Tartu
|
Tartu Europese Kultuurhoofstad 2024
| |
|---|---|
| Kaart | Wapen |
 | |
 | |
| Vlag | |
 | |
| Land |  Estland
|
| Administratiewe gewes | Tartu |
| Koördinate | 58°23′N 26°43′O / 58.383°N 26.717°O |
| Stigting (eerste verwysing) | ca. 1030 |
| Stadstatus | voor 1262 |
| Oppervlakte: | |
| - Totaal | 38,80 vk km |
| Hoogte bo seevlak | 57,2 m |
| Bevolking: | |
| - Totaal (2023) | 97 435 |
| - Bevolkingsdigtheid | 2 500/vk km |
| Tydsone | EET (UTC +2) |
| - Somertyd | EEST (UTC +3) |
| Klimaat | |
| - Tipe | Kontinentaal-gematig |
| - Gemiddelde jaarlikse temperatuur | 6,3°C |
| - Gem. temp. Januarie/Julie | -4,1 / 18,0 °C |
| - Gemiddelde jaarlikse neerslae | 673 mm |
| Burgemeester | Urmas Klaas |
| Amptelike webwerf | www.tartu.ee |
Tartu (Võro: Tarto; Duits en Sweeds: Dorpat) is die tweede grootste stad in Estland wat aan weerskante van die Emajõgi-rivier uitgebrei het en dien vandag as die ekonomiese en kulturele sentrum van Suid-Estland. Tartu het die oudste en grootste Universiteit in Estland met sowat 16 000 studente wat 'n jeugdige karakter aan die stad gee en groot invloed op Tartu se ryk kulturele lewe uitoefen. Kuns, teater en literatuur speel hier al lank 'n sentrale rol.
Toe Dorpat in die 13de eeu by die magtige Hanseverbond aangesluit het, het die nedersetting tot die beduidendste handelsstad in Lyfland naas Riga gegroei. Die historiese Middeleeuse sentrum van die Hansestad Dorpat is deur oorloë vernietig, tog beskik die stad nog oor 'n 19de eeuse stadskern met oorwegend klassisistiese geboue. Saam met Bad Ischl in Oostenryk en Bodø in Noorweë is Tartu aangewys as die Europese Kultuurhoofstad van die jaar 2024.
Die Universiteit van Tartu
[wysig | wysig bron]
Tartu is vandag nog steeds 'n tipiese studentestad wat in baie opsigte deur die plaaslike universiteit oorheers word. Die Universiteit van Dorpat is oorspronklik in 1602 deur die Sweedse koning Gustav II Adolf onder die Latynse naam Academia Dorpatensis volgens die model van die Universiteit te Uppsala in Swede gestig. In 1802 het Baltiese Duitsers hierdie akademiese instelling met die ondersteuning van tsaar Alexander as die enigste Duitssprekende universiteit in die Russiese Tsareryk herstig.
Die universiteit het sodoende as 'n kulturele bemiddelaar tussen die Duitse en Russiese kultuur gefungeer, maar het daarnaas ook die bakermat van die Estniese en Letlandse nasionale ontwaking geword. Die nasionale kleure van Estland is oorspronklik deur die plaaslike Estniese studentevereniging gebruik.
In die tydperk tussen 1886 en 1889 was die universiteit aan 'n kompromislose beleid van Russifisering blootgestel, en Duits is as tersiêre onderrigmedium deur Russies vervang. Die oorgrote meerderheid van die akademiese personeel, waarvan meer as 90 persent Duitssprekendes was, het na Duitsland geëmigreer.
Ná 1919 het die akademiese instellings, wat nog in Tartu gesetel was, deel van die onafhanklike Republiek van Estland se Nasionale Universiteit (Estnies Eesti Vabariigi Tartu Ülikool) en sodoende ook die eerste tersiêre instelling met Estnies as onderrigmedium geword. Die Universiteit van Tartu is tans die enigste volwaardige universiteit in Estland en dien ook as moederuniversiteit vir die Tegniese Universiteit van Tallinn en die Universiteit vir Biowetenskappe.
Die Universiteit van Tartu behels tans nege departemente en vyf kolleges wat 70 Baccalareus-, 70 Magister- en 35 doktoralestudieprogramme aanbied. Sowat 650 van die altesaam 16 000 studente kom vanuit die buiteland. Die universiteit het 'n akademiese personeel van 1 700, waaronder 180 professore val, en 1 800 nie-akademiese medewerkers.[1]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (en) Universiteit van Tartu – Algemene inligting Geargiveer 6 Februarie 2010 op Wayback Machine
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tartu.- (en) Toerisme-inligting oor Tartu op Wikivoyage
- (et) Amptelike webwerf
- (en) "Tartu". Encyclopædia Britannica. Besoek op 1 Januarie 2024.
