Gauteng

Gauteng

Vlag	Wapen
Oppervlak	18 178 vk km
Bevolking (2011)	12 272 263
Bevolking (2020 skat)	15 488 137
Bevolkingsdigtheid	680 / vk km
Tale	Zoeloe (17,8%), Engels (14,3%), Afrikaans (13,8%), Suid-Sotho (11,6%), Noord-Sotho (10,6%)
Etniese verdeling	Swart mense (74,1%), Wit mense (19,1%), Bruin mense (3,5%), Asiërs (2,6%)
Hoofstad	Johannesburg
Premier	Panyaza Lesufi (ANC)

Gauteng is die provinsie van Suid-Afrika met die hoogste bevolkingskonsentrasie met 'n sterk handel- en nywerheidsontwikkeling. Die vernaamste stede is Pretoria en Johannesburg.

Die Johannesburgse stadsaal, setel van die Gauteng provinsiale wetgewer

Gauteng is voorheen die PWV genoem (Pretoria-Witwatersrand-Vereeniging). Die naam Gauteng is 'n Sotho-woord wat "Plek van goud" beteken en is 'n ontlening aan Afrikaans "goud". Die provinsie het in Mei 1994 tot stand gekom toe die ou provinsie Transvaal in vier verskillende provinsies verdeel is.

Die provinsiale hoofstad Johannesburg is die grootste stad in Suid-Afrika. Pretoria, sowat 50 km noord van Johannesburg, is Suid-Afrika se administratiewe hoofstad. Nog belangrike plekke is Alberton, Benoni, Boksburg, Brakpan, Centurion (deel van Tshwane Metropool (Pretoria)), Germiston, Heidelberg, Kemptonpark, Krugersdorp, Midrand, Randburg, Roodepoort, Springs, Soweto (deel van Johannesburg), Vanderbijlpark en Vereeniging.

Demografie

Meerderheidstale in Gauteng:

   Afrikaans

   Engels

   Suid-Ndebele

   Xhosa

   Zoeloe

   Noord-Sotho

   Suid-Sotho

   Tswana

   Swazi

   Venda

   Tsonga

   Geen meerderheidstaal

• Bevolking (2024-sensus): 78 586 984. Gauteng is die Suid-Afrikaanse provinsie met die meeste mense en die provinsie met die grootste bevolkingsdigtheid.
• Tale: Zoeloe (19,8%), gevolg deur Engels (13,3%), Afrikaans (12,4%) en Suid-Sotho (11,6%).

Geografie

• Oppervlakte: Sowat 18 810 vk. km (volgens oppervlakte die kleinste Suid-Afrikaanse provinsie).

Ligging en topografie

Gauteng lê sowat 1740 m bokant seespieël en grotendeels op die Hoëveldse plato. Dit word deur vier ander provinsies omring: Noordwes aan die westekant, Limpopo in die noorde, Mpumalanga aan die oostekant en die Vrystaat in die suide. Die Witwatersrand met sy baie rante en heuwels, wat nagenoeg 80 km ver deur die middel van die provinsie loop, is die goudstreek met Johannesburg as kern. Geologies vorm die Witwatersrand die waterskeiding vir die Vaalrivier en die Limpopo, maar Gauteng het geen groot riviere buiten die Vaal nie. Soos in baie dele van Suid-Afrika is droogtes nie ongewoon nie, en die provinsie is in 'n groot mate van die Vaaldam afhanklik vir betroubare watervoorsiening.

Ekonomie

Sandton se Gautrein-stasie

Gauteng het allereers sy huidige rykdom aan goud te danke, maar die provinsie is vandag ook die land se ekonomiese kragsentrale. Nagenoeg twee derdes van Suid-Afrika se ekonomiese bedrywighede vind hier plaas, terwyl vier uit elke tien van die land se fabrieksprodukte hul oorsprong in Gauteng het.

Yster, staal en glaspanele word in groot maat geproduseer, met talle fabrieke wat baie verskillende produkte vervaardig. Minstens drie motorvervaardigers se fabrieke is in Gauteng geleë. BMW en Nissan is in Rosslyn, noordwes van Pretoria en Ford/Mazda se reuse aanleg is langs Mamelodi, oos van Pretoria. Verder word luukse woonwaens met drie handelsname in Ga-Rankuwa gebou. Op die koop toe lewer die Rand uraan.

Die provinsie het gevolglik 'n sterk nywerheids- en stedelike karakter, maar daar is ook boerderyplase wat onder meer vleis, melk, mielies, sonneblomme en groente lewer.

Bronne

• Gauteng by Mieliestronk - Met toestemming gebruik

Eksterne skakels

• (en) Toerisme-inligting oor Gauteng op Wikivoyage
• (en) Amptelike webwerf
• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Gauteng.