لهجات مصريه

اللغه المصريه الحديثه (المصرى) هى لغه بتنتمى لعيلة اللغات الحاميه-الساميه (الافرو-اسيويه) وهى المرحله الرابعه من اللغات اللى اتكلمها المصريين طول تاريخهم. المصرى لغه ليها لهجات كتيره و دواير لغويه بتوسع ساعات و بتضيق ساعات تانية و ممكن تتصنف اللهجات دى فى مجموعتين كبار يعنى اللهجه البحيرى (لهجة البحاروه-الفلاحين) و اللهجه الصعيدى (لهجه الصعايده). اللهجات دى مشتركه فى حاجات كتير و خصوصا على المستوى النحوى و فى تأثرهم باللهجات القبطى المختلفه اللى كانت سايدة فى مناطقهم قبل الغزو العربى لمصر و فيه لهجات تانيه زى الغجرى (لهجة النوار) و لهجة بدو سينا و لهجة بدو الصحرا الغربيه بس دى لهجات بتعتبر مستقلة عن اللغة المصرى فى وادى النيل ، و علا الناحيه التانيه برضه فيه اختلافات بتميزهم عن بعضيهم. مصر فيها كمان جمب المصرى لغات تانيه مستقله زى اللغه النوبى و السيوى و البجاوى.

لهجه مصراوى

و دى اللهجه اللى بتستعمل فى القاهره و الجيزه و القليوبيه و مدن مصر زى طنطا و ليها قبول واسع من كل المصريين و بتتفهم فى كل حته عشان التليڤزون و الافلام و المراكز الثقافيه اللى فى العاصمة المصرية.

الفونولوجيا/الصوتيات

Transcription	النطق المصرى	المثال العربى	الخاصيه
(alb)	الب	قلب	[ʔ] نطق ق	1
(gamal)	جمل	جمل	[g] نطق ج	2
(bēt), (mōt)	بيت و موت	بَيْت ومَوْت	تحول المتحرك المركب لمتحرك بسيط, زى (ay), (aw) ——→   (ē), (ō)	3

المورفولوجيا/الصرفيات

1. صيغة المضاف اليه بتميل لاستعمال بتاع/بتاعة/بتوع للمزكر/المؤنث/الجمع على الترتيب.
2. صيغة المبنى للمجهول بتتعمل باستعمال البريفيكس إت- او إن- زى غُسِلَ (العربي) ← إتغسل او إنغسل (المصرى).

الكلمات/المفردات

بعض كلمات مصريه ليها جدور عربيه بس دخلت عليها تغييرات فى النطق و الجنس و فى كمان عدد كبير من الكلمات المصريه اللى من اصل قبطى زى (تاتا و امبو و إدّا و عنتيل و بعبع و بَحّ و يللا و بره و بـِخّْ و كلكع و كمان و كُحة و لقمه و قله و زير و تـَفّه و شأشأ و شبوره و جلابيه و ....). لهجة القاهرة استعارت بردو كلمات كتيرة من الانجليزى و الفرنساوى و الطاليانى و اليونانى و التوركى.

السينتاكس/النحو

• ضمير الاشارة (دا, دي, دول) و ضماير الاستفهام (إيه, فين, إمتا...) بتيجى بعد المتشاور عليه و بعد المسئول عنه بالترتيب و دى خاصية بتشمل كل لهجات مصر و ممكن يتفسر وجودها بالتأثر بالطبقة التحتية القبطى اللى كانت سايدة فى مصر، مثال:

• الراجل دا (مصري) → ده الرجل (عربي)
• اسمك إيه؟ (مصري) → ما اسمك (عربي)

• النفى بيحصل بـ حَط الفعل (و الاسم فى اللهجات الصعيدي) بين أداتين نفى ما و ش ودى كمان نفس طريقة النفى فى القبطي

• ماشربتش (مصري) → لم أشرب(عربي)

• الاسم الموصول اللى هوه اسم شامل و بيقابله فى العربى 7 اسامى موصوله الذي،التي،اللذان و اللتان و اللى و اللائى او اللاتي
• الاعراب (تغيير نهايات الكلمات للدلاله على وظيفتها) مش موجود بالمره فى المصرى و لا القبطى و لا اللغات المصريه اللى قبل كدا. العربى فيه تلات حالات اعراب النصب و الرفع و الجر.

لهجه اسكندرانى

و هى اللهجه بتاعة اسكندريه و بتشبه لحد كبير اللهجه القاهريه بس فيه ميل لاستخدام صيغة الجمع فى الكلام للمتكلم المفرد (ها نتستنوك = ها نستناك). و شوية كلمات معينه خاصه بيها زى, ماستيكا = لبان و الئمه = الناصيه و الجومه = الاستيكه.

لهجة فلاحى دلتاوى

• اللهجه الفلاحى فى بعض الفلاحين فى ريف الدلتا مش فى مدن الدلتا . فى مدن الدلتا زى طنطا بيتكلمو زى القاهره

و دى لهجة الفلاحين (المصريين فى شمال مصر) و بتتفرع اللهجه دى لـ:

1. اللهجات الوسطانيه: فى المنوفيه و الغربيه و جنوب الشرقيه و القليوبيه
2. اللهجات الشرقيه: بقيت مناطق الشرقيه و الدقهليه
3. اللهجات الغربيه: فى البحيره و حتت فى الغربيه و البرولوس وغرب المنوفيه
4. اللهجات الشماليه-الشرقيه: الدقهليه و حتت فى الغربيه و المنزله

لهجه فلاحى صعيدى

مصرى صعيدى هى لغة مختلفة معترف بيها ISO-639-3 (قانون المنظمه الدولية للتوحيد القياسى). الكود بتاعها هو (aec) و بيتكلّموها الصعايده فى صعيد مصر من جنوب القاهرة لحدود مصر مع السودان. مجموع المتكلمين: 18.900.000

• و دى لهجة سكان جنوب مصر (الصعيد) و بتتفرع لـ:

1. لهجات صعيد برانى : من اول حنوب الجيزة و بنى سويف و الفيوم و المنيا
2. لهجات صعيد جوانى: من اول اسيوط و نجع حمادى لحد اخر اسوان.

فونولوجيا و صوتيات لهجه فلاحى صعيدى

Transcription	نطق صعيدى	كلمه	خاصيه
(galb)	(g)	قلب	[g] نطق ق	1
(dʒamal) (damal)	(dʒ) فى الصعيد من بعد الجيزة (d) فى شوية قرى بين اسيوط و قنا	جمل	[dʒ] نطق ج	2

المورفولوجيا/الصرفيات

المكان	النطق الصعيدى	التحول	الكلمه
بين اسيوط و نجع حمادى	(ʃuɣul)	شُغُل زى البقرة شغلتى يعنى البقرة بتاعتى	حالة المضاف ليه بتاع

كلمات

مكان	نطق صعيدى	تحول	كلمة
من الجيزه لشمال بنى سويف و الفيوم من بنى سويف لسوهاج من اول جنوب سوهاج و بعديها	(bahha) (bihha) (buhha)	بهه بيهه بوهه	بطه	1
من اول جنوب الجيزه	(tùrya)	توريا	فاس(من ادوات الزراعه)	2
من اول جنوب الجيزه	(ħōʃ)	حوش	زريبه (مكان او بيت الحيوانات)	3
الفيوم و بنى سويف و المنيا من المنيا لحد الاقصر جنوب الاقصر	(dubdaʕa) (duʕdufa) (gaʕōra), (dʒaʕrōra)	ضوبدعة ضوعدوفة جعورة و جعرورة و كلمات تانية	ضفدعة	4
الفيوم و بنى سويف و بين المنيا و اسيوط من بعد جنوب اسيوط	(dahya) (kaħrùta), (daħrùg)	داحيه كحروته, دحروج	بيضه	5
فى الصعيد كله من بعد جنوب الجيزة	(farrūga)	فروجه	فرخه	6
من الجيزه لحد اسيوط من اول جنوب اسيوط	(malīħ), (milīħ) (zēn)	مَليح و مِليح زين	كويس	7
مصر الوسطانيه من بنى سوبف للفيوم و لحد سوهاج جنوب الاقصر	(ʕaʃiyya) (ambàriħ)	عشية آمبارح	إمبارح	8
من اسيوط لـ اسوان	(ihnih)	إهنيه	هنا	9
بتظهر و تختفى فى مناطق مختلفة من صعيد مصر	(meta), (wèn), (kèf)	ميته و كيف و وين	ضماير الاستفهام امتا و ازاى و فين	10

السينتاكس/النحو

المكان	التحول	المثال المصرى	الخاصيه
جنوب اسيوط	أنا و جاى هما و ماشيين	و أنا جاى و هما ماشيين	واو الحال	1
من اول المنيا	ما قادرش ما خابرش	مش قادر مش عارف(خابر)	نفى الاسم بنفس طريقة نفى الفعل فى القاهره	2
من اول الفشن فى بنى سويف	عم نقول ، عم نزرع	بنقول، بنزرع	علامة المضارع المسنمر بـ غالبا مشتقه من عَمّال القاهرية عَمّ	3

لهجه واحاتى

1. لهجات صحرا غربيه: زى لهجات الواحات البحريه و الداخله و الخارجة و الفرافره.

لهجة الغجر

بشكل عام اللهجه دى بتشبه المصرى بس فيها تاثير كبير هندو-ارى و خصوصا علا مستوى الكلمات يعنى مثلا: نار = إيج ,راجل = مان او مينيس,استرا = نجمه, داندى = ضرس, بوردى = اخ. و كمان بيحطو اسامى الحاجات بين (ما) و (يس) زى مثلن ما-ودان-يس, يعنى ودان (جمع ودن) مخيس يعنى مخ, ماشنبيس يعنى شنب و كدا يعنى. و لغة الامازيغ فى واحة سيوه

شوف كمان

• اللغة النوبى
• اللغة السيوى
• اللغة البجاوى

مصادر

• مركز الدراسات و الوثايق الاقتصادية و القانونية و الاجتماعية
• كتاب حاضر الثقافة فى مصر لبيومى قنديل
• د.جورجى صبحى بيه