Гвиана таулығы

Гвиана таулығы
Рорайма тауы өс дәүләт сигендә
Характеристикалар
Оҙонлоғо	1930 км
Бейек нөктәһе
Иң бейек түбәһе	Рорайма
Бейек нөктәһе	2810 м
Урынлашыуы
5°08′36″ с. ш. 60°45′45″ з. д.
Гвиана таулығы Викимилектә

Гвиана таулығы (Гвиана яҫы таулығы) — Көньяҡ Американың төньяҡ-көнсығышындағы тау системаһы.

География

Оҙонлоғо яҡынса 1930 км, бейеклеге 300—1000 м. Ориноко һәм Амазонка йылғалары бассейнары һәм Гвиана яр буйы уйһыулығы араһында, Венесуэла, Гайана, Суринам, Француз Гвианаһы һәм Бразилия илдәренең биләмәләрендә урынлашҡан. Иң бейек нөктәһе — Рорайма тауы (бейеклеге — 2810 м).

Гвиана ҡалҡанының сиктәре

Геологик яҡтан Гвиана таулығы кембрийға тиклем барлыҡҡа килгән тау тоҡомдарынан төҙөлгән ҡалҡан. Геологик ҡоролошо Бразилия таулығына оҡшаш. Таулыҡ ҡомташ һәм лава ҡатламы менән ҡапланған боронғо кристаллик ҡаяларҙың киң платоларынан яһалған. Плтолар бер-бер артлы күтәрелеп гигант баҫҡысты хәтерләтә. Бында башланған бихисап йылғалар тәрән каньондар һәм шарлауыҡтар барлыҡҡа килтереп аға. Донъялағы иң бейек Анхель шарлауығы (бейеклеге — 979 м) Гвиана таулығында урынлашҡан. Төбәктә халыҡ һирәк ултырған. Таулыҡтың түбәнге битләүҙәре һәм уның тирәһе тропик ямғыр урмандары менән ҡапланған.

Гвиана таулығында тимер, марганең һәм глинозём ятҡылыҡтары бар.

Һылтанмалар

• 13: The Guiana Shield // Historical Biogeography of Neotropical Freshwater Fishes / James S. Albert and Roberto E. Reis. — The Regents of the University of California, 2011.
• (2005) «Checklist of the Terrestrial Vertebrates of the Guiana Shield». Bulletin of the Biological Society of Washington 13.

• (2009) «Checklist of the freshwater fishes of the Guiana Shield». Bulletin of the Biological Society of Washington 17.

• (2007) «Checklist of the Plants of the Guiana Shield (Venezuela: Amazonas, Bolivar, Delta Amacuro; Guyana, Surinam, French Guiana)». Contributions from the United States National Herbarium 55.