Эстәлеккә күсергә

Ладога

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Озеро
Ладога күле
карел. Luadogu, фин. Laatokka, вепсск. Ladoganjärv
Орешек ҡәлғәһенән күренеш
Орешек ҡәлғәһенән күренеш
Морфометрия
Абсолют бейеклеге4,84 м
Үлсәме219 × 125 км
Майҙаны17 870 км²
Күләме838 км³
Яр һыҙаты1570 км
Иң тәрән урыны230 м
Уртаса тәрәнләк46,9 м
Гидрология
Минераллығыүтә сөсө 
Тоҙлолоғо0,06 ‰
Үтә күренеүсәнлеге2,3–3,9 м
Бассейн
Бассейн258 600 км²
Впадающие рекиСвирь, Волхов, Вуокса, Сясь, Назия
Урынлашыуы
60°50′03″ с. ш. 31°33′10″ в. д.HGЯO
Ил
Идентификаторы
Код в ГВР: 01040300411102000010114
Төньяҡ-Көнбайыш федераль округ
Точка
Ладога күле
 Ладога Викимилектә
Рәсәй һыу реестры
01040300411102000010114
Код бассейна 01.04.03.004
Код по ГИ 202001011
Том ГИ 2[1]

Ладога күле (шулай уҡ Ла́дога; боронғо заманда — Не́во) — Рәсәйҙең төньяҡ-көнбайышындағы күл. Европалағы иң ҙур сөсө күл.

География

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ладога күле Рәсәй Федерацияһының Карелия Республикаһында (төньяҡ һәм көнсығыш ярҙары) һәм Ленинград өлкәһендә (көнбайыш, көньяҡ һәм көньяҡ-көнсығыш ярҙары) урынлашҡан.

Атлантик океандың Балтик диңгеҙе бассейнына ҡарай. Утрауҙарын иҫәпкә алмағанда, күл майҙаны — 17,9 мең км² (утрауҙар менән бергә 18,3 мең км²)[2]; күләме — 838 км³; көньяҡтан төньяҡҡа оҙонлоғо — 219 км, иң ҙур киңлеге — 125 км. Диңгеҙ кимәленән бейеклеге — 4,84 м[2][3]. Төньяҡ өлөшөндә тәрәнлеге 70-тән 230 метрға тиклем, ә көньяғында — 20-нән 70 метрға тиклем тирбәлә[4].

Яр буйындағы ҡалалар: Приозерск, Яңы Ладога, Шлиссельбург (барыһы ла — Ленинград өлкәһе), Сортавала, Питкяранта, Лахденпохья (барыһы ла — Карелия). Ладога күленә 40-ҡа яҡын йылғалар һәм эре шишмәләр ҡоя, улар араһында иң ҙуры — Свирь йылғаһы, ул Онега күленең һыуҙарын алып килә. Күлдән тик бер генә йылға ағып сыға — Нева[5]. Күлдең көньяҡ яртыһында өс ҙур ҡултыҡ — Свирь, Волхов һәм Шлиссельбург ҡултыҡтары урынлашҡан.

Һыу йыйыу бассейны майҙаны — 258 600 км²[6].

Ладога күлендә яҡынса 660 утрау бар, уларҙың дөйөм майҙаны — 435 км². Утрауҙарҙың 500 тирәһе күлдең төньяҡ өлөшөндә, Валаам һәм Көнбайыш Ладога архипелагтарында, Мантисаари утрауҙар төркөмөндә урынлашҡан[7]. Иң ҙур утрауҙар — Риеккалансари (55,3 км²), Мантсинсаари (39,4 км²), Кильпола (32,1 км²), Тулолансари (30,3 км²) һәм Валаам (27,8 км²)[8].

Ладога күле Волга-Балтика һыу юлын һәм Аҡ диңгеҙ—Балтика каналын үҙ эсенә алған мөһим һыу магистрале булып тора. Балыҡсылыҡ үҫешкән[2].

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 2. Карелия и Северо-Запад/ Под ред. Е. Н. Таракановой. — Л.: Гидрометеоиздат, 1965. — 700 с.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Атлас «Ладожское Озеро». — Институт озероведения РАН. — СПб., 2002. — С. 120. — 128 с.
  3. ↑ Нежиховский Р. А. Река Нева и Невская губа. — Л.: Гидрометеоиздат, 1981.
  4. ↑ Кравчук П. А. Рекорды природы. — Любешов: Эрудит, 1993. — 216 с. ISBN 5-7707-2044-1.
  5. ↑ Большая Российская энциклопедия. Т. 16. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2010. С. 576—578.
  6. ↑ Атлас Ленинградской области. — М.: ГУГК при СМ СССР, 1967. — С. 24—25.
  7. ↑ Плечко Л. А. Водные маршруты Ленинградской области. Л.: Лениздат, 1978. С. 49-101.
  8. ↑ Калесник С. В. Ладожское озеро

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Андреев А. П. Ладожское озеро. Ч. 1-2. — СПб.: Тип. Морского министерства, 1875.
  • Ладожское озеро // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
  • Озёра Карелии / Ред. коллегия: Александров Б. М., Зыцарь Н. А., Новиков П. И., Покровский В. В., Правдин И. Ф. — Петрозаводск: Госиздат Карельской АССР, 1959. — С. 362–385 (Ладожское озеро). — 618 с. — 3000 экз.
  • Григорьев С. В., Люллин А. Г. Ладожское озеро как объект хозяйственного использования. — Л., «Наука», 1975. — 124 с.
  • Озерецковский Н. Я. Путешествие по озёрам Ладожскому и Онежскому. — Петрозаводск: Карелия, 1989. — 208 с.: ил. — ISBN 5-7545-0151-X
  • Калесник С. В. Ладожское озеро. — Л.: Гидрометеоиздат, 1968. — 160 с. (обл.)
  • Кочкуркина С. И. Памятники Юго-Восточного Приладожья и Прионежья X—XIII вв. — Петрозаводск: Карелия, 1989. — 348 с.: ил. — ISBN 5-7545-0317-2
  • Кочкуркина С. И. Приладожье в X—XIII вв.: Автореф. дис. канд. ист. наук / АН СССР. Ин-т археологии. — М.: Б. ин-та., 1969. — 19 с.
  • Кочкуркина С. И. Юго-Восточное Приладожье в Х-XIII вв. — Л.: Наука, 1973. — 150 с.: ил.
  • Средневековые поселения Карелии и Приладожья: [Сб. ст.] — Петрозаводск: КФАН СССР, 1978. — 167 с.: ил.
  • Ладога / Под ред. В.А. Румянцева, С.А. Кондратьева. — Санкт-Петербург: Издательство Института озероведения РАН, 2013. — 568 с.
  • Юрковец В. П. Ладожская астроблема. // Вестник Российской академии ДНК-генеалогии. — ISSN 1942-7484. Raleigh N. C. Lulu. 2011. Т. 4. № 10. С. 1997—2018.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
commons: Ладога Викимилектә
voy: Ладога Викигид

Топографик карталар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Сортавала
P-36-XIX,XX
P-35-XXIX,XXX
Приозерск
P-36-XXV,XXVI
Лодейное Поле
P-36-XXVII,XXVIII
Всеволожск
P-36-XXXI,XXXII
Новая Ладога
P-36-XXXIII,XXXIV
Петрокрепость
O-36-II
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Ладога&oldid=1235661» битенән алынған
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy