ရုက္ခဗေဒ
ရုက္ခဗေဒ (အဲင်းကလေတ်: Botany)ယို ထွာဒျာႏ ထာꩻထောင်ထွားလွဉ်ꩻ ထာꩻမွူးလောက ရပ်ခြောင်ႏ။ ထာꩻယို အောဝ်ႏဇီဝဗေဒ ရပ်ခြောင်ႏကို ဖ လွဉ်။ ထောင်ထွားလွဉ်ꩻ ထာꩻသꩻသား၊ သက်သား ကားကအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဇီဝဗေဒတဲင် သတ္တဗေဒ (ပါဏဗေဒ) ယိုလဲ့ ပါသော့ꩻ ဇီဝဗေဒကိုနေနေ။
ကောပ်စွဉ်ႏ အထွာတသီႏ ဖုံႏအောဝ်ႏပါတဲင် ထာꩻမွူးခရာႏယို လိုꩻသီးထောင်လွဉ်ꩻ ညဆွာꩻလဲန်း ရျာꩻဗူႏနေင်ႏခြွဉ်း မရမကသွူ။ ရိုꩻညလဲန်းတဲ့ ကအောဝ်ႏပွိုင်းတုမ်ႏ ရုက္ခဗေဒ ပညာႏရပ်ခြောင်ႏ ကတန်ဖြိုလွဉ်နောဝ်ꩻ စ ညဆွာꩻ နေင်ႏတာရျာꩻကိုလုမ်ꩻ။ အောဝ်ႏလွိုႏလွိုႏ လိုꩻသီးဖုံႏ သꩻကတွိုႏဒါႏ ထာꩻမွူးမျိုꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ထာꩻမွူးထူႏအံႏ ဒဲ့ꩻ ကဉ်ႏအံႏဒါႏ အရာႏ အဗွူ အကောဝ်ႏ အစော့ꩻ၊ စူခြောင်ꩻပညာႏ (အနုပညာ) အတာႏ ထူႏမာꩻဒါႏအီ သေင်ႏမျိုꩻ၊ မာꩻတသီႏကဒါႏအီလꩻ ထာꩻမွူးမျိုꩻဖုံႏ နောဝ်သွူ။[၁]
အွိုးဂရိစိုး စခေါင်းစခါကို အရစ်သတိုတဲလ်၊ ယင်း တီအိုဖရဲတ်သတတ် သီးဖုံႏ ဖ လွဉ်ခါꩻ ထာꩻမွူးဖုံႏ။ ယိုနောဝ်ꩻ သေင်ႏ၊ နောဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထာꩻမွူးလုင်ꩻလင်ꩻ၊ သူꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ သေင်ႏမွူး ယာႏစားစေက် ဝွေꩻသီးအွဉ်ႏမဉ်ꩻခါꩻစစနုဲင်းနောဝ်ꩻ။ ကထွိုင်ႏတွိုႏ ၁၈ ရျာꩻဗူႏနေင်ႏ ထဝကို သွီဒဉ်လိုꩻခွိုꩻ အမဉ်ꩻ လဉ်းနီးယတ် ဖ ပန်းဖေႏခါꩻလွေꩻ ထာꩻမွူးအစားစားဖုံႏ ပဉ်ဗူႏဗူႏ။ အစ ပထမနောဝ်ꩻ နက် ဖ ရီးဝင်ꩻ ထာꩻမွူးအကောဝ်ႏ ကဝ်ႏနွောင်ꩻစားခွိုꩻ။ ဆုဲင်ꩻယို ဖ ပါလို့ ထာꩻမွူးကားကအောဝ်ႏ တလဲင်ႏတစိစိ။
ဝွေꩻသီးကထွိုင်ႏထောင်နောဝ်ꩻ သေင်မွူးတန်ဖုံႏကို ကအောဝ်ႏထွာဒါႏ သေင်ႏယာႏ အထျꩻအရွီးယို သဲးလ် ဖုံႏတဲ့ရိုꩻ။ ထွိုင်ႏသေ သေင်ႏသဲးလ် နောဝ်ꩻလဲင်ႏ သေလွဉ်ပါ သေင်ႏမွူးဖုံႏ အနာတမီ (ကာယဒေသပညာ)။ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻထွူ ထောင်ထွားလုဲင်ႏ သဲးလ်အစားစားဖုံႏ ကထွိုင်ႏစုခြွောန်းဝင်ꩻတွော့ꩻ ကထွာလွေꩻဒါႏ တစ်ဆျူးဖုံႏ ခရာႏ။ တစ်ဆျူး တဗာႏတုမ်ႏ တဗာႏ စွိုင်ꩻဝင်ꩻတွော့ꩻ ထွာလွဉ်လꩻအီ သေင်ႏမွူး၊ သေင်ႏပင်၊ သေင်ႏထောင်ꩻဖုံႏ တဲ့ဒေါ့ꩻ။
ထွိုင်ႏသေလွောန် တဗာႏခရာႏ ထောင်လွောန်ꩻတေားယင်း အွိုးတစွိုးခရာႏတဲင် ထာꩻမွူး နမ်းယောင်ꩻ(ရုပ်သွင်) ပညာႏ၊ ထာꩻမွူးအသက် ပညာႏ(ဇီဝကိစ္စဗေဒ) ဖုံႏလဲ့ သေထွꩻပါ။ ထွားထောင်လွဉ်ꩻ ထာꩻမွူးကို ကပါဒါႏ အရွီး၊ သေင်ႏဖေ့ꩻ၊ သေင်ႏလာႏဖုံႏ၊ တုမ်ႏယင်း ထာꩻလေ၊ ယာခိုး ထာꩻလျား၊ ဟမ်ႏဗဲ့အလျားအလုမ်ꩻဖုံႏ အောဝ်ႏခွိုက်ဝင်ꩻတဲင် သေနာႏလွဉ်ပါ အီကိုလိုစီ(ဂေဟဗေဒ) ခရာႏ နောဝ်ꩻသွူ။
ထူႏတောမ်
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၁)