Typischa àlemànnischa Wärter

Zruck zum alemannische Wiktionary

D meischta Wärter wo ma ìn dr àlemànnischa Sproch benutzt gìt's oj uf Hochditsch, nur a betsi ànderscht üsgsprocha.
Àwer 's gìt bsundra Wärter wo ma ìn dr àlemànnischa Sproch gànz gwehnlig heert, àwer nia uf Hochditsch. Oder s han a àndra Beditung uf Hochditsch. Sìn's Wärter wo veràltet worra sìn? Gìt'se sa ìm gànza Àlemànnischa Sprochruum oder nìt?...
Do ìsch a kleina Lischta. Àlla wo ìntressiart sìn därfa driischriwa, wachsla, verbessra... Màcha mìt! Brìnga nèia Wärter derzüe!

Aui lüega:

amigs

(vum Mittelhochditscha allweg)
Uf Hochditsch:
Uf Elsassisch: z Milhüsa:
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: <Züridütsch amig und amigs> in der Bedeutung manchmal, uff Baaseldytsch <amme> Uf Bärndütsch:

ammel

Uf Hochditsch: ja natürlich, offenbar, manchmal
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ammel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: ämmel (veraltet)
Uf Markgräflerisch: amel
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: ämel (d Bidüütig isch aber schweer azgee, velicht eener "auf jeden Fall" aber nie "ja natürlich") Baseldütsch: ämel (Bedytig: schwiirig, am ehndschte e Verstärkig/Erklärig, dass öppis (sowieso/eigentli) klar isch: "Hesch ämel guet gmacht"
Uf Bärndütsch: ömu: ("Das isch ömu guet, oder?" "Das ist doch gut so, oder?")br/>

àna

Uf Hochditsch: hin
Uf Elsassisch: z Milhüsa: àna
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: aani
Uf Markgräflerisch: aane
Uf Schwyzerdütsch: ane
Uf Bärndütsch: häre

aneimns

Uf Hochditsch: irgendwo
Uf Elsassisch: z Milhüsa: aneimns
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: amen Ord, nur in wennig Ortschàfta im Südweschta un veraltet: naima, enaima, enaimets
Uf Markgräflerisch: naime, enaime
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: näbe - uf Züritütsch: näime, nöime

Anke

Uf Hochditsch: Butter
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Butter - z Bleschwiller: Anke
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: dr (der!) Budder
Uf Markgräflerisch: Anke, meischdens: Budder
Uf Schwyzerdütsch: Butter, Anke , z Baasel: Angge
Uf Bärndütsch: Anke
Uf Walsertitsch (Alagna Valsesia/Im Land): Anchu

artscht oder arscht

Uf Hochditsch: vielleicht, eventuell, möglicherweise, womöglich
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gheert ìn'ra Frog, fer s verstärckera (ma kààt d Àntwort gàr nìt rota) „Kummt er arscht?“ „Hàsch arscht Fiawer?“ „Gìtt's artscht a Meegligkeit?“
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: -
Uf Markgräflerisch: vilicht
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch "ächt", nääbe "ächtsch" und "ächtscht" au e schteigerigsfääig Adwäärbb: "ächterscht" (Beispiel "achtscht" ìn dam Text) / bärndütsch: "au(w)ä" (gliichi Bedütig wie uf Elsässisch, "etwa")
Uf Bärndütsch: äch "Kunnt er äch?" "Hesch äch Fieber?" "Gitts äch e Müglechkeit?"

baafsga

Uf Hochditsch: schimpfen
Uf Elsassisch: z Milhüsa:
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: bäfzge
Uf Markgräflerisch: bäfzge
Uf Schwyzerdütsch: bäfzge (vomene Hund)

Bàmmert

Uf Hochditsch: der Feldhüter
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Bàmmert
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Bammert
Uf Schwyzerdütsch: dr Bammert

bappa

Uf Hochditsch: kleben
Uf Elsassisch: z Milhüsa: bappa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: bäppe
Uf Markgräflerisch: bääbe, bäbbe
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: babbe (sälte bruucht)

Bibbala

Uf Hochditsch: Kücken
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Bibbala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Bibbili (dr Bibbiliskääs)
Uf Markgräflerisch: s Bybeli, s Bibbeli
Uf Schwyzerdütsch: s Biibeli

Bisala

Uf Hochditsch: die Katze
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Bisala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: s Byyseli
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: Büsi (= Katze), aber Achtig: bisele = urinieren! z Bärn: Buussle, Busle

Bips

Uf Hochditsch: der Haarknoten
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Bips
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: (s Näschd)
Uf Schwyzerdütsch: s Bürzi

Biwala

Uf Hochditsch: der Pickel
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Biwala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Bibseli
Uf Markgräflerisch: s Bybsli, s Bybeli
Uf Schwyzerdütsch:s Bibeli

blìtza

Uf Hochditsch: springen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: blìtza
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: numme am Nordrànd vum Kaiserstuahl: blitza
Uf Markgräflerisch: (gùmbe)
Uf Schwyzerdütsch:(gumpe)

Bloder

Uf Hochditsch: die Blase
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Bloder
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: d Blooderä (d Säublooderä in der Fastnacht)
Uf Markgräflerisch: d Bloodere
Uf Schwyzerdütsch: d Bloodere, Blaatere

blutt

Uf Hochditsch: nackt
Uf Elsassisch: z Milhüsa: blutt
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: blutt
Uf Markgräflerisch: blùd
Uf Schwyzerdütsch: blutt

Bolla

Uf Hochditsch: der Ball
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Bolla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: de Ballä
Uf Markgräflerisch: d Balle (fem.!)
Uf Schwyzerdütsch: Böle, d Balle (fem.!)

Bragel

Uf Hochditsch: schmutziges Geschirr, nach dem Essen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Bragel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: s Aabräägled "angebrannte Essensreste"
Uf Schwyzerdütsch:

bragla

Uf Hochditsch: braten
Uf Elsassisch: z Milhüsa: bragla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: bräägle
Uf Schwyzerdütsch: bräägle

Bruchmonet

Uf Hochditsch: Juni
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Bruchmonet (landlig)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: (Juni)
Uf Schwyzerdütsch:Broochet, Broochmonet
Uf Walsertitzschu: Im Land: Brochud

Burtzi

Uf Hochditsch: Knopf, Verwicklung in die Haaren oder in der Stoff
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Burtzi
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: Bürzi = füer D'Haar Bürtzel füe dä Brotaaschnitt

Burwel

Uf Hochditsch: der großer Pickel
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Burwel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Burbble
Uf Schwyzerdütsch:

Büsala

Uf Hochditsch: Stoff-Staub
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Büsala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:Busäli

Buscheli

Uf Hochditsch: Säugling, Neugeborenes, Kind im ersten Lebensjahr
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Büschele
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: Buscheli
Uf Schwyzerdütsch: Buschi, Buscheli

dàdo

Uf Hochditsch: heutzutage
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dàdo
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

datscha

Uf Hochditsch: zerquetschen, klatschen, schlagen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: datscha
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: datschä (z.B. dr Muggädatscher)
Uf Markgräflerisch: dädsche
Uf Schwyzerdütsch: dätsche, verdätsche

deil

Uf Hochditsch: manche, einige
Uf Elsassisch: z Milhüsa: deil (deil Wärter, deil Hiiser...)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: e Dail (e Dail Wèèrder, e Dail Hyyser)
Uf Schwyzerdütsch:

Dìddla

Uf Hochditsch: die weibliche Brust
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Dìddla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Didele
Uf Schwyzerdütsch: uff Baaseldütsch: sing. d Bruscht, pl. d Brüscht/Brischt, ordinär saage mer au: d Schöppe/Scheppe, aber nuumme im Pl.

Dissi

Uf Hochditsch: der Kerl
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Dissi
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Dissi (gut gekleideter Kerl, einer mit schöner Arbeit, Tüftler, Erfinder)
Uf Schwyzerdütsch:

Doddel

Uf Hochditsch: der Depp,Trottel
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Doddel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:Dubel
Uf Markgräflerisch: (dr Dùùbel)
Uf Schwyzerdütsch: Dottel, Dubel

Drütschi

Uf Hochditsch: lustiges, kleines Mädchen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Drütschi
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

dummla (sìch dummla)

Uf Hochditsch: sich eilen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: sìch dummla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: -
Uf Markgräflerisch: sich dùmle
Uf Schwyzerdütsch:

Durlìps

Uf Hochditsch: die Runkelrübe
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Durlìps
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Durnips, Dirlips
Uf Markgräflerisch: (d Rùnggelruebe)
Uf Schwyzerdütsch: Baasel: Duurlips

düssa (sìch düssa)

Uf Hochditsch: sich klein machen, sich zusammenkugeln
Uf Elsassisch: z Milhüsa: sìch düssa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: pfuudle: zämmepfuudle "sich klein machen; oder: was zusammenschludern"; ggs.: uffpfuudle "größer machen, angeben"; dugge
Uf Schwyzerdütsch: dugge/ducke (sich dugge/ducke), Dugg/Duck di! (Befehl in Gefahrensituationen: Mach dich klein!)

dütla

Uf Hochditsch: langsam machen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dütla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: -
Uf Markgräflerisch: denderle, ummedenderle, düdle, ummedüdle
Uf Schwyzerdütsch: z Bärn: lamaasche, Baaseldütsch: duudele

ebber

Uf Hochditsch: jemand
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ebber
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: ebber
Uf Markgräflerisch: eber, öber
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: öpper, näber / baseldütsch: öpper/epper

ebbis

Uf Hochditsch: etwas
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ebbis
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: ebbis
Uf Markgräflerisch: ebis, öbis
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: öppis, näbis / baseldütsch: ebbis/öppis

ehnder

Uf Hochditsch: eher
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ehnder
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: ehnder
Uf Markgräflerisch: eender
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: ehnder

Fàsnàcht

Uf Hochditsch: Fastnacht, Fasching, Karneval
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Fàsnàcht
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Fasnet
Uf Markgräflerisch: Faasned, Fasnachd
Uf Schwyzerdütsch: Faasnachd, Fasnecht
Uf Walsertitsch: Fasnacht (Im Land), Vàŝchnàcht (Remmalju)

ewa

Uf Hochditsch: eben, gerade (zeitlich)
Uf Frànzeesch: justement
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ewa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: ewa, eba
Uf Markgräflerisch: eebe
Uf Schwyzerdütsch: äbe, Toggeborg: öppe, näbe
Uf Walsertitsch: abe (Im Land), àbenu (Remmalju)

Fattig

Uf Hochditsch: die Flügel
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Fattig
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: (dr Fliigel)
Uf Schwyzerdütsch: Ostschweiz: d Fäcke

Flàppa

Uf Hochditsch: die Ohrfeige
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Flàppa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Floribüs

Uf Hochditsch: der Wohlstand
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Floribüs
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Flotri

Uf Hochditsch: der Falter ? (großer fliegender Insekt)
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Flotri oder dr Flàtri
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Friahjohr

Uf Hochditsch: der Frühling
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Friahjohr
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Friahjohr
Uf Markgräflerisch: s Friejoor
Uf Schwyzerdütsch: Früelig, Frielig (baseldytsch)
Uf Walsertitsch: der Ustog (Alagna VAlsesia/Im Land); der Üstàg (Rimella/Remmalju)

Fotzel

Uf Hochditsch: flatterhafter, unstetiger, flippiger, ggf. hinterlistiger Zeitgenosse; bei direkter Ansprache zu einem Freund meist nur als banale Kritik oder Spaß gemeint (ähnlich: "du Vogel", aber: "das ist doch ein Vogel!")
Uf Elsassisch: z Milhüsa:
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Fotzel
Uf Schwyzerdütsch: de Fötzel

Fotzla

Uf Hochditsch: die Lumpen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Fotzla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Fozle
Uf Schwyzerdütsch: de Fötzel (au för abschätzig för Mane bruucht)

Fudi, Feedla

Uf Hochditsch: das Gesäß
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Fudi, s Feedla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: s Fiidle, Füüdle
Uf Schwyzerdütsch: Fudi, Füdle, Füdli

gaacksa

Uf Hochditsch: schimpfen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gaacksa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: gäägse "mit heiserer Stimme sprechen"
Uf Schwyzerdütsch: gäägse "mit heiserer Stimme sprechen"

gaboris

Uf Hochditsch: kaputt
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gaboris
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: kabuddig, hii
Uf Schwyzerdütsch: kaboris

gääch

Uf Hochditsch: steil; in bestimmten Fällen: rasch, gewagt, knapp
Uf Elsassisch: z Milhüsa:
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: gääch (Bsp.: a gääche Hang; s`isch gääch andersch worde; s`isch gääch zuegange; der isch gääch vorbei g`fahre)
Uf Schwyzerdütsch: gääch (Baasel)

Gàggala

Uf Hochditsch: das Ei
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Gàggala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: s Gageli
Uf Schwyzerdütsch:

Galriawla

Uf Hochditsch: die Möhre, die gelbe Rübe
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Galriawla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: s Galriawli, Galriabli
Uf Markgräflerisch: s Gelriebli, Geleriebli
Uf Schwyzerdütsch: Rüebli, Riebli
Uf Walsertitsch: Riäba (Alagna Valsesia/Im Land)

gàngelig

Uf Hochditsch: schwindlig
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gàngelig
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: (drimlig), drümmlig
Uf Schwyzerdütsch: (drümmlig)

gall

Uf Hochditsch: stimmt's? ~ Nicht wahr?
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gall, ìm Unterelsàss: gell
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: gäl
Uf Schwyzerdütsch:gäll
Uf Walsertitzschu:gelt? gelted? (Im Land)

gàr

Uf Hochditsch: sogar oder ziemlich
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gàr
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: gaar, gar
Uf Schwyzerdütsch: gäär

Giggala

Uf Hochditsch: Augen (Wort für die Kinder)
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Giggala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

gigla

Uf Hochditsch: verstohlen schauen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gigla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: gigele
Uf Markgräflerisch: gygele, gygsle
Uf Schwyzerdütsch: gügsle

geitscha

Uf Hochditsch: schwatzen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: geitscha
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: gaidsche
Uf Schwyzerdütsch:

ghèia

(vum Mittelhochditscha gehîen)
Uf Hochditsch: fallen, werfen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ghèia
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: kèja
Uf Markgräflerisch: ghèie, kheie, aane kheie, hii kheie ("hinfallen" oder auch "etwas hinwerfen")
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: ghaie / baseldütsch gheie

ghüftig voll

Uf Hochditsch: sehr voll
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ghüftig voll
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: ghüftig voll

gicksa

Uf Hochditsch: knarren, quietschen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gicksa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: gyygse
Uf Schwyzerdütsch: giigse

glätta

Uf Hochditsch: bügeln
Uf Elsassisch: z Milhüsa: glätta
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: glätta kunnt eim bekànnt vor, ma sajt àber beegla
Uf Markgräflerisch: (beegle), gledde
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: glätte oder bögle / baseldütsch: glette

Glìckala

Uf Hochditsch: das Küken
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Glìckala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: s Gligerli, s Chligerli
Uf Schwyzerdütsch:

Glucker

Uf Hochditsch: die Kugel
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Glucker
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: s Chligerli, Glugger
Uf Schwyzerdütsch: Baaseldütsch: Glugger,sing. und pl.(Murmeln), Glaibaaseldütsch: Botsch sing., Bötsch pl.

Gluckère

Uf Hochditsch: die Glucke, die Gluckhenne, brütende Henne
Uf Elsassisch: z Milhüsa:
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Gluckère
Uf Schwyzerdütsch: Baasel: Gluggere
Uf Walsertitsch: d Klukkia/Briathennia (Alagna Valsesia/Im Land); d Klukkjà (Rimella/Remmalju)

glucksa

Uf Hochditsch: glucksen oder Lust geben oder Schluckauf haben
Uf Elsassisch: z Milhüsa: glucksa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: glùgse "Schluckauf haben"
Uf Schwyzerdütsch: gluggse oder: de Hitzgi ha

Gluckser oder Glucksi

Uf Hochditsch: der Schluckauf
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Gluckser oder dr Glucksi
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Glùgser
Uf Schwyzerdütsch: Gluggsi oder Hitzgi

glunga

/
Uf Hochditsch: komisch / oder: gut geraten
Uf Elsassisch: z Milhüsa: glunga = komisch
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: glùnge = gut geraten
Uf Schwyzerdütsch: glunge = gut geraten

glunza

Uf Hochditsch: glühen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: glunza
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: glimse, glùmse
Uf Schwyzerdütsch: glüesle

gluttra

Uf Hochditsch: plätschern oder für ein Kleid: zu groß sein
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gluttra
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: glùdere "plätschern"
Uf Schwyzerdütsch: gluddere

Googel

Uf Hochditsch: der Idiot, Leichtsinnig
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Googel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Gràbb

Uf Hochditsch: der Rabe, die Krähe
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Gràbb (kummt vu "Krähe" ?)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Gràbb
Uf Markgräflerisch: Chrab, Graager
Uf Schwyzerdütsch: z Bärn: d Chrääije, im Bärnbiet (uf em Land): dr Gaagger

Grìtzer

Uf Hochditsch: das Streichhölzchen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Grìtzer
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: -
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: s Zündhölzli

grucksa

Uf Hochditsch: schwächlich sein
Uf Elsassisch: z Milhüsa: grucksa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Grumbeer

Uf Hochditsch: die Kartoffel
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Grumbeer
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: Grùmbiire (im SW des Markgräflerlands),Härdebfel, Herdöpfel (Grossteil Markgräflerland) vo Erdäpfel (pomme de terre)
Uf Schwyzerdütsch: de Herdöpfel, d Grondbire, Baaseldütsch: Häärdöpfel/Häärdepfel, umgangssprachlich auch: Hädammi.
Uf Walsertitsch: d Artuffula (Alagna Valsesia/Im Land); d Trifflu (Rimella/Remmalju

gruttla

Uf Hochditsch: wimmeln
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gruttla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: gruttla
Uf Schwyzerdütsch:

gschèit

Uf Hochditsch: klug
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gschèit
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: gschèit
Uf Markgräflerisch: gschèid "schlau", aber: Du wäärsch gschyyder derhaim bliibe!
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg:gschiid, Baaseldütsch: gscheyt

Gschwèi

Uf Hochditsch: die Schwägerin
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Gschwèi
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: d Schwäegeri
Uf Markgräflerisch: Schweegeri
Uf Schwyzerdütsch: Baasel: Schwöögere
Uf Walsertitsch: G'schwjia (Alagna Valsesia/Im Land), gschwejà (Rimella/Remmalju)

Gstellààsch

Uf Hochditsch: sehr großes Gestell
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Gstellààsch
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:Gstellasch
Uf Markgräflerisch: s Gschdelaasch
Uf Schwyzerdütsch: Gschtellaasch (vill Sache und Gstell, so asmer nöme döre chunnt)

Gückel

Uf Hochditsch: der Hahn
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Gückel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Guuler
Uf Markgräflerisch: dr Gùgis, dr Gygel
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: Güggel, Gugel

Gufa

Uf Hochditsch: die Stecknadel
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Gufa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Guufe
Uf Schwyzerdütsch: Guufe, Glufe; Schliesguufe (Sicherheitsnadel)

gumba

Uf Hochditsch: springen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: gumba
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Norde, Mittli, Süda un bis in d Schwiz: gumba
Uf Markgräflerisch: gùmbe
Uf Schwyzerdütsch: gumpe (Toggeburg au jucke)

Guttra

Uf Hochditsch: die Korbflasche
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Guttra
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: d Gùttärä
Uf Markgräflerisch: d Gùdere
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: Guttere

güügla

Uf Hochditsch: schaukeln
Uf Elsassisch: z Milhüsa: güügla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: güüga
Uf Markgräflerisch: gaagle, gùùgle
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: gaagele (aber Achtig: gaggele=koten)

Hàmpfla

Uf Hochditsch: die Handvoll
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Hàmpfla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Hambfle
Uf Schwyzerdütsch: Hambfle, Hampfle
Uf Walsertitzschu: Hànflu (Remmalju), Hampfulla (Im Land)

handla

Uf Hochditsch: streiten
Uf Elsassisch: z Milhüsa: handla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: händle "streiten"
Uf Schwyzerdütsch: händle

Hartäpfel

Uf Hochditsch: die Kartoffel
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Hartäpfel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:Herdepfl
Uf Markgräflerisch: dr Härdebfel, Herdöpfel (Grossteil Markgräflerland) vo Erdäpfel (pomme de terre); Grùmbiire (im SW des Markgräflerlands)
Uf Schwyzerdütsch: Herdöpfel; Baaseldütsch: Häärdöpfel/Häärdepfel, umgangssprachlich in Basel auch: Hädammi.
Uf Walsertitzschu: Artuffula (Im Land), trifflu (Remmalju)

Hattabaiack

Uf Hochditsch: jemand tollkühn oder unruhig (?)
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Hattabaiack
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

hewa

Uf Hochditsch: halten
Uf Elsassisch: z Milhüsa: hewa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: heewa, heeba
Uf Markgräflerisch: heebe
Uf Schwyzerdütsch: hebe

Heigumber

Uf Hochditsch: die Heuschrecke
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Heigumber
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Haigùmber, Heugumber
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: Heugumper, züritütsch: de Höigümper

hiila

Uf Hochditsch: weinen, heulen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: hiila
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:hile
Uf Markgräflerisch: hyyle
Uf Schwyzerdütsch: hüüle (bärndütsch gränne, briegge, griine, plääre), Baaseldütsch: briele

hìnecht

Uf Hochditsch: heute Nacht
Uf Elsassisch: z Milhüsa: hìnecht
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: hiinechd
Uf Schwyzerdütsch:
Uf Walsertitsch: hina (Im Land), hìnà (Remmalju)

Hitscherla

Uf Hochditsch: die Rapunzel
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Hitscherla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: d Sùnnäwiirbeli
Uf Markgräflerisch: (dr Sùnewiirbeli), Nüssli
Uf Schwyzerdütsch:

Hopla !

Uf Hochditsch: Entschuldigung !
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Hopla ! (schwàcha Entschuldigung)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Hobla !
Uf Markgräflerisch: Hobla!
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg/baseldütsch: hoppla! (nume ganz e schwachi Entschuldigung), z Bärn: exgüsee, tschuldigung (tschuwdigung)

Hornung

Uf Hochditsch: Februar
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Hornung (landlig)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Febber
Uf Markgräflerisch: (Februar), vgl. hùrniigle "schmerzen vor Frost (Finger)"
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: Hornig, z Baasel folkloristisch Hoornig, sust Februar

Ìmma, Ìmmala

Uf Hochditsch: die Biene
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Ìmmala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Ime
Uf Schwyzerdütsch: Iime (= Biilieschwarm!)

jaschta

Uf Hochditsch: sich eilen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: jaschta
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: jaschta
Uf Markgräflerisch: jaschde
Uf Schwyzerdütsch:

jo

Uf Hochditsch: ja (mit einer Zögern)
Uf Elsassisch: z Milhüsa: jo
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: jo
Uf Markgräflerisch: joo
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: jo Baseldütsch: joo (langzoge, wenn kurz (jo) denn isch das ohni Zögere, gliich au jää/jä), z Bärn: jä
Uf Walsertitsch: jo (Im Land), jì, ja, jà (Remmalju)

Kanschterla

Uf Hochditsch: die Anrichte
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Kanschterla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: Chùchichänschderli
Uf Schwyzerdütsch:

Kàschta

Uf Hochditsch: der Schrank
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Kàschta
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Chaschde
Uf Schwyzerdütsch: de Chaschte

Kasperlefunki

Uf Hochditsch: der Fernseher
Uf Elsassisch: Kasperlefunki
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: d'Glotze

Kefig

Uf Hochditsch: das Gefängnis
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Kefig (umgàngssprochlig)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Cheefig "Käfig", Gefängnis z Fryyburg: s Café Fimfeck
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: Chefi (Käfig, sälte umgangssprochlig Gfängnis)

Keib

Uf Hochditsch: der Kerl
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Keib (pejorativ)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Keib
Uf Markgräflerisch: dr Chaib
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg/baseldütsch: Chaib, z Bärn: Hagel (Hagu), Kärli, Pufi

Khàff

Uf Hochditsch: das Dorf (àwer Khàff ìsch mehr pejorativ)
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Khàff (kummt vum Yiddisch)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: s Kaf (pej.)
Uf Schwyzerdütsch: Kchaff (pejorativ)

Kìnggala

Uf Hochditsch: das Kaninchen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Kìnggala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: (dr Haas)
Uf Schwyzerdütsch: Chünggeli, Baasel: Künggel

knìcka

Uf Hochditsch: sich den Fuß vertaischen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: knìcka
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Kneckes

Uf Hochditsch: der Junge
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Kneckes
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Kneckis
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Kràch hàà

Uf Hochditsch: sich streiten (mit jemandem)
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Kràch hàà (mìt ebrem)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Grach hà
Uf Markgräflerisch: Chrach haa
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg/Baselbiet: Chrach haa, z Bärn: ääke, chìfle, händle, strìgle, us'cheere, us'chessle, ustüüfle, zangge, zìggle

krüppa

Uf Hochditsch: niederhocken
Uf Elsassisch: z Milhüsa: krüppa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Krüsala

Uf Hochditsch: die Stachelbeeren
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Krüsala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Chruuselbèèri
Uf Schwyzerdütsch: Chrusle

Kruschpala

Uf Hochditsch: die Brotkruste
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Kruschpala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: (dr Rambfd)
Uf Schwyzerdütsch:
Uf Walsertitsch: d Brousma (Alagna Valsesia/Im Land); d Broŝchmu (Rimella/Remmalju)

lààfra

Uf Hochditsch: dumm reden
Uf Elsassisch: z Milhüsa: lààfra
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: lafre
Uf Markgräflerisch: laafere
Uf Schwyzerdütsch: lafere

Làpi

Uf Hochditsch: der kräftiger Kerl oder der Tollpatsch
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Làpi (kräftiger Kerl)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Labi ("Tollpatsch")
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: Lappi (Bedütig: Dubel, Depp, Tollpatsch)

Lattri

Uf Hochditsch: der Durchfall
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Lattri
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: (dr Schyser)
Uf Schwyzerdütsch:Chuelettere (grosse Chueflade)

latz

Uf Hochditsch: falsch
Uf Elsassisch: z Milhüsa: latz
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: lätz
Uf Markgräflerisch: läz "falsch, verkehrt", Oo läz!
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: lätz (oha lätz! isch typisch Schwiizerisch)
Uf Walsertitsch: latz (Im Land), lats (Remmalju)

làuifa

Uf Hochditsch: gehen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: làuifa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:làifa (= làüfa)
Uf Markgräflerisch: laufe
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: lauffe, z Bärn: gaa/gange, loufe

leid (nìt leid)

Uf Hochditsch: nicht schlecht
Uf Frànzeesch: pas mal
Uf Elsassisch: z Milhüsa: nìt leid (àwer dàs känna nìt àlla Milhüser)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: nid leid (sehr sälte bruucht); nöd laid (vo Fraue)

Liicht

Uf Hochditsch: die Bestattung
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Liicht
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Lyychd
Uf Schwyzerdütsch:

Lintüech

Uf Hochditsch: das Bettlaken, das Leintuch
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Lintüech
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Linduech
Uf Markgräflerisch: s Lynduech
Uf Schwyzerdütsch: Lintuech isch us Liinä

Lìtsch

Uf Hochditsch: Knopf (decorativ), zum Beispiel in die Haaren
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Lìtsch
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: de Lätsch

losa

Uf Hochditsch: hören
Uf Elsassisch: z Milhüsa: losa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: loose
Uf Markgräflerisch: loose "zuhören"
Uf Schwyzerdütsch: lose
Uf Walsertitsch: loŝche (Remmalju), lousi (Im Land)

lotza

Uf Hochditsch: langsam arbeiten
Uf Elsassisch: z Milhüsa: lotza
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: loze "lasch herunterhängen", (ummelotze: "Zeit unnützig verbringen")
Uf Schwyzerdütsch: Baasel: lotzig (am Usenandergheie)

Lotzi

Uf Hochditsch: ungepflegt Gekleideter oder Phlegmatiker, Faulpelz
Uf Elsassisch: z Milhüsa:
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: dr Lotzi
Uf Markgräflerisch: Lotzi
Uf Schwyzerdütsch:

lüega

Uf Hochditsch: schauen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: lüega
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: luaga, löaga, lüaga, bschàia (= bschàüa)
Uf Markgräflerisch: luege
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg/Basel: luege
Uf Walsertitsch: luogi (Im Land), ljoge/liöge "aufmerksam sein" (Remmalju)

Luli

Uf Hochditsch: der Schnuller
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Luli
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: dr Lùlli
Uf Markgräflerisch: dr Lùli
Uf Schwyzerdütsch: (Nuggi), Baasel:Lulli, Nulli, Nuggi

Luftibüs

Uf Hochditsch: Luftikus
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Luftibüs
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: Baasel: Lùftibùs

mängisch

Uf Hochditsch: manchmal
Uf Elsassisch: z Milhüsa: mankmol
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: mängisch

meckla

Uf Hochditsch: stehlen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: meckla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:klauä
Uf Schwyzerdütsch: chlaue

merci

Uf Hochditsch: danke
Uf Elsassisch: merci
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: mersi
Uf Markgräflerisch: mersi
Uf Schwyzerdütsch: z Bärn: merci; merssi

Mellala

Uf Hochditsch: die Aprikose
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Mellala
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Mittàg

Uf Hochditsch: der Nachmittag
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Mittàg
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Midag
Uf Markgräflerisch: dr Midaag
Uf Schwyzerdütsch: Baasel: Mìttag (Mìdaag)

Mocka

Uf Hochditsch: der großer Stück
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Mocka
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Mogge
Uf Markgräflerisch: dr Moge
Uf Schwyzerdütsch:dä Mockä, Baasel: Mogge

Muni

Uf Hochditsch: der Stier
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Muni
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: dr Mùùni
Uf Markgräflerisch: dr Mùùni
Uf Schwyzerdütsch: Muni

neegsa

Uf Hochditsch: flennen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: neegsa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

nottla oder lottla

Uf Hochditsch: ~ zittern
Uf Elsassisch: z Milhüsa: nottla oder lottla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

numma

Uf Hochditsch: nur
Uf Elsassisch: z Milhüsa: numma
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: nùme
Uf Schwyzerdütsch: nume

nüssa

Uf Hochditsch: nicken, schlafen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: nüssa
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

ortlig

Uf Hochditsch: artig, höflich
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ortlig
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: naardlig "eigenartig"
Uf Schwyzerdütsch: ordelig, Baasel: òòrdeli, òòrdentlig
Uf Walsertitsch: ourtlich "komisch" (Im Land)

Pàpadeckel

Uf Hochditsch: die Pappe
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Pàpadeckel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Babedegel
Uf Schwyzerdütsch:

pfatza

Uf Hochditsch: kneifen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: pfatza
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: bfäze
Uf Schwyzerdütsch: chlüübe

phap

Uf Hochditsch: dicht
Uf Elsassisch: z Milhüsa: phap
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: phääb
Uf Schwyzerdütsch: phaab

Phissick

Uf Hochditsch: die Probleme
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Phissick
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

ras

Uf Hochditsch: ranzig oder sehr salzig
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ras (ranzig)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: rääs ("sehr salzig")<
Uf Markgräflerisch: rääs ("sehr salzig")
Uf Schwyzerdütsch: rääss

ratscha

Uf Hochditsch: schwatzen oder jemanden verpfeifen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: ratscha (schwatzen)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: rädsche (schwatzen, petzen, jemanden verraten)
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: rätsche (Bedütig: jemanden verpfeifen)

renna

Uf Hochditsch: laufen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: renna
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: ranna
Uf Markgräflerisch: räne
Uf Schwyzerdütsch: Baaseldütsch:renne; Züritütsch: räne

Rìbser

Uf Hochditsch: das Streichhölzchen
Uf Elsassisch: z Kolmer: s Rìbser
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Ribser (veraltet)
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

rìnger

Uf Hochditsch: eher, lieber
Uf Elsassisch: z Milhüsa: rìnger
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: ringer "leichter, einfacher"
Uf Schwyzerdütsch: ringer (aber anderi Bedütig: einfacher)

Rock

Uf Hochditsch: das Kleid
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Rock
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Rog "Rock"
Uf Schwyzerdütsch:dä Jüp (us äm Französische)
Uf Walsertitsch: der Rock "Jacke" (Im Land), der Rokch (Remmalju)

Rolli

Uf Hochditsch: der Kater
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Rolli
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Roli
Uf Schwyzerdütsch: Baaseldütsch: Rolli

rosarot

Uf Hochditsch: rosa
Uf Elsassisch: z Milhüsa: rosarot
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: rosarot
Uf Markgräflerisch: roserood
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg: roseroot

Ross

Uf Hochditsch: das Pferd (aber: "Im Weißen Rössel Am Wolfgangsee")
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Ross
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: s Ross
Uf Markgräflerisch: s Ros
Uf Schwyzerdütsch: s Ross
Uf Walsertitsch: ds Pfart, ds Rous (Alagna Valsesia/Im Land); ts Rosch (Rimella/Remmalju)

rumpfla

Uf Hochditsch: verknittern
Uf Elsassisch: z Milhüsa: rumpfla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: rùmbfle
Uf Schwyzerdütsch: rumpfle

Rumpfla (d Rumpfla)

Uf Hochditsch: die Runzel, die Falte
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Rumpfla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Rùmbfle
Uf Schwyzerdütsch:
Uf Walsertitsch: der Rïmpf (Im Land), der Renf (Remmalju)

rura

Uf Hochditsch: dröhnen, schnurren
Uf Elsassisch: z Milhüsa: rura
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: rùùre "knurren (Hund oder Katze)"
Uf Schwyzerdütsch:

Safti

Uf Hochditsch: der Junge
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Safti
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

selli

Uf Hochditsch: arg, sehr
Uf Elsassisch: z Milhüsa:
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: selli
Uf Schwyzerdütsch:

schiich

Uf Hochditsch: scheu
Uf Elsassisch: z Milhüsa: schiich
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: schyych
Uf Schwyzerdütsch: schüüch

Schmutz

Uf Hochditsch: der Kuß
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Schmutz
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Schmùz
Uf Schwyzerdütsch: z Baasel: Schmutz, z Bärn: Mǜntschi
Uf Walsertitsch: ts Muntsche (Remmalju), der Muntz/ds Muntzji (Im Land)

Schnàuitz

Uf Hochditsch: der Schnurrbart
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Schnàuitz
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Schnauzer
Uf Schwyzerdütsch:

schneiga

Uf Hochditsch: wenig essen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: schneiga
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: schnaige
Uf Markgräflerisch: schnaige
Uf Schwyzerdütsch: schneugge (aber Bedütig: stöbern, planlos suchen); schnöigge ("naschen")

Schnuder

Uf Hochditsch: die Nasenschleim
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Schnuder
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Schnùùder
Uf Schwyzerdütsch: Schnuderböögg
Uf Walsertitsch: der Schnuder (Im Land und Remmalju)

schpangla

Uf Hochditsch: Lärm machen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: schpangla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: schbängle
Uf Schwyzerdütsch:

schreeg

Uf Hochditsch: schief
Uf Elsassisch: z Milhüsa: schreeg
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: schreeg, schebs
Uf Markgräflerisch: schreeg, schebs
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: schreeg (=schief, aber au: =komisch, merkwürdig)

Schtaga

Uf Hochditsch: die Treppe
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Schtaga
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Schdääge
Uf Schwyzerdütsch: Stege, Stäge

Schtraal

Uf Hochditsch: der Kamm
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Schtraal
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Schdreel
Uf Schwyzerdütsch: Strääl

schwanka

Uf Hochditsch: spülen (schwenken wenig benutzt)
Uf Elsassisch: z Milhüsa: schwanka
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: schwängge
Uf Schwyzerdütsch:

seckla

Uf Hochditsch: laufen, sich eilen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: seckla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: segle
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: seggle

Sirmel

Uf Hochditsch: ein (kluger) Mensch, der sich geirrt hat, Fehler gemacht, etwas übersehen hat
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Sirmel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:dr Sirmel
Uf Markgräflerisch:dr Sirmel
Uf Schwyzerdütsch:dr Sirmel

Spìcker

Uf Hochditsch: der Klaps oder die Steinschleuder
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Spìcker
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Spotjohr

Uf Hochditsch: der Herbst
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Spotjohr
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Spotjohr
Uf Markgräflerisch: s Schboodjoor
Uf Schwyzerdütsch:

spretza

Uf Hochditsch: gießen (die Blumen gießen)
Uf Elsassisch: z Milhüsa: spretza (d Blüema spretza)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: spritza
Uf Markgräflerisch: schbrize
Uf Schwyzerdütsch: schprütze

Staaga

Uf Hochditsch: die Treppe, die Stiege
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Staaga
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Schdääge
Uf Schwyzerdütsch: Stege

sura

Uf Hochditsch: rasen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: sura
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: sùùre
Uf Schwyzerdütsch:

sutra

Uf Hochditsch: brummen, schimpfen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: sutra (umgàngsprochig)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Tschoba

Uf Hochditsch: die Jacke oder der Idiot
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Tschoba (Jacke oder Idiot)
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Dschoobe "Jacke"
Uf Markgräflerisch: Dschoobe "Jacke"
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: Tschoope (aber nur: =Veston, Anzugjacke; Tschumpel (Dummkopf)
Uf Walsertitzschu: tschommu "doof" (Remmalju)

umanànder sura

Uf Hochditsch: überall herumliegen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: umanànder sura
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: umesure (rastlos rumrennen)

umma

Uf Hochditsch: vorbei
Uf Elsassisch: z Milhüsa: umma
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: ùme
Uf Schwyzerdütsch: ume

Velo

Uf Hochditsch: das Fahrrad
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Velo
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: s Faarraad
Uf Markgräflerisch: (Faarraad), "Velo" gilt as typisch Schwyzerisch!
Uf Schwyzerdütsch: Velo

verschwiga noch

Uf Hochditsch: sogar...
Uf Elsassisch: z Milhüsa: verschwiga noch...
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

verkniama

Uf Hochditsch: zerknittern
Uf Elsassisch: z Milhüsa: verkniama
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: verchniembere "durch Ungeschicktheit zertreten"
Uf Schwyzerdütsch: verchrugele (vor allem Papier)

Wàcker

Uf Hochditsch: der Bruchstein
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Wàcker
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Wacherschdai
Uf Schwyzerdütsch:

Wàdel

Uf Hochditsch: der Schwanz
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Wàdel
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Waadel
Uf Schwyzerdütsch:

Wàgges

Uf Hochditsch: der Gauner
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Wàgges
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: Wagis "Elsässer" (pej.)
Uf Schwyzerdütsch: baseldütsch: Waggis (pejorativ Elsässer, susch au e Fasnachtsfigur)

Wahja

Uf Hochditsch: die Torte, die Wähe
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Wahja
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: numme "Ziiwalawahja", "Torte" isch "Dorda", aber: "Linserdààrda"
Uf Markgräflerisch: Ziibelewaaje "Flammkuchen", Ziibelechueche "Zwiebelkuchen" (anders Rezept), Linzedaarde "Linzertorte"
Uf Schwyzerdütsch: Wäije aber auch Chueche, Tünne, Tünnele, Tüle, Flade, Zälte. Wäje maint aber nie "Torte", die haisst ide Schwiiz: Turte

Wàms

Uf Hochditsch: die Ohrfeige
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Wàms
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: (Flättere, Watschle)

wàndla

Uf Hochditsch: umziehen
Uf Elsassisch: z Milhüsa: wàndla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch:

Wàsserstei

Uf Hochditsch: die Spüle
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Wàsserstei
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: dr Waserschdai, dr Schidschdai
Uf Schwyzerdütsch: Schüttstai
Uf Walsertitsch: der Schïttstai (Alagna VAlsesia/Im Land)

wiascht

Uf Hochditsch: hässlich
Uf Elsassisch: z Milhüsa: wiascht
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: wiascht
Uf Markgräflerisch: wieschd
Uf Schwyzerdütsch: vom Toggeborg/Basel: wüescht

Wunderfìtz

Uf Hochditsch: der Neugierige
Uf Elsassisch: z Milhüsa: dr Wunderfìtz
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:dr Wunderfitz
Uf Markgräflerisch: dr Wùnderfiz
Uf Schwyzerdütsch: Wunderfitz, Gwundernase

wusla

Uf Hochditsch: wimmeln
Uf Elsassisch: z Milhüsa: wusla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: wusle
Uf Markgräflerisch: wùùsle
Uf Schwyzerdütsch: wusle

Xànderla

Uf Hochditsch: die Johannisbeere
Uf Elsassisch: z Milhüsa: s Xànderla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:(d Hansisdriibeli, Plural)
Uf Markgräflerisch: (d Hansisdriibeli, Plural)
Uf Schwyzerdütsch: (Trübeli)

Zeina

Uf Hochditsch: der Korb
Uf Elsassisch: z Milhüsa: d Zeina
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Zaine "zweihenkliger Korb"
Uf Schwyzerdütsch: Zaine

Zischtig

Uf Hochditsch: Dienstag
Uf Elsassisch: z Milhüsa: Zischtig
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: Zischdig
Uf Markgräflerisch: dr Zyschdig
Uf Schwyzerdütsch: Zyschtig
Uf Walsertitsch: Zistog (Im Land), Zischtàg (Remmalju)

Zittig

Uf Hochditsch: Zeitung
Uf Elsassisch: z Milhüsa:
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch: d Zittig
Uf Schwyzerdütsch:

zittig

Uf Hochditsch: reif
Uf Elsassisch: z Milhüsa: zittig
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: zittig
Uf Markgräflerisch: zydig
Uf Schwyzerdütsch: ziitig
Uf Walsertitzschu: zitig (Im Land)

zügle

Uf Hochditsch: umziehen
Uf Elsassisch:
Uf Kaiserstiähler Alemannisch:
Uf Markgräflerisch:
Uf Schwyzerdütsch: zügle

zulla

Uf Hochditsch: saugen ?
Uf Elsassisch: z Milhüsa: zulla
Uf Kaiserstiähler Alemannisch: -
Uf Markgräflerisch: (nùgele)
Uf Schwyzerdütsch: (baseldütsch: nuggele), suggele, süggele