Ma'mûretü'l-Azîz Vilayeti
| |||||||||||||||||||||||||||
Ma'mûretü'l-Azîz Vilayeti,[3] veya Harput Vilayeti, 1864 yılında Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi uyarınca kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayetidir.
1879 yılında Erzurum Vilayeti'nden ayrılan Dersim Vilayeti 1886 yılında bu vilayete dâhil edildi. İleride Ermeni Kıırımı sırasında adı geçecek Altı Vilayet'ten birisidir. Vilayet Fırat ve Murat nehri vadileri arasında yer alıyordu. Kuzeybatısında Sivas Vilayeti yer alıyordu.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Vilayet, 1879-80'de Malatya'yı da içeren Diyarbekir Vilayeti'nin bir kısmından oluşturuldu.[4] 1888'de bir imparatorluk emriyle Hozat Vilayeti, Mamuret ul-Aziz'e bağlandı.[5]
Sancakları
[değiştir | kaynağı değiştir]
1909'da Ma'mûretü'l-Azîz'in sancakları, kazaları ve nahiyeleri:
| Ma'mûretü'l-Azîz Sancağı | |
| Kaza | Nahiye |
|---|---|
| Ma‘mûretü'l-Azîz |
|
| Arapgir | |
| Eğin | |
| Harput | – |
| Keban Madeni | |
| Pütürge | |
| Dersim Sancağı | |
| Kaza | Nahiye |
| Hozat (Merkez) | |
| Çarsancak | |
| Çemişgezek |
|
| Kızılkilise | |
| Mazgirt | |
| Ovacık | |
| Malatya Sancağı | |
| Kaza | Nahiye |
| Malatya | |
| Akçadağ | |
| Behisni | |
| Hısn-ı Mansur | |
| Kâhta | |
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Ma'mûretü'l-Azîz Vilayeti 1914 nüfusu[6] | ||||||||||
| Kaza | Müslüman | Ortodoks Rum | Ermeni | Katolik Ermeni | Protestan | Toplam | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ma'mûretü'l-Azîz | 56.365 | 23 | 23.725 | 1.323 | 4.000 | 86.162 | ||||
| Harput | 22.541 | - | 7.519 | 125 | 1,528 | 32.519 | ||||
| Eğin | 32.610 | 636 | 9.373 | 12 | 503 | 43.170 | ||||
| Arapkir | 24.194 | 1 | 9.204 | 221 | 666 | 34.286 | ||||
| Kebanmadeni | 23.944 | 37 | 320 | - | 57 | 24.358 | ||||
| Pötürge | 34.165 | - | 679 | - | - | 35.622 | ||||
| Ma'mûretü'l-Azîz Sancağı | 193,819 | 697 | 50,820 | 1.681 | 6,754 | 256,117 | ||||
| Malatya | 57.726 | - | 7.060 | 764 | 390 | 66.143 | ||||
| Besni | 42.282 | - | 1.550 | 420 | - | 44.252 | ||||
| Hısnımansur | 34.154 | - | 2.189 | 754 | 441 | 37.949 | ||||
| Kâhta | 16.434 | - | 743 | 7 | - | 17.238 | ||||
| Akçadağ | 35.987 | - | 341 | 125 | - | 36.453 | ||||
| Malatya Sancağı | 186,583 | - | 11,883 | 2.070 | 831 | 202,035 | ||||
| Dersim | 11.874 | - | 1,151 | - | - | 13,025 | ||||
| Çemişgezek | 16.181 | 267 | 3.772 | - | 215 | 20.435 | ||||
| Çarsancak | 12.157 | - | 6.862 | - | 243 | 19.262 | ||||
| Ovacık | 4.165 | - | 10 | - | - | 4.175 | ||||
| Nazimiye | 7.276 | 7 | 89 | - | - | 7.372 | ||||
| Mazgirt | 14.323 | - | 1.483 | - | - | 15.806 | ||||
| Dersim Sancağı | 65,976 | 274 | 13.367 | - | 458 | 80,075 | ||||
| Ma'mûretü'l-Azîz Vilayeti | 446.379 | 971 | 76.070 | 3.751 | 8.043 | 538.227 | ||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Google Kitaplar'da Geographical Dictionary of the World, s. 1104,
- ^ a b c "1914 Census Statistics" (PDF). Turkish General Staff. ss. 605-606. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2011.
- ^ Vilayet of Ma'muretül'aziz, Redhouse Yeni Türkçe-İngilizce Sözlük, On İkinci Basım, Redhouse Yayınevi, 1991, ISBN 975-413-022-1, p. 729, Ma'mûretü'l-Azîz, Ma'muretül Aziz veya Mamûretü'l-Azîz (Osmanlıca: ولايت معمورة العزيز Vilâyet-i Ma'muretül'azizor معمورة العزيز ولايتى Ma'muretül'aziz Vilâyeti, Ma'muretül'aziz Vilâyeti Salnamesi 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1894, Ma'muretül'aziz Vilâyeti Salnamesi 26 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ma'muretül'aziz Vilâyet matbaası, [Elazığ], 1312 [1894]. in the website of Hathi Trust Digital Libray.
- ^ Mesrob K. Krikorian (1977). Armenians in the Service of the Ottoman Empire: 1860-1908. Routledge. s. 18. ISBN 978-0-7100-8564-1.
- ^ Mesrob K. Krikorian (1977). Armenians in the Service of the Ottoman Empire: 1860-1908. Routledge. s. 39. ISBN 978-0-7100-8564-1.
- ^ Karpat, Kemal (1985). Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics. University of Wisconsin Press. s. 182. ISBN 9780299091606. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2013.