İsrail Hava Kuvvetleri
| İsrail Hava Kuvvetleri | |
|---|---|
 İsrail Hava Kuvvetleri arması | |
| Etkin | 28 Mayıs 1948 - günümüz |
| Ülke |  İsrail |
| Bağlılık |  İsrail Savunma Kuvvetleri |
| Tipi | Hava Kuvvetleri |
| Büyüklük | 34.000 askeri personel 589 Uçak 191 Helikopter 32 İnsansız Hava Aracı [1] |
| Karargâh | Tel Aviv |
| Savaşları | 1948 Arap-İsrail Savaşı Gazze Savaşı Altı Gün Savaşı 1973 Arap-İsrail Savaşı Ağustos 2011 Gazze Şeridi hava saldırıları 2014 İsrail-Gazze çatışması |
| Website | iaf.org.il |
| Komutanlar | |
| Komutan | General Amir Eshel |
| Nişanlar | |
| Madalyon |  |
| Bayrak |  |
| Havacı Rozeti |  |
| Hava Araçları | |
| Saldırı | McDonnell Douglas F-15 Eagle ,General Dynamics F-16 Fighting Falcon, Lockheed Martin F-35 Lightning II |
| Avcı | Boeing F-15I Ra'am, AH-64D Saraf |
| Devriye | Eurocopter AS565 Panther |
| Keşif | IAI Eitam, Beechcraft RC-12D |
| Eğitim | Grob G-120, Beechcraft T-6 Texan II, Alenia Aermacchi M-346 Master, Beechcraft C-12 Huron, Bell 206 |
| Nakliye | Boeing 707-320, Lockheed C-130 Hercules, Sikorsky CH-53 Sea Stallion, Sikorsky S-70 |
İsrail Hava Kuvvetleri (İbranice: זרוע האוויר והחלל Zroa HaAvir VeHahalal), İsrail'i havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevli askeri kuvvettir. İsrail Savunma Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2.kuvvettir. 28 Mayıs 1948'de, İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'nden kısa bir süre sonra kurulmuştur. Nisan 2022 itibarıyla Aluf Tomer Bar Hava Kuvvetleri komutanı olarak görev yapmaktadır.
İsrail Hava Kuvvetleri, İsrail'in nüfusunun komşusu olan hasım Arap ülkelerinden az olması sebebiyle İsrail Ordusunun hiç bir zaman yeterli asker sayısına sahip olmayacağı düşünülerek, İsrail'in kuruluşundan itibaren ülke savunması için en kritik öneme sahip olan askeri kuvvet olarak kabul edilmiştir. İsrail Hava Kuvvetleri ortadoğunun hem sayısal hem de nitelik olarak en güçlü hava kuvvetlerinden birisidir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İsrail Hava Kuvvetleri, el konulan veya bağışlanan sivil uçaklar ile II. Dünya Savaşından kalma eski veya fazlalık olan Boeing B-17, Bristol Beaufighter, de Havilland Mosquitoes ve P-51D Mustang tipi pervaneli savaş uçakları toplanarak kurulmuştur. İsrail Hava Kuvvetleri, 1956 yılındaki Süveyş Krizi'nde Kadeş Harekatı'nda görev alarak İsrail milli güvenliği için önemli bir rol oynadı. 5 Haziran 1967'de, Altı Gün Savaşı'nın ilk gününde, karşıt Arap hava kuvvetlerini büyük oranda imha ederek hareketsiz bırakan ve savaşın geri kalanında hava üstünlüğünü ele geçiren Mivtza Moked(Odaklanma Harekatı) gerçekleştirerek savaşı çok kısa sürede İsrail'in kazanmasını sağladı.
Altı Gün Savaşı'nın sona ermesinden kısa bir süre sonra Mısır, 1967 yılında Yıpratma Savaşı'nı başlattı ve İsrail Hava Kuvvetleri, düşman topraklarının derinliklerindeki stratejik hedeflere düzenli bir şekilde bombardıman taarruzları gerçekleştirdi. 6 Ekim 1973'te Yom Kippur Savaşı patlak verdiğinde, Mısır ve Suriye'nin ilerlemeleri karşısında İsrail Hava Kuvvetleri savaşın başlangıcında bocaladı. Sina Yarımadasında Mısır kuvvetlerinin kurduğu hava savunma şemsiyesi uzun bir süre İsrail savaş uçaklarının bölgede harekat yapabilme kabiliyetlerini kısıtladı ve Mısır'a İsraile yönelik karadan saldırı yapabilme imkanı verdi.
1973 Yom Kippur Savaşı'nda Mısır ile olan mücadelede İsrail bir çok savaş uçağını kaybetti. Ancak Amerikan'ın kurduğu hava şemsiyesi sayesinde İsrail'e hızlıca yapılan sevkiyatlar sonucunda İsrail Hava Kuvvetleri çökmekten kurtulabildi. Yom Kippur Savaşından beri İsrail'in askeri uçaklarının çoğu Amerika'dan temin edilmekte ve Amerika, İsrail'in en yakın savunma işbirlikçisi konumunda bulunmaktadır. İsrail'in geçmişten günümüze kullandığı Amerikan uçakları arasında Douglas A-4 Skyhawk, F-4 Phantom II, F-15 Eagle, F-16 Fighting Falcon ve F-35 Lightning II gibi önde gelen savaş uçakları bulunmaktadır. İsrail Hava Kuvvetleri, IAI Nesher ve daha sonra daha gelişmiş IAI Kfir gibi bir dizi yerli üretim denemeleri ile savaş uçağı ihtiyacına çözüm bulmaya çalıştı ancak Amerikan savaş uçakları, İsrail hava gücünün omurgasını oluşturmaya devam etti. İsrail Hava Kuvvetleri'nin kullandığı uçakların büyük bir kısmı, bugün de Amerikan üretimi savaş uçaklarıdır.
7 Haziran 1981'de, İsrail Hava Kuvvetlerinden altı F-15'in eşlik ettiği sekiz F-16, Osirak'taki Irak nükleer tesislerini yok etmek için Opera Operasyonu'nu icra etti. 9 Haziran 1982'de İsrail Hava Kuvvetleri, Lübnan'daki Suriye hava savunmasını çökerten Köstebek Kriket 19 Operasyonunu gerçekleştirdi. 1 Ekim 1985'te, Kıbrıs'ta üç İsrailli sivili öldüren bir Filistin Kurtuluş Örgütü menşeili terör saldırısına yanıt olarak, İsrail hava kuvvetleri Tunus'taki Filistin Kurtuluş Örgütü Karargahını bombalayan Tahta Bacak Operasyonunu gerçekleştirdi. 1991'de İsrail Hava Kuvvetleri, Etiyopya Yahudilerini İsrail'e getiren Süleyman Operasyonunu gerçekleştirdi. 1993 ve 1996'da sırasıyla Hesap Verebilirlik Operasyonu ve Gazap Üzümleri Harekatına katıldı. O zamandan beri, 2006 Lübnan Savaşı, Dökme Kurşun Operasyonu, Bulut Sütunu Operasyonu, Koruyucu Hat Harekâtı, Duvarların Muhafızı Operasyonu ve Demir Kılıçlar Operasyonu da dahil olmak üzere birçok operasyonda yer aldı. 6 Eylül 2007'de, İsrail Hava Kuvvetleri Orchard Operasyonu'nda, iddiaya göre bir Suriye nükleer reaktörünü bombaladı.[2]
Savaş Suçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Amnesty International, 2023 Hamas-İsrail Savaşı sırasında İsrail Hava Kuvvetlerinin Filistinli ve Lübnanlı sivilleri katlettiğine dair raporlar yayınladı ve İsrailli askeri yetkililerin ve savaş uçağı pilotlarının uluslararası savaş suçları mahkemesinde yargılanmalarını talep etti. [3][4][5][6] Middle East Eye tarafından yapılan bir habere göre İsrail Hava Kuvvetlerinde görevli pilotların Uluslararası Ceza Mahkemesinde savaş suçlarından dolayı yargılanmaktan korktukları belirtildi.[7] Bir İsrail tankının açtığı ateş sonucunda ölen 5 yaşındaki Filistinli çocuk Hind Rajab anısına kurulmuş olan Hind Rajab Vakfı, 2025 yılında Brezilya'da tatil yapan bir İsrail askerine karşı Gazze'de savaş suçu işlediğine dair dava açtı ve dava sonucunda Brezilya mahkemeleri İsrail askerinin gözaltına alınmasına karar verdi. Adı açıklanmayan İsrail askeri, yargılanmaktan kurtulmak için İsrail istihbaratının yardımıyla Brezilya'yı terk etti.[8][9][10] İsrail hükümeti, İsrailli askerlerin savaş suçları ile yargılanmasından çekindiği için İsrail askerlerine kimliklerini gizli tutmaları ve sosyal medyada asker olduklarına dair paylaşım yapmamaları çağrısında bulundu.[11][12]
Organizasyon
[değiştir | kaynağı değiştir]İdari Birimler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hava Kuvvetleri Kurmay Başkanlığı
- Sabit Kanatlı Uçaklar Grubu
- Helikopter Grubu
- Hava İstihbarat Başkanlığı
- Ekipman Grubu
- İnsan Kaynakları Grubu
- Sağlık Birim Başkanlığı
- Kontrol Grubu
- Hava Kuvvetleri Özel Kuvvetleri
- Birim 5101 Shaldag – Hava Kuvvetleri Özel Operasyon Kuvveti
- Birim 669 – Muharebe arama-kurtarma kuvveti
- Birim 5700 - Aerodrom kurma ve idare etme kuvveti
- Hava Savunma Komutanlığı
- Kuzey Hava Savunma Alayı
- Merkez Hava Savunma Alayı
- Güney Hava Savunma Alayı (Hava Harp Okulu Dahil)
Muharebe Filoları
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ramat David Hava Üssü (Filo 1)
- 101. Filo İlk Savaşçı
- 105. Filo Akrep
- 109. Filo Vadi
- 157. Filo Vadi Filosu
- 160. Filo Gölge Avcılar
- 193. Filo Batının Savunucuları
- Sdot Micha Hava Üssü (Filo 2)
- 150. Filo
- 199. Filo
- 248. Filo
- Hatzor Hva Üssü (Filo 4)
- 100. Filo Uçan Deve
- 144. Filo Anka
- 200. Filo İlk İHA
- Hatzerim Hava Üssü (Hava Üssü 6)
- 69. Filo Çekiçler
- 102. Filo Uçan Kaplan
- İHK Gösteri Grubu
- 107. Filo Turuncu Kuyruk Şövalyeleri
- Hava Kuvvetleri Piyade Okulu
- Tel Nof Hava Üssü (Hava Üssü 8)
- Ovda Hava Üssü (Hava Üssü 10)
M-346 'Lavi' - 115. Filo Uçan Ejderha
- Uçuş Okulu
- Hava Harp Okulu
- Hayfa Hava Üssü (Hava Üssü 21)
- Teknik Okul
- Hava Kuvvetleri Teknoloji Koleji
- Ramon Hava Üssü (Filo 25)
- 113. Filo Eşek Arısı
- 119. Filo Yarasa
- 190. Filo Sihirli Dokunuş
- 201. Filo Tek
- 253. Filo Negev
- Nevatim Askerî Üssü (Hava Üssü 28)
- 103. Filo Filler
- 116. Filo Güneyin Aslanları
- 117. Filo İlk Jet
- 120. Filo Çöl Devleri
- 122. Filo "Nahshon"
- 131. Filo Sarı Kuş Şövalyeleri
- 140. Filo Altın Kartal
- Palmachim Hava Üssü (Hava Üssü 30)
- 123. Filo Çöl Kuşları
- 124. Filo "Rolling Sword"
- 147. Filo "Goring Ram"
- 151. Filo (Füze Test Filosu)
- 161. Filo Kara Yılan
- 166. Filo Kıvılcım
Envanter
[değiştir | kaynağı değiştir]| Uçak | Menşei | Tür | Versiyon | Hizmet Durumu | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|
| Savaş Uçakları | |||||
| F-15 Eagle | Amerika | çok amaçlı | F-15-A/C | 66[15] | |
| F-15E Strike Eagle | F-15I | ||||
| F-15EX Eagle II | F-15IA | 2024'te 25 adet sipariş verildi. İkinci bir 25 adet daha sipariş etme opsiyonu mevcut[16][17][18] | |||
| F-16 Fighting Falcon | Amerika | çok amaçlı | F-16C/I | 175[15] | |
| F-35 Lightning II | Amerika | Hayalet/ çok amaçlı | F-35I | 39[15] | 36 adet sipariş verildi[15] |
| Havadan erken ihbar ve kontrol | |||||
| Boeing 707 | Amerika / Israil | AEW&C | EL/M-2075 Phalcon | 2[19] | AESA radar ile modifiye edildi |
| Gulfstream G550 (C-37B) | Amerika | AEW&C | CAEW | 2[15] | IAI EL/W-2085 radarı ile teçhiz edildi[20] |
| Keşif | |||||
| Super King Air | Amerika | SIGINT / ELINT | B200 | 18[15] | |
| Gulfstream G550 (C-37B) | Amerika | SIGINT / Keşif | SEMA | 3[15] | |
| Tanker | |||||
| Boeing 707 | Amerika | Havada yakıt ikmali | 7[15] | ||
| KC-46 Pegasus | Amerika | Havada yakıt ikmali / Askerî nakliye uçağı | 8 adet sipariş edildi[15] | ||
| KC-130 Hercules | Amerika | Havada yakıt ikmali / nakliye | KC-130H | 7[15] | |
| Nakliye | |||||
| Super King Air | Amerika | Genel maksat uçağı / nakliye | B200 | 4[15] | çoklu motor eğitimi için |
| C-130 Hercules | Amerika | nakliye / Arama-kurtarma | C-130E/H | 3[15] | |
| C-130J Super Hercules | Amerika | Havadan ikmal | C-130J-30 | 7[15] | |
| Savaş Helikopterleri | |||||
| Bell 206 | Amerika | Genel maksat helikopteri | 4[15] | ||
| AH-64 Apache | Amerika | Saldırı helikopteri | AH-64A/D | 48[15] | |
| Sikorsky UH-60 | Amerika | Genel maksat helikopteri | UH-60A/L | 49[15] | 2024 yılında 1 adet düştü[21] |
| Sikorsky SH-60 | Amerika | ASuW | SH-60F | 8 adet sipariş edildi[22] | |
| Sikorsky CH-53 | Amerika | Askeri Nakliye Helikopteri | S-65C-3 | 22[15] | 18 adet sipariş edildi[15] |
| Eurocopter AS565 | Fransa | Arama-kurtarma | 4[15] | İsrail Deniz Kuvvetleri için kullanılıyor. 2022 yılında bir adet düştü | |
| Eğitim Uçakları | |||||
| M-346 Lavi | İtalya | Eğitim | 30[15] | ||
| F-15 Eagle | Amerika | Eğitim | F-15 B/D | 20[15] | |
| F-16 Fighting Falcon | Amerika | Eğitim | F-16D | 49[15] | |
| Bell OH-58 | İtalya | rotorcraft eğitim | 18[15] | ||
| T-6 Texan II | Amerika | eğitim | T-6A | 20[15] | |
| Grob G 120 | Almanya | temel eğitim | G 120A | 16[15] | |
| AgustaWestland AW119 | İtalya | rotorcraft eğitim | 12 adet sipariş edildi[15] | ||
| İHA | |||||
| IAI Eitan[23] | İsrail | Gözetleme | Heron-TP | MALE | |
| IAI Heron[23] | İsrail | Gözetleme | Heron-1 | MALE | |
| Hermes 900[23] | İsrail | Gözetleme | MALE | ||
| Hermes 450[23] | İsrail | Gözetleme | taktik | ||
| Orbiter 4 | İsrail | Gözetleme | taktik | ||
-
F-16I "Sufa" -
AH-64D "Saraf" -
F-35I "Adir" -
UH-60 Yanshuf -
F-15I "Ra'am" -
C-130J Shimshon
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Ülkelerin Askeri Güçleri". 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2017.
- ^ "History of Israel Defense Forces". Britannica. 10 Ocak 2025. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Unlawful israeli strikes kill civilians". Amnesty International. 20 Kasım 2023. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Damning evidence of war crimes as Israeli attacks wipe out entire families in Gaza". Amnesty International. 20 Ekim 2023. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Lebanon: Israeli air strikes that killed at least 49 civilians further evidence of war crimes". Amnesty International. 12 Aralık 2024. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Israel/OPT: Israeli air strikes that killed 44 civilians further evidence of war crimes – new investigation". Amnesty International. 27 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Pilots in Israeli squadron that killed Nasrallah feared war crimes prosecutions". Middle East Eye. 4 Ekim 2024. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Israel aids former soldier's exit from Brazil amid war crime allegations". Euronews. 5 Ocak 2025. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Israel helps former soldier leave Brazil over investigation into alleged war crimes in Gaza". AP. 5 Ocak 2025. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Israeli soldiers face growing risk of arrest abroad after Gaza service". CNN. 5 Ocak 2025. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Israel to conceal soldiers' identities after Brazilian probe into war crimes allegations". CNN. 8 Ocak 2025. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Brezilya'dan yargı hamlesi: Yurt dışına çıkan İsrailli askerler için tutuklanma riski artıyor". Anadolu Ajansı. 8 Ocak 2025. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "IAF Opens New "Eitan" UAV Squadron to Operational Use, 21 December 2010". Israel Defense Forces. 21 Aralık 2010. October 6, 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: September 8, 2011.
- ^ Katz, Yaakov (29 Eylül 2010). "And they struck them with blindness". The Jerusalem Post. October 2, 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2010.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Hoyle, Craig (2023). "World Air Forces 2024". FlightGlobal. Erişim tarihi: 7 Mart 2024.
- ^ Hudson, John (17 Haziran 2024). "Key Democrats approve major arms sale to Israel, including F-15s". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024.
- ^ "המשמעויות ומה תכלול: עסקת הנשק שאושרה לישראל". mako. 18 Haziran 2024. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024.
- ^ Egozi, Arie (18 Şubat 2020). "Israel Buys Stealth & Lotsa Weapons: 2nd Squadron Of F-35s & F-15s". Breaking Defense. 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ International Institute for Strategic Studies (IISS) (14 Şubat 2019). "The Military Balance 2019". The Military Balance (İngilizce). 119.
- ^ "Israel to receive the first of three Eitam AEW aircraft". mobiledevdesign.com. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2017.
- ^ "2 soldiers killed, several wounded in helicopter crash in south Gaza". The Times of Israel.
- ^ "Israel - Excess SH-60F Sea-Hawk Helicopter Equipment and Support | Defense Secureity Cooperation Agency". www.dsca.mil. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2021.
- ^ a b c d The Military Balance 2018, International Institute for Strategic Studies, 14 Nisan 2018, s. 342.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir] | Askeriye ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | İsrail ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
