Johann Strauss II
Johann Strauss II | |
|---|---|
 Johann Strauss | |
| Doğum | 25 Ekim 1825 Viyana, Avusturya |
| Ölüm | 3 Haziran 1899 (73 yaşında) Viyana |
| Meslek | Müzisyen, Besteci |
| İmza | |
 | |
Johann Strauss II (d. 25 Ekim 1825, Viyana – ö. 3 Haziran 1899, Viyana), 19. yüzyıl Avusturyalı Klasik Batı Müziği bestecisi. Vals Kralı olarak ün yapmıştır.
Hayatı ve çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Müzisyen bir ailenin beş çocuğunun en büyüğü olarak 25 Ekim 1825'te Viyana’da doğdu. Baba Johann Strauss, ülkesinde valsleri ile ün yapmış saygın bir besteci ve orkestra şefidir. Tüm Avrupa’da vals tutkusunun bir hastalık gibi yayılmasına öncülük eden baba Johann Strauss, oğullarının müzikle ilgilenmesini engellemeye çalıştıysa da 3 oğlu başarılı müzisyenler oldular: Johan Jr. (1825-1899), Josef (1827-1870), Eduard (1835-1916).
Annesi Anne, ilk kemanını alarak Johann’ı müzisyen olmaya teşvik etmişti. Johann, babasından gizli olarak keman çalıştı ve ilk valsini 6 yaşında besteledi. Bu eseri 15 yaşında iken seslendirildi.
1841 yılında Polytechnic okuluna girdiyse de muhasebe konularına ilgisi yoktu ve 2 yıl sonra "uygunsuz davranışları" nedeniyle okuldan atıldı. 1842'de babasının evi terk etmesi üzerine tamamen müziğe yönelen genç Strauss, aileyi geçindirme yükünü üstlenmişti. Strauss, sahneye çıkmak için Viyana otoritelerinden izin aldıktan sonra küçük bir orkestra kurdu. İlk konserini 1844'te 19 yaşında iken verdi ve bu konserde tam 19 kere sahneye çağrıldı. Oğul Strauss'un müzik dünyasına girmesi ile baba-oğul birbirine rakip duruma geldiler ve beş yıl boyunca Viyana dans dünyasını yan yana yönettiler.
Genç Strauss, 1849'da babasının ölümü üzerine kendi orkestrası ile babasınınkini birleştirdi. Çoğu zaman aynı gecede birkaç balo salonunda ve lokantada çalışan Strauss, bir gösteriden diğerine koşturup durduğu çok yoğun bir tempo ile çalıştı. Bu yoğun çalışma temposu sağlığını bozduğu için 1853'te çalışmalarına 6 ay kadar ara vermek zorunda kaldı. Bu dönemde karlı konser turnelerini iptal etmemek için mimar kardeşi Josef'i kendisi yerine konserlere göndermeye başladı. Aynı zamanda yetenekli bir müzisyen olan kardeşinin bu işteki başarısı üzerine, Johann Strauss, bir daha yurt dışı turnelerine gözü arkada kalmadan gitmeye başladı.
Johann Strauss II, ilk evliliğini 1862'de şarkıcı Jetty Treffz ile yaptı. Onun menajerliğini yapan eşi, kendisini beste yapmaya yönlendirdi. En ünlü eseri Mavi Tuna, aslında koro için yazılmış bir valsti. Viyana Erkek Korosu'nun şefinden aldığı sipariş üzerine kendisine verilen şiiri besteleyen Strauss'un eseri koro tarafından seslendirildiğinde besteci umduğu başarıyı bulamadı ancak şiiri atıp eseri yeniden orkestra için düzenlediğinde eser büyük yankı uyandırdı ve 400 valsi arasında en ünlüsü olan Mavi Tuna Valsi böylece doğdu. Strauss'un valsleri Johannes Brahms, Richard Wagner gibi müzisyenlerin de hayranlığını kazanmıştı.
1870'te kardeşi Josef öldü. Polonya turnesi sırasında orkestra yönetirken sahnede düşerek kendini kaybeden ve apar topar eve getirilen Josef'in, bir gece, kendilerine müzik yapmasını isteyen sarhoş Rus askerleri tarafından uyandırılıp, bu isteklerini reddettiği için dövülerek öldürüldüğü iddia edilir. Strauss, kardeşinin ölümünden sonra uzun süre kendine gelememiştir.
1871'de operetler bestelemeye başlayan Struss, ilk başarılı çıkışını Kırk Haramiler ve Binbir Gece Masalları adlı opereti ile yaptı. 1874'te en ünlü opereti Yarasa (Die Fleidermaus)'yı besteledi. İlk gösterimi başarısız olsa da Mavi Tuna ve Yarasa onun ününün Avrupa sınırlarını aşmasını sağlayacak olan eserleridir. Strauss, Amerikan Bağımsızlık Bildirigesi'nin yayınlanmasının 100. yılı nedeniyle bir davet alınca 1876'da ABD’ye giderek binden fazla konser verdi.
Johan Strauss II, 1878’de ise eşi Jetty’yi bir kalp krizi yüzünden aniden kaybetti. Bu ölüm üzerine çok sarsılan ve eşinin cenazesine dahi katılamayan Strauss, hayatını yalnız sürdüremeyeceğini hissederek Jetty'nin ölümünden 50 gün sonra kendisinden 25 yaş küçük, "Lilly" adıyla tanınan şarkıcı ve oyuncu Angelica Dittrich'le evlendi. Bu evlilik, 4 yıl sonra eşinin evi terk etmesi ile son buldu. Adele Deutsch hayatına girdi.
Angelica ile boşanması kilise tarafından onaylanmadığı için evlenemedilerse de Adele, Strauss'un evine yerleşerek Jetty'nin ölümünden sonra doğan boşluğu doldurdu. Yasal olarak evlenmeleri ancak 1887'de gerçekleşti. Strauss, Venedik'te Bir Gece, Çingene Baron, Viyana Kanı operetlerini Angelica ile birlikteliği sırasında besteledi. Daha sonra yeniden valslere dönerek en güzel valslerinden birisi olan İmparator Valsi'ni besteledi.
1899'da bir soğuk algınlığı ile yatağa düşen Strauss, 3 Haziran 1899'da öldü. Viyana'da Johannes Brahms, Franz Schubert ve Ludwig van Beethoven’in yanına gömüldü.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ölümünden sonra
[değiştir | kaynağı değiştir]Strauss ailesininn eserlerinin orijinal el yazmalarını 1907'de en küçük kardeşi Eduard Strauss Viyana'da bir arkadaşının mobilya fabrikasında yakmıştır. Ancak eserler, dünyadaki Johann Strauss toplulukları tarafından bir araya getirilmiştir.
Strauss'un müziği her yıl, Viyana Filarmoni Orkestrası'nın ünlü "Yeni Yıl Konseri"'nde çalınmaktadır. Bu âdet, 1929'da Viyana Devlet Orkestrası ile özel bir Strauss programı yapan Avusturyalı orkestra şefi Clemens Krauss'un çabaları ile gelişmiştir ve 1941'den beri aralıksız devam etmektedir.
Avusturyalı kemancı ve şef Willi Boskovsky, Strauss ailesinin "Vorgeiger" denilen, dans müziği icra ederken keman çalarak orkestra yönetme şeklini sürdürmüştür. Herbert von Karajan ve Riccardo Mutti diğer ünlü Strauss yorumcusu şeflerdendir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Johann Strauss II dans besteleri listesi
- Johann Strauss II operetleri listesi
- Opera bestecileri listesi
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- IMSLP websitesi "Strauss_Jr.,_Johann" maddesi 29 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme:20.10.2010)
- İngiltere Johann Strauss II cemiyeti websitesi2 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme:20.10.2010)
- Viyana Johann Strauss Topluluğu (Almanca) (Erişme:30.10.2010)
- Johann Strauss -Viyana11 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) Viyana'da varlığının hala bulunmasına dair bir video.
- WIMA: Werner Icking Music Archive websitesi "J.Strauss" maddesi[ölü/kırık bağlantı] (İngilizce) (Erişme:30.10.2010)
