Esperanto

Esperanto
Verbreitig:
Linguistischi Klassifikation:	Plansprooche Internazionali Hilfsproch Esperanto
Schriftsyschtem:	Latiinischs Alphabet
Sproochchürzel
ISO 639-1	eo
ISO 639-2	epo
ISO 639-3	epo
D Esperanto-Fahne

Esperanto, mit äigentlichem Name Lingvo Internacia isch di internazionali Schprach, wo 1887 fom polnische Augenarzt Ludoviko Lazaro Zamenhof dur d’ Publikazion fom erschte Leerbuech in polnischer und churz drufabe in änglischer, französischer und russischer Schprach de Mänschhäit forgschtellt worden isch.

Gschicht

De Zamenhof schtammt us de ostpolnische Stadt Bialystock, wo damals zum russische Zareriich ghört het. I dere Stadt händ damals fier Folksgruppe gläbt, unter dene schrecklichi Schpannige und Hass gherrscht het. De Zamenhof het sich entschlosse, öppis dagege z’tue und e Schprach z’entwickle, i dere sich alli Mänsche unabhängig fo ihrer Herkunft mitenand ferschtändige chönnd.

Sis erschte Schprachprojekt het de Zamenhof mit sine Schuelkamarade a sinere Maturfiir forgschtellt. Sin Vater aber, wo Angscht ghaa het, dass en jüdische Jüngling wäge söttige Ideeä mit Ferfolgige dur d’Behörde rächne muess, het sim Soon ferbotte, sich wider mit söttige Projekt z’befasse und hät alli Dokumänt fo dem erschte Wältschprachenentwurf is Füür grürrt. So het de Zamenhof in Warschau und Moskau Medizin schtudiert und ischd Augenarzt worde. Sin Traum aber het er nöd fergässe. Zäme mit sinere zuekünftige Frau Klara Silbernik und de finanzielle Unterschtüzig fo sim Schwigerfater het er 1887 unter em Psoidonym D-ro Esperanto s’erschti Leerbuech fo de Lingvo Internacia publiziert. Esperanto bedüütet "de wo hofft" und hüt isch d´Schprach uf de ganze Wält unter dem Psoidonym fom Dr. Zamenhof bekannt.

Grammatik

D’ Esperanto-Grammatik isch follkomme regelmässig und kännt überhaupt e käi Uusnaame. Me cha mit Hilf fo fixe Ändige fo wenige unferänderliche Wortwurzle ganz en Huufe noii Wörter abläite. Drumm isch Esperanto ganz äifach z’erlerne. Da äs im Esperanto en fil laatinischi Wortschtämm git, töönt d’ Schpraach e bitz Romanisch, fo de Schtruktur und de Grammatik her het Esperanto aber äigetli fil mee Gmäinsamkäite mit Ostasiatische Schprache wie Japanisch und Koreanisch.

Verbräitig vo Esperanto

Hüt (im Oktobär 2007) wird Esperanto vo zwüschäd 5 und 10 Millionä Mänschä uf dä ganzä Wält gschprochä. Wenn mär im Google nach Esperanto suächt dänn findät mär je nach Suächziit zwüschäd 50 und 100 Millionä Träffär. Es git in Esperanto inzwüschä fascht 2 Millionä Internet-Siitä und Esperanto isch im Internet a 15-är Stell vo allnä Sprachä vo dä Wält!