Нарва

Горад Нарва эст.: Narva Герб Сцяг Краіна Эстонія Павет Іда-Віру Каардынаты 59°22′45″ пн. ш. 28°12′02″ у. д. Кіраўнік Катры Райк[d] Заснаваны 1345 Першая згадка 1171 Плошча 68,71 км² (1 лістапада 2020) Вышыня цэнтра 25 м Насельніцтва ▼53 360 чал. (1 студзеня 2024) Часавы пояс EEDT, UTC+2 і UTC+03:00 Тэлефонны код 35 Паштовыя індэксы 20001–21020 Афіцыйны сайт narva.ee (эст.)​ (руск.) Нарва на карце Эстоніі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Нарва (эст.: Narva) — горад у Эстоніі, уваходзіць у склад павета Іда-Віру, трэці па колькасці насельніцтва горад у краіне. Горад размешчаны на мяжы з Расіяй насупраць Івангорада, за 140 км на захад ад Санкт-Пецярбурга і за 210 км на ўсход ад Таліна. Нацыянальны склад: рускія — 88 %, іншыя народы (беларусы, украінцы, татары, армяне, немцы) — 7,5 %, эстонцы — 4,5 %.

Гісторыя

Упершыню згадваецца ў 1171 годзе ў Наўгародскім летапісе. У пачатку XIII стагоддзя вядома як сяло Нарвія. У 1220—1346 гадах Нарва належала Даніі, а затым (да 1558 года) — Лівонскаму ордэну. У час Лівонскай вайны 1558—1583 гадоў была ўзята рускімі войскамі (11 мая 1558 года), а ў 1581 годзе захоплена Швецыяй. У пачатку Паўночнай вайны 1700—1721 гадоў руская армія аблажыла Нарву, але 19 лістапада ў Нарвскай бітве была разбіта шведскімі войскамі. 9 жніўня 1704 года рускія войскі ўзялі Нарву. Пасля заснавання крэпасцей Кранштат і Свеаборг Нарва страціла сваё стратэгічнае значэнне. У 1704—1722 гадах павятовы (пазней заштатны) горад Пецярбургскай губерні. Да сярэдзіны XIX стагоддзя ‒ буйны цэнтр тэкстыльнай прамысловасці. У лютым — сакавіку 1918 года атрады Чырвонай Арміі спынілі пад Нарвай наступ кайзераўскіх войскаў, якія акупавалі горад з 4 сакавіка па 28 лістапада 1918 года. 29 лістапада ў Нарве абвешчана Эстонская савецкая рэспубліка. З студзеня 1919 года ў складзе Эстоніі. З 21 ліпеня 1940 года горад Эстонскай ССР, якая ўвайшла 6 жніўня 1940 года ў склад СССР. З 17 жніўня 1941 года па 25 ліпеня 1944 года Нарва была акупаваная нацысцкімі войскамі.

Насельніцтва

Год Колькасць 2011 58 663 2017 57 130 2018 56 103 Год Колькасць 2019 55 249 2020 54 409 2021 53 424 Год Колькасць 2022 53 953 2023 53 875 2024 53 360

Славутасці

• Аляксандраўская лютэранская царква
• Нарвская мастацкая галерэя
• Нарвская ратуша
• Нарвскі Васкрасенскі сабор

Вядомыя асобы

• Паўль Керэс, эстонскі шахматыст
• Райманд Куль, эстонскі дырыжор
• Міхаіл Сцяпанавіч Маслаў (педыятр)
• Ільмар Тамур, эстонскі тэатральны рэжысёр

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).

Спасылкі

• Афіцыйны сайт Архівавана 12 лютага 2008.
• Газета «Навіны Нарвы» (руск.)