Каралінгскі мінускул

Фрейзінгенскія ўрыўкі са Славеніі — адзін з першых славянскіх пісьмовых помнікаў. Выкананы каралінгскім мінускулам

Каралінгскі мінускул — адзін з тыпаў сярэдневяковага пісьма з выразнымі, свабодна пастаўленымі літарамі лацініцы.

Узнік у выніку эвалюцыі першапачатковага мінускула. Эпітэт «каралінгскі» атрымаў праз сваё шырокае ўкараненне ў эпоху Каралінгскага адраджэння. Перавага каралінгскага мінускула — разборлівасць пры параўнальна невялікіх памерах літар. Яго графіка надзвычай простая — схематычна кожная літара складаецца з круга або яго часткі і кароткіх або доўгіх вертыкалей. Шырыня літары і яе вышыня прыкладна аднолькавыя.

Каралінгскі мінускул быў распрацаваны ў другой палове VIII стагоддзя і ўдасканалены ў IX стагоддзі ў інтэлектуальным цэнтры Каралінгскай імперыі — Абацтве св. Пятра ў Корбі. Са скрыпторыя Корбі каралінгскі мінускул затым распаўсюдзіўся па тэрыторыі ўсёй заходняй Еўропы, дзе яго шырока ўжывалі ў біскупскіх, манастырскіх, а затым і ў гарадскіх канцылярыях — як для кніг, так і для дакументаў. Праз 200 гадоў каралінгскі мінускул быў выцеснены гатычным пісьмом, якое панавала ў еўрапейскай рукапіснай кнізе да вынаходства кнігадрукавання.

У XIV стагоддзі гуманісты, пачынаючы з Петраркі, выявілі працы антычных аўтараў, перапісаныя каралінгскім мінускулам; гэта пісьмо яны прынялі за антычнае і, уражаныя яго прыгажосцю і чытэльнасцю па параўнанні з гатычным, пачалі капіраваць. На яго аснове ўзнік сучасны лацінскі шрыфт.

Літаратура

• Bernhard Bischoff: Paläographie des römischen Altertums und des abendländischen Mittelalters (= Grundlagen der Germanistik 24). Berlin, 1979, ISBN 3-503-01282-6.
• Tino Licht: Die älteste karolingische Minuskel // Mittellateinisches Jahrbuch. Internationale Zeitschrift für Mediävistik und Humanismusforschung 47. Stuttgart, 2012, S. 337—346.