Пірымідзін

Пірымідзін
Агульныя
Хім. формула	C4N2H4
Фізічныя ўласцівасці
Малярная маса	80,09 г/моль
Шчыльнасць	1,016 г/см³
Тэрмічныя ўласцівасці
Тэмпература плаўлення	22,5 °C °C
Тэмпература кіпення	124 °C °C
Класіфікацыя
Рэг. нумар CAS	289-95-2
PubChem	9260
Рэг. нумар EINECS	206-026-0
SMILES	C1=NC=NC=C1
ChemSpider	8903

Пірымідзі́н (1,3-дыазін) — арганічнае гетэрацыклічнае злучэнне.

Уласцівасці

Бясколерныя крышталі, t_пл 22,5 °C, t_кіп 124 °C. Добра раствараецца ў вадзе, этаноле, дыэтылавым эфіры. Слабая аснова. Інертны да электрафільных рэагентаў (не ўступае ў рэакцыі нітравання і сульфіравання). Пратанаванне адбываецца пры ўзаемадзеянні з вельмі моцнымі кіслотамі з утварэннем солі па адным атаме азоту. Лёгка ўступае ў рэакцыі нуклеафільнага замяшчэння.

Вытворныя

Вытворныя пірымідзіну называюцца пірымідзінавымі асновамі, або пірымідзіны. Пірымідзін і яго вытворныя ўваходзяць у састаў найважнейшых біяпалімераў — нуклеінавых кіслот, а таксама шэрагу біялагічна актыўных рэчываў: вітаміну В₁, антыбіётыкаў аміцэтыну і блеаміцыну, барбітуратаў, каэнзімаў і інш. У малекулах нуклеінавых кіслот акрамя кананічных пірымідзінавых асноў — цытазіну (4-аміна-2-пірыдон), тыміну (5-метыл-пірымідзін-2,4-дыен), урацылу (пірымідзін-2,4-дыен) ёсць, у адносна невялікай колькасці, т. зв. мінорныя пірымідзінавыя асновы (5-метылцытазін, 5-карбаксіметылурацын і іншю). Паслядоўнасць пурынавых і пірамідзінавых асноў у полінуклеатыдным ланцугу вызначае генетычную інфармацыю ДНК і матрычных РНК.

Пірымідзіны — бясколерныя высакаплаўкія (t_пл≥300 °C) крышталі. Раствараюцца ў гарачай вадзе, нерастваральныя ў этаноле і дыэтылавым эфіры. Існуюць у таўтамерных формах. Біясінтэз пірымідзінаў у клетках адбываецца ў выніку ператварэнняў вытворных аротавай кіслаты. Атрымліваюць звычайна метадам кіслотнага гідролізу нуклеінавых кіслот.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).