu Polskiego i byłej armii rosyjskiej z zatwierdzeniem posiadanego stopnia generała majora ze starszeństwem z dniem 15 grudnia 1918 roku i przydzielony do rezerwy oficerów[10]. Wówczas mianowany komendantem rezerwy oficerów w Warszawie. W 1919 (od marca do maja) był komendantem obrony Lwowa i dowódcą 5 Dywizji Piechoty i załogi obrony Lwowa. Następnie dowodził grupą operacyjną na froncie galicyjskim. Ponownie dowodził 5 DP od sierpnia 1919 do maja 1920. 21 kwietnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu generała porucznika, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[11]. Był dowódcą 1 Armii (maj–sierpień 1920), następnie 6 Armii (sierpień–wrzesień 1920) oraz Grupy Operacyjnej 6 Armii (od września 1920)[potrzebny przypis]. Od stycznia 1921 był dowódcą Okręgu Generalnego Lublin, a od września 1921 dowódcą Okręgu Korpusu nr VI we Lwowie.
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 15. lokatą w korpusie generałów[12]. 12 marca 1924 roku został zwolniony ze stanowiska dowódcy OK VI[13]. Z dniem 30 czerwca 1924 roku został przeniesiony w stan spoczynku[14]. Osiadł we Lwowie. Był członkiem zarządu wydziału wojewódzkiego we Lwowie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów (otrzymał tytuł członka honorowego tegoż stowarzyszenia i tytuł prezesa honorowego)[15][16][17][18] oraz przewodniczącym oddziału Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów we Lwowie[19].
We wrześniu 1939 zgłosił się do służby. Organizował Cywilną Straż Obywatelską we Lwowie, której został komendantem 7 września 1939[20]. 4 października 1939 został aresztowany przez NKWD[21]. Zmarł prawdopodobnie w więzieniu we Lwowie w marcu 1940 (lub został rozstrzelany jeszcze w 1939). Figuruje na Ukraińskiej Liście Katyńskiej[22]. Został pochowany na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.
2 września 2016 Prezydent RP Andrzej Duda na wniosek Ministra Obrony Narodowej Antoniego Macierewicza mianował go pośmiertnie na stopień generała broni[23].
Władysław Jędrzejewski był żonaty z Katarzyną z Ambrożewiczów, z którą miał syna Tadeusza oraz córki: Marię i Walerię[24]. Żona generała była prezesem wydziału Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego[25][26][27].
Kapitan rezerwy artylerii Tadeusz Jędrzejewski urodził się 14 lipca 1898 roku. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów rezerwy artylerii. Posiadał przydział w rezerwie do 8 pułku artylerii ciężkiej w Toruniu[28]. W czasie kampanii wrześniowej był dowódcą kolumny amunicyjnej 15 dywizjonu artylerii ciężkiej. Poległ 28 października 1939 roku w Warszawie[29].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2010[30] (1921)[31][32]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[31][33]
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie (1921)[34][35]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[31]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[31]
- Medal Srebrny za Długoletnią Służbę[36]
- Order Michała Walecznego III klasy (Rumunia, 1922)[31][37]
- Order Legii Honorowej III klasy (Francja, 1922)[31][38]
- Order Korony I klasy (Rumunia)[31]
- Dyplom członka honorowego Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego (10 kwietnia 1924)[39]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej
- kampania wrześniowa
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Encyklopedia Wojskowa 1933 ↓, s. 687.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 3 tu podano, że urodził się 20 lutego.
- ↑ Likhotvorik 2016 ↓, s. jeżeli według kalendarza juliańskiego urodził się 20 lutego, to według kalendarza gregoriańskiego był to dzień 4 marca. Zobacz daty nowego i starego porządku..
- ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 40 autorzy podali, że urodził się 5 marca 1863 roku wspominając także o innej dacie – 30 stycznia.
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 154 autor, jako datę urodzin podał 11 lutego. Przyjmując, że jest to data wg kalendarza gregoriańskiego to, wg kalendarza juliańskiego urodził się 30 stycznia.
- ↑ Suchcitz 1993 ↓, s. 28 autor podał dzień 30 stycznia 1863 roku.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 321 tu podano datę 5 marca.
- ↑ Ogrody Wspomnień – Władysław Jędrzejewski (pol.) [dostęp 2011-11-09]
- ↑ Likhotvorik 2016 ↓.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 13 z 23 grudnia 1918 roku, poz. 369.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 8 maja 1920 roku, s. 336.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 14 tu, jako datę urodzenia podano 11 lutego.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 22 marca 1924 roku, s. 138.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 64 z 8 lipca 1924 roku, s. 375.
- ↑ Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów (Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża) Zarządu Oddziału Wojewódzkiego we Lwowie za rok 1926. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1927.
- ↑ Sprawozdanie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów (Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża) Zarządu Oddziału Wojewódzkiego we Lwowie za rok 1927. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1928, s. 6, 13.
- ↑ Marian Weber: Opieka nad grobami bohaterów na terenie województwa lwowskiego. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1930, s. 31.
- ↑ Marian Weber: Opieka nad grobami bohaterów. Sprawozdanie Zarządu Oddziału Wojewódzkiego i Gminnego Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1933, s. 3.
- ↑ Pamiętajmy o grobach bohaterów. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 248 z 28 października 1936.
- ↑ Cywilna straż obywatelska we Lwowie. „Wiek Nowy”. Nr 11510, s. 4, 9 września 1939.
- ↑ Sławomir Kalbarczyk. Ukraińska Lista Katyńska. „Komentarze historyczne”, s. 54. Instytut Pamięci Narodowej.
- ↑ Andrzej Przewoźnik, Jolanta Adamska, Katyń. Zbrodnia, prawda, pamięć, Warszawa: Świat Książki, 2010, s. 549–550, ISBN 978-83-247-2036-1, OCLC 750956033.
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 1092.
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 154.
- ↑ Sprawozdanie Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego za rok 1923. Lwów: Towarzystwo Polskiego Żałobnego Krzyża, 1924, s. 7.
- ↑ Sprawozdanie Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego za rok 1924. Lwów: Towarzystwo Polskiego Żałobnego Krzyża, 1925, s. 10.
- ↑ Marian Weber: Opieka nad grobami bohaterów na terenie województwa lwowskiego. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1930, s. 30.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 139, 651.
- ↑ Tadeusz Jędrzejewski. [w:] Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką [on-line]. straty.pl, 2020. [dostęp 2020-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-25)]. (pol.)..
- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 59.
- ↑ a b c d e f g Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 304-305.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2641 z 22 lutego 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 8 poz. 240)
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 18.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2227 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1533)
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 63)
- ↑ Jedrzejewski, Wladyslaw - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2023-07-30].
- ↑ Decyzja Naczelnika Państwa z 28 marca 1922 r. L. 6245/22 G. M. I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 11, s. 343)
- ↑ Decyzja Naczelnika Państwa L. 3625.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 249)
- ↑ Sprawozdanie Towarzystwa Polskiego Żałobnego Krzyża dla okręgu lwowskiego za rok 1924. Lwów: Towarzystwo Polskiego Żałobnego Krzyża, 1925, s. 9.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. III: Garigliano - Karabeni. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1933.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Henryk Piotr Kosk, Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny, tom 1 A-Ł, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1998, ISBN 83-87103-55-1.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Andrzej Suchcitz: Generałowie wojny polsko-sowieckiej 1919-1920. Mały słownik biograficzny. Białystok: Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku, 1993.
- Alexey Likhotvorik: Ендржеевский Владислав Антонович. [w:] Armia rosyjska w wielkiej wojnie. Kartoteka projektu [on-line]. grwar.ru, 2016. [dostęp 2016-12-25]. (ros.).
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów
- Generałowie dywizji II Rzeczypospolitej
- Generałowie Wojska Polskiego – ofiary zbrodni katyńskiej
- Ludzie związani ze Lwowem
- Obrońcy Lwowa (1939)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej
- Pochowani na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni
- Polacy – generałowie Imperium Rosyjskiego
- Polacy – Komandorzy Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Michała Walecznego
- Polacy w wojnie rosyjsko-japońskiej
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1863
- Zmarli w 1940
- Dowódcy 5 Dywizji Piechoty (II RP)
- Dowódcy 1 Armii (II RP)
- Dowódcy 6 Armii (II RP)
- Odznaczeni Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)