Міра (смала)
Міра (грэч. μύρρη або смірна, араб. مر, мурр.) — камедыстая смала, якая атрымліваецца ад афрыканскіх і аравійскіх дрэў з сямейства Бурзэравыя (Burseraceae), у асаблівасці ад Commiphora myrrha (міры). Смалу звычайна збіраюць з відаў міры, якія растуць у Емене, Самалі, Эрытрэі і Усходняй Эфіопіі. Часта выкарыстоўваецца назва, Commiphora molmol, якая ў цяперашні час лічыцца сінонімам міры. Падобная ёй смала расліны Commiphora gileadensis, родам з Усходняга Міжземнамор'я і асабліва Аравійскага паўвострава, мае біблейскае імя Бальзам Галаада, таксама вядомы як бальзам Мекі. Існуе некалькі іншых гатункаў смалы бдолах і індыйскай міры.
Дрэва вытачае смалу, калі рана дрэва пранікае праз кару. Каб сабраць міру людзі неаднаразова раняць дрэвы. Смала міры васковая, хутка згортваецца. Пасля збору ўраджаю, смала становіцца цвёрдай і бліскучай. Колер смалы жаўтлявы, і можа быць празрыстым або непразрыстым. З часам яна цямнее, на ёй з'яўляюцца белыя палосы.
Міра валодае прыемным пахам і вострапраным смакам, утрымлівае 40-67 % камедзі, 23-35 % смалы (мірын) і 1-2 % эфірнага алею (мірол). У старажытнасці шанавалася як духмянае курыльнае рэчыва. Выкарыстоўвалася пры ангінах, цынзе для паласканняў, у зубной практыцы і для інгаляцый.
Смала выкарыстоўваецца ў медыцыне (лац.: Gummi-resina Myrra) як сродак, які паляпшае страваванне, звязвальнае, антысептычнае ў выглядзе парашка і настойкі, а таксама ў парфумернай прамысловасці. Сцвярджаецца, што яе водар «усяляе аптымізм і здымае эмацыянальнае напружанне».
Міра таксама згадваецца ў Бібліі ў якасці аднаго з трох падарункаў мудрацоў, прадстаўленых на Дзіцяці Ісусу.
Паходжанне назвы
[правіць | правіць зыходнік]Слова «міра» прыйшло ад арамейскага ܡܪܝܪܐ (Мурр) і арабскага مر (мур), што азначае «горкі». Слова ўвайшло з Старога запавета, дзе яно называецца мор, מור, а пазней як семіцкае запазычанне было выкарыстана ў грэчаскім міфе пра Міру, а затым і ў Септуагінце; у грэчаскай мове, звязанае слова μύρον (Мірон) стала агульным тэрмінам для парфумаў.
Рэлігійнае выкарыстанне
[правіць | правіць зыходнік]Міра выкарыстоўвалася яшчэ ў старажытных егіпцян, нароўні з содай, для бальзамавання мумій.
Міра была інгрэдыентам ахвярапрынашэнняў, якія выкарыстоўваліся падчас Першага і Другога храмаў у Іерусаліме. Ахвярапрынашэнне рабілася на спецыяльным алтары і было важным кампанентам службы ў Храме. Міра пералічана ў якасці інгрэдыента для свяшчэннага памазання першасвятароў і цароў.
Алей міры выкарыстоўваецца ў кнізе Эсфір (2:12) у рытуале ачышчэння для новай царыцы цара Артаксеркса:
Калі настаў час кожнай дзяўчыне ўваходзіць да цара Артаксеркса, пасля таго, як дванаццаць месяцаў выконвалася над ёю ўсё, вызначанае жанчынам, — бо столькі часу доўжыліся дні прыціранняў іх: шэсць месяцаў міравым алеем і шэсць месяцаў пахошчамі і іншымі прыціркамі жаночымі…
Міра прывозілася вярблюджымі караванамі па сушы з раёнаў вытворчасці ў Паўднёвай Аравіі да сталіцы Петры, адкуль яна распаўсюджвалася па ўсім Міжземнамор'і.
Згодна Евангелля паводле Матфея 2:11 сярод падарункаў Ісусу біблейскіх мудрацоў з Усходу былі золата, ладан і смірна. З-за сваёй згадвання ў Новым Запавеце, ладан і міра выкарыстоўваецца падчас хрысціянскіх святочных набажэнствах (гл. кадзіла). Дзякучую міру часам дадаюць да яечнай тэмперы пры стварэнні ікон. Міра змешваецца з ладанам, а часам і іншымі водарамі, і выкарыстоўваецца амаль у паўсядзённай службе праваслаўнай, рымскай каталіцкай і іншымі Цэрквамі.
Апісваецца, што калі Ісусу на крыжы далі піць воцат з жоўцю; то Ён, паспытаўшы яго, не стаў піць (Матф. 27:34). Марк апісаў напой, як віно, змяшанае з мірай (Марк. 15:23). Напой, прапанаваны Ісусу, быў танным рымскім віном з воцатам, якое прыглушала пачуцці і мела лёгкае наркатычнае дзеянне. Яно часта давалася ўкрыжаваным у Іўдзеі, каб палегчыць крыжовыя пакуты. Ісус адмовіўся ад віна, каб Ён мог прайсці праз пакуты ў ясным розуме.
У Бібліі міра згадваецца 156 разоў.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Міра (смала)