Герой-ҡалалар
Герой-ҡала — юғары дәрәжә билдәһе. Был маҡтаулы исемгә ССР Союзының 1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышы ваҡытында геройҙарса оборона менән дан ҡаҙанған ун ике ҡалаһы лайыҡ булған[1]. Уларҙан тыш Брест ҡәлғәһенә «Герой-ҡәлғә» исеме бирелгән.
Исем бирелеү тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«Ленинград Герой-ҡала» һәйкәле, Күтәрелеш майҙаны, Санкт-Петербург
Тәү башлап 1945 йылдың 1 майында Юғары Баш командующийҙың № 20 бойороғо менән Ленинград, Сталинград, Севастополь һәм Одесса ҡалаларына герой-ҡала исеме бирелә[2]. СССР-ҙың Юғары Советы Президиумы Указы менән «"Киев оборонаһы өсөн" миҙалы индереү» менән 1961 йылдың 21 июнендә Киев ҡалаһына герой-ҡала исеме бирелә[3].
СССР-ҙың Юғары Советы Президиумы Указы менән 1965 йылдың 8 майында «Герой-Ҡала» тигән почетлы исем раҫлана[4]. .
1980 йылдың 18 июлендә Положение үҙгәртелә: унда почетлы исем урынына, юғары дәрәжә тамғаһы — «Герой-ҡала» тип яҙылған.
Был Положениела дәрәжә тураһында:
Герой-ҡалалар һәм герой-ҡәлғә
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]| № | Герой-ҡала | Юғары дәрәжә тамғаһы биреү тураһында СССР-ҙың Юғары Советы |
|---|---|---|
| 1 | Ленинград (хәҙерге Санкт-Петербург) | 1965 йылдың 8 майында |
| 2 | Одесса | 1965 йылдың 8 майында |
| 3 | Севастополь | 1965 йылдың 8 майында |
| 4 | Волгоград (элекке Сталинград) | 1965 йылдың 8 майында |
| 5 | Киев | 1965 йылдың 8 майында |
| 6 | Брест ҡәлғәһе | 1965 йылдың 8 майында |
| 7 | Мәскәү | 1965 йылдың 8 майында |
| 8 | Керчь | 1973 йылдың 14 сентябрендә |
| 9 | Новороссийск | 1973 йылдың 14 сентябрендә |
| 10 | Минск | 1974 йылдың 26 июнендә |
| 11 | Тула | 1976 йылдың 7 декабрендә |
| 12 | Мурманск | 1985 йылдың 6 майында |
| 13 | Смоленск | 1985 йылдың 6 майында |
Герой-ҡалаларҙа һәйкәлдәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]-
«Герой-ҡәлғә Брест» һәйкәле -
«Герой-ҡала Волгоград» һәйкәле -
«Герой-ҡала Киев» һәйкәле -
«Герой-ҡала Ленинград» һәйкәле -
«Герой-ҡала Минск» һәйкәле -
«Герой-ҡала Одесса» һәйкәле -
«Герой-ҡала Севастополь» һәйкәле -
«Герой-ҡала Керчь» һәйкәле
Герой-ҡалаларға арналған мемориалдар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]-
Герой-ҡала Смоленск аллеяһы -
Герой-ҡала Севастополь мемориалы
Галерея
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1965 йылдың «Герой-ҡалаларға» арналған күкрәккә тағыла торған билдә һәм совет почта маркалары:
-
Ленинград -
Волгоград -
Одесса -
Брест ҡәлғәһе -
Киев -
Мәскәү -
Севастополь
Башҡа илдәрҙә герой-ҡалалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Югославияла 1970 йылдарҙа һигеҙ ҡалаға г«ерой-ҡала» исеме бирелә һәм Халыҡ геройы ордены менән бүләкләнә.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Города-герои // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ Сталин И. В. Сочинения. — М.: «Писатель», 1997. — Т. 15. С. 218—221. Приказ Верховного Главнокомандующего от 1 мая 1945 года, № 20.
- ↑ Указ Президиума ВС СССР «Об учреждении медали „За оборону Киева“» от 21 июня 1961 года.
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР № 3566-VI от 8 мая 1965 года (Ведомости Верховного Совета СССР, 1965, N 19, ст. 248, пункт 7).
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Архитектура городов-героев (книжная серия, Стройиздат)
- Обелиск «Городу-Герою Ленинграду»
- Серия юбилейных монет «Города-Герои»
- Город воинской славы
- Город первого салюта
- Орден Народного героя
Герой-ҡалалар Google Maps KMZ (файл меток KMZ для Google Earth)
 | Волгоград |
Керчь |
Киев |
Ленинград |
Минск |
Мурманск |
Мәскәү |
Новороссийск |
Одесса | |
