Апартунізм
Апартуні́зм (фр.: opportunisme ад лац.: opportunus — зручны) — адносіны асобы з грамадствам і дзяржавай, характэрнымі асаблівасцямі якіх з’яўляюцца прыстасаванне і згода. У савецкай гістарычнай навуцы тэрмінам «апартунізм» пазначалася ідэалогія «прыстасавальніцтва, згодніцтва», якая адлюстроўвала вузкакласавы дагматычны стыль мыслення.
У палітычным жыцці, рабочым і прафсаюзным руху апартунізм — палітыка вырашэння праблем не праз антаганізмы, напружанасць і рэвалюцыю, а метадамі плаўнага пераходу грамадства з аднаго стану ў іншы. Такую канцэпцыю, заснавальнікамі якой з’яўляюцца Эдуард Бернштэйн, К. Кауцкі, Л. Мартаў, крытыкавалі У. І. Ленін і наступныя пакаленні камуністаў. У 1950—1980-я гг. ўнутры камуністычнага руху развіта ў працах Мілавана Джыласа, М. Нара, Оты Шыка, Ражэ Гародзі, Сант'яга Карылья. Гэтай канцэпцыі ў пэўнай ступені прытрымлівалася частка кіраўніцтва былога СССР на чале з М. С. Гарбачовым. Яе прыхільнікамі ў краінах Заходняй Еўропы з’яўляюцца сацыял-дэмакратычныя і сацыялістычныя партыі, якія ўваходзяць у Сацыялістычны Інтэрнацыянал. Гістарычная практыка развіцця краін пацвердзіла жыццяздольнасць палітыкі апартунізму і яе ролю ў трансфармацыі грамадска-эканамічных адносін.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Апартунізм // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0036-6 (т. 1).