| dbo:abstract
|
- Folia či la Folia (z portugalského folia znamenajícího zhruba bouřlivá radost) je staré evropské hudební téma a harmonicko-rytmicko-melodický model, který byl použit v nejméně 150 hudebních dílech od renesance až do 20. století. Pochází z Pyrenejského poloostrova, kde koncem středověku existoval stejnojmenný portugalský tanec a odkud se nejstarší skladby foliového charakteru dochovaly z konce 15. století (například původem lidová píseň Rodrigo Martinez ze španělské sbírky ). La Folia: obvykle šestnáctitaktové (2 x 8 taktů) téma v pomalém tříčtvrtečním rytmu a mollové tónině Folia se v artificiální hudbě prosadila především jako základní téma cyklů variací. Nejstarší známý takový cyklus napsal počátkem 17. století italský skladatel Johann Hieronymus Kapsberger (19 variací na téma Folia pro chitarrone, 1604), nejslavnější foliové variace pocházejí od Arcangela Corelliho. Po skončení baroku obliba tématu poklesla, nepřestalo se však nikdy používat úplně a s návratem obliby barokní hudby v první polovině 20. století se opět začalo objevovat ve vážné hudbě častěji. (cs)
- La follia és un tema que sobretot durant el període Barroc va ser molt utilitzat arreu d'Europa com a base per a compondre sèries de variacions. Tot i que, per raons òbvies, no ens han arribat, de ben segur que la follia devia ser un dels baixos i seqüències harmòniques preferides, també, per a la improvisació. Aquest tema va rebre diversos noms, a part de l'original (Folía) -compartit en portuguès i castellà-: amb doble "l" a Itàlia (La Follia), fent referència a Espanya -des d'on va adquirir ressò internacional- en francès (Folies d'Espagne), o com a Faronel's Ground a Anglaterra (ground, en el sentit de baix obstinat). (ca)
- Bei der Folia (spanisch Folía, in Tabulatur- und Notenwerken auch französisch Folie; oft La Folia) handelt es sich um ein melodisch-harmonisches Satzmodell, das seinen Ursprung als Tanzform in Portugal hat, seit dem Ende des 16. Jahrhunderts als Gebrauchsmusik nachweisbar ist und vor allem in der Barockmusik als Vorlage etlicher Variationswerke diente. (de)
- La Folía (Spanish), or Follies (English), also known as folies d'Espagne (French), La Follia (Italian), and Folia (Portuguese), is one of the oldest remembered European musical themes, or primary material, generally melodic, of a composition, on record. The theme exists in two versions, referred to as early and late folias, the earlier being faster. (en)
- La folía, también conocida como follia (it.), folie (fr.) o folia (port.) es un tema musical renacentista muy recurrente. Además de indicar dos temas piezas parecidas, pero con características muy definidas (la "folía temprana" y la "folía tardía"), el término sirve también para designar un esquema armónico-melódico utilizado en cientos de composiciones a partir de finales del siglo XV. (es)
- La Folia, également appelée Follia (en italien) ou Folies d'Espagne, est une danse apparue au XVe siècle probablement au Portugal dont le thème a servi pour des variations à plus de 150 compositeurs, de Lully à Sergueï Rachmaninov en passant par Arcangelo Corelli, Antonio Vivaldi, et Vangélis Papathanassíou, et qui se retrouve encore dans des cantiques populaires comme Perdono, mio Dio. Huit dernières mesures du thème (conséquent) : La lecture audio n'est pas prise en charge dans votre navigateur. Vous pouvez . (fr)
- フォリア (folia) は、イベリア半島起源の舞曲。 15世紀末のポルトガルあるいはスペインが起源とされるが、いずれかは定まっていない。サラバンドと同じく3拍子の緩やかな音楽であり、「狂気」あるいは「常軌を逸した」という意味をもち、もともとは騒がしい踊りのための音楽であったことがうかがわれるが、時代を経て優雅で憂いを帯びた曲調に変化した。 フォリアは、低音部の進行および和声進行が定型化されるにつれ、これをもとに変奏曲形式で演奏することが広まった。17世紀にはイタリアで大流行し、多くの作曲家が採り上げている。このような手法は、シャコンヌやパッサカリアなどの変奏曲、あるいは『パッヘルベルのカノン』とも共通するものである。とくに、アルカンジェロ・コレッリの『ヴァイオリンと通奏低音のためのソナタ』作品5（1700年）の12曲中最後に置かれた『ラ・フォリア』がよく知られ、アントニオ・ヴィヴァルディは『トリオ・ソナタ集』作品1（1703年頃）の12曲目にコレッリ形式の『ラ・フォリア』を据えており、コレッリの弟子のフランチェスコ・ジェミニアーニはこの楽曲を、作品5『アルカンジェロ・コレッリのヴァイオリン・ソナタOp.5による合奏協奏曲集』（1726/27年）の中で編曲している。その後も各時代で扱われたほか、フォリアとは明記されていないものでも、フォリアの低音部進行を部分的に採用している曲は多い。 コレッリの曲が有名になったため、フォリアそのものがコレッリの作品と同一視されるという誤解も広まり、20世紀になってセルゲイ・ラフマニノフはフォリアを題材にした変奏曲を作曲したとき、『コレッリの主題による変奏曲』作品42という題名をつけているほどである。 (ja)
- (info / uitleg) is een van de oudste thema's in de Europese muziek. Gedurende de afgelopen vier eeuwen hebben meer dan 150 componisten dit thema gebruikt. In de 17e eeuw was La Folia een snelle, opzwepende dans. De melodie ervan lag niet vast. In 1672 verscheen (LWV 48) van Jean-Baptiste Lully, geschreven voor vier blazers. Deze versie van La Folia zou de basis worden van variaties door vele componisten. De oudste Folia-variaties in de Nederlanden verscheen rond 1689: Follie de Spagne, thema en 7 variaties, in het Klavierboek va Dimpna Isabella Reynders.Bekende variaties werden geschreven door Arcangelo Corelli in 1700,Antonio Vivaldi in 1705 (RV 63), Alessandro Scarlatti in 1723 (en eerder) en Johann Sebastian Bach in 1742 (Bauernkantate, BWV 212).In 1719 nam Francesco Bartolomeo Conti de melodie op in zijn opera "Don Chisciotte in Sierra Morena" (slot eerste deel).Andere componisten die het thema gebruikten waren Francesco Geminiani (Opus 5, nr.12); Carl Philipp Emanuel Bach (12 Variationen über die Folie d'Espagne, H263 Wq118/9); ("Folies d'Espagne" Opus 45); Marin Marais ("Couplets de Folies d'Espagne"); ("Diferencias Sobre Las Folias" voor toetsinstrument). In de 19e eeuw verdween de belangstelling voor La Folia grotendeels, al is het thema terug te horen in Beethovens vijfde symfonie, en in de (1863) van Franz Liszt, en Carl Nielsen in zijn opera (1906)). Het stuk kwam echter weer helemaal terug in de 20e eeuw door Sergej Rachmaninov in zijn Variaties op een thema van Corelli (1931) en Manuel María Ponce (Tema, 20 Variaciones & Fuga sobre La Follia, 1930). Sindsdien hebben vele componisten het thema weer gebruikt, onder wie Vangelis voor zijn nummer Conquest of Paradise. (nl)
- La follia è un tema musicale di origine portoghese tra i più antichi della musica europea, originato nei secoli XVI e XVII. Per estensione follia è passato ad indicare anche una musica folk delle isole Canarie o una Folia de Reis cantata durante la celebrazione della fine della schiavitù nel XVIII secolo, che si svolge dal 24 dicembre al 6 gennaio. (it)
- La Folia – sonata jednoczęściowa, poddawana licznym wariacjom przy czym każda następna miała zwiększony stopień trudności technicznych. Jest to jedna z barokowych form wariacyjnych. Pierwotnie pochodzi od piętnastowiecznego portugalskiego tańca. Znana była od końca XV wieku. Cechowała się ośmiodźwiękową formułą basową. Występowała także jako wstawka w dramatach XV-XVIII wieku. Folia znana była na całym Półwyspie Iberyjskim, czyli również w Hiszpanii, gdzie od początku XVII wieku początkowo była grana jako arpeggio w muzyce gitarowej. Rozkwit tej formy nastąpił wraz z zarzuceniem formy basowej. (pl)
- La folia ("dårskapen"), eller Folie d'Espagne som det fullständiga namnet är, är en dansmelodi som spreds från Spanien och Portugal upp över Europa under 1500- och 1600-talen. (sv)
- Folia é uma melodia e dança surgida no século XV cujo esquema harmônico-melódico foi, desde então, utilizado em centenas de variações feitas por mais 150 compositores, de Lully a Sergei Rachmaninov. É um dos mais antigos e recorrentes temas musicais europeus. (pt)
- Фо́лія , також фолі́я (порт. folia, ісп. folía, італ. follia) — танець іспансько-португальського походження, від мотиву якого походить одна з найбільш ранніх відомих в Європі музичних тем, основа численних варіацій. Тема побудована на повторенні гармонійного обороту (остинато). Гармонійне остинато фолії стало основою багатьох творів професійних композиторів, особливо популярно воно було в другій половині XVI - XVIII століттях. (uk)
- Фо́лия (порт. folia, исп. folía, итал. follia, фр. la folie) — остинатная модель, основа различных вариационных форм в старинной западноевропейской музыке. Первые образцы нотированной фолии — в трактате испанского теоретика Салинаса (1577), расцвет популярности вариаций на фолию — в музыке барокко (XVII и первая половина XVIII веков). Вариации на фолию встречаются вплоть до XX века («Вариации на тему Корелли» С. В. Рахманинова). (ru)
- 拉佛利亚（西班牙語：La Folía；法語：folies d'Espagne；英語：Follies of Spain；義大利語：Follia）是一种起源于伊比利亚半岛的舞曲，据说起源于西班牙或葡萄牙的民间舞蹈，是慢速三拍子的舞曲，后也被引进到巴西。“福利亚”的意思是“疯狂”，所以也称“狂舞曲”。 民间的早期福利亚随着低音部的进行和和声部的进行逐渐定型为后期福利亚，一般以基础和弦进行上以变奏曲形式演奏。17世纪开始在意大利广为流行，诸多作曲家都采用这个主题，其中最有名的是阿尔坎杰罗·科雷利的《小提琴与通奏低音的奏鸣曲》作品第5号第12曲中最后的《福利亚舞曲》。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Bei der Folia (spanisch Folía, in Tabulatur- und Notenwerken auch französisch Folie; oft La Folia) handelt es sich um ein melodisch-harmonisches Satzmodell, das seinen Ursprung als Tanzform in Portugal hat, seit dem Ende des 16. Jahrhunderts als Gebrauchsmusik nachweisbar ist und vor allem in der Barockmusik als Vorlage etlicher Variationswerke diente. (de)
- La Folía (Spanish), or Follies (English), also known as folies d'Espagne (French), La Follia (Italian), and Folia (Portuguese), is one of the oldest remembered European musical themes, or primary material, generally melodic, of a composition, on record. The theme exists in two versions, referred to as early and late folias, the earlier being faster. (en)
- La folía, también conocida como follia (it.), folie (fr.) o folia (port.) es un tema musical renacentista muy recurrente. Además de indicar dos temas piezas parecidas, pero con características muy definidas (la "folía temprana" y la "folía tardía"), el término sirve también para designar un esquema armónico-melódico utilizado en cientos de composiciones a partir de finales del siglo XV. (es)
- La Folia, également appelée Follia (en italien) ou Folies d'Espagne, est une danse apparue au XVe siècle probablement au Portugal dont le thème a servi pour des variations à plus de 150 compositeurs, de Lully à Sergueï Rachmaninov en passant par Arcangelo Corelli, Antonio Vivaldi, et Vangélis Papathanassíou, et qui se retrouve encore dans des cantiques populaires comme Perdono, mio Dio. Huit dernières mesures du thème (conséquent) : La lecture audio n'est pas prise en charge dans votre navigateur. Vous pouvez . (fr)
- La follia è un tema musicale di origine portoghese tra i più antichi della musica europea, originato nei secoli XVI e XVII. Per estensione follia è passato ad indicare anche una musica folk delle isole Canarie o una Folia de Reis cantata durante la celebrazione della fine della schiavitù nel XVIII secolo, che si svolge dal 24 dicembre al 6 gennaio. (it)
- La Folia – sonata jednoczęściowa, poddawana licznym wariacjom przy czym każda następna miała zwiększony stopień trudności technicznych. Jest to jedna z barokowych form wariacyjnych. Pierwotnie pochodzi od piętnastowiecznego portugalskiego tańca. Znana była od końca XV wieku. Cechowała się ośmiodźwiękową formułą basową. Występowała także jako wstawka w dramatach XV-XVIII wieku. Folia znana była na całym Półwyspie Iberyjskim, czyli również w Hiszpanii, gdzie od początku XVII wieku początkowo była grana jako arpeggio w muzyce gitarowej. Rozkwit tej formy nastąpił wraz z zarzuceniem formy basowej. (pl)
- La folia ("dårskapen"), eller Folie d'Espagne som det fullständiga namnet är, är en dansmelodi som spreds från Spanien och Portugal upp över Europa under 1500- och 1600-talen. (sv)
- Folia é uma melodia e dança surgida no século XV cujo esquema harmônico-melódico foi, desde então, utilizado em centenas de variações feitas por mais 150 compositores, de Lully a Sergei Rachmaninov. É um dos mais antigos e recorrentes temas musicais europeus. (pt)
- Фо́лія , також фолі́я (порт. folia, ісп. folía, італ. follia) — танець іспансько-португальського походження, від мотиву якого походить одна з найбільш ранніх відомих в Європі музичних тем, основа численних варіацій. Тема побудована на повторенні гармонійного обороту (остинато). Гармонійне остинато фолії стало основою багатьох творів професійних композиторів, особливо популярно воно було в другій половині XVI - XVIII століттях. (uk)
- Фо́лия (порт. folia, исп. folía, итал. follia, фр. la folie) — остинатная модель, основа различных вариационных форм в старинной западноевропейской музыке. Первые образцы нотированной фолии — в трактате испанского теоретика Салинаса (1577), расцвет популярности вариаций на фолию — в музыке барокко (XVII и первая половина XVIII веков). Вариации на фолию встречаются вплоть до XX века («Вариации на тему Корелли» С. В. Рахманинова). (ru)
- 拉佛利亚（西班牙語：La Folía；法語：folies d'Espagne；英語：Follies of Spain；義大利語：Follia）是一种起源于伊比利亚半岛的舞曲，据说起源于西班牙或葡萄牙的民间舞蹈，是慢速三拍子的舞曲，后也被引进到巴西。“福利亚”的意思是“疯狂”，所以也称“狂舞曲”。 民间的早期福利亚随着低音部的进行和和声部的进行逐渐定型为后期福利亚，一般以基础和弦进行上以变奏曲形式演奏。17世纪开始在意大利广为流行，诸多作曲家都采用这个主题，其中最有名的是阿尔坎杰罗·科雷利的《小提琴与通奏低音的奏鸣曲》作品第5号第12曲中最后的《福利亚舞曲》。 (zh)
- La follia és un tema que sobretot durant el període Barroc va ser molt utilitzat arreu d'Europa com a base per a compondre sèries de variacions. Tot i que, per raons òbvies, no ens han arribat, de ben segur que la follia devia ser un dels baixos i seqüències harmòniques preferides, també, per a la improvisació. (ca)
- Folia či la Folia (z portugalského folia znamenajícího zhruba bouřlivá radost) je staré evropské hudební téma a harmonicko-rytmicko-melodický model, který byl použit v nejméně 150 hudebních dílech od renesance až do 20. století. Pochází z Pyrenejského poloostrova, kde koncem středověku existoval stejnojmenný portugalský tanec a odkud se nejstarší skladby foliového charakteru dochovaly z konce 15. století (například původem lidová píseň Rodrigo Martinez ze španělské sbírky ). La Folia: obvykle šestnáctitaktové (2 x 8 taktů) téma v pomalém tříčtvrtečním rytmu a mollové tónině (cs)
- フォリア (folia) は、イベリア半島起源の舞曲。 15世紀末のポルトガルあるいはスペインが起源とされるが、いずれかは定まっていない。サラバンドと同じく3拍子の緩やかな音楽であり、「狂気」あるいは「常軌を逸した」という意味をもち、もともとは騒がしい踊りのための音楽であったことがうかがわれるが、時代を経て優雅で憂いを帯びた曲調に変化した。 フォリアは、低音部の進行および和声進行が定型化されるにつれ、これをもとに変奏曲形式で演奏することが広まった。17世紀にはイタリアで大流行し、多くの作曲家が採り上げている。このような手法は、シャコンヌやパッサカリアなどの変奏曲、あるいは『パッヘルベルのカノン』とも共通するものである。とくに、アルカンジェロ・コレッリの『ヴァイオリンと通奏低音のためのソナタ』作品5（1700年）の12曲中最後に置かれた『ラ・フォリア』がよく知られ、アントニオ・ヴィヴァルディは『トリオ・ソナタ集』作品1（1703年頃）の12曲目にコレッリ形式の『ラ・フォリア』を据えており、コレッリの弟子のフランチェスコ・ジェミニアーニはこの楽曲を、作品5『アルカンジェロ・コレッリのヴァイオリン・ソナタOp.5による合奏協奏曲集』（1726/27年）の中で編曲している。その後も各時代で扱われたほか、フォリアとは明記されていないものでも、フォリアの低音部進行を部分的に採用している曲は多い。 (ja)
- (info / uitleg) is een van de oudste thema's in de Europese muziek. Gedurende de afgelopen vier eeuwen hebben meer dan 150 componisten dit thema gebruikt. In de 17e eeuw was La Folia een snelle, opzwepende dans. De melodie ervan lag niet vast. In 1672 verscheen (LWV 48) van Jean-Baptiste Lully, geschreven voor vier blazers. Deze versie van La Folia zou de basis worden van variaties door vele componisten. (nl)
|
