Перайсці да зместу

Фрыгійцы

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Фрыгійцы
Фрыгіец, III - IV стст. да н. э.
Агульная колькасць
Рэгіёны пражывання Фрыгія
Мова фрыгійская
Рэлігія політэізм
Блізкія этнічныя групы фракійцы, магчыма армяне

Фрыгійцы (стар.-грэч.: Φρύγες) — старажытны індаеўрапейскі народ, насельнікі Малой Азіі ў канцы 2 тысячагоддзя да н. э. - сярэдзіне 1 тысячагоддзя да н. э.

У адрозненні ад іншых індаеўрапейскіх народаў цэнтральных раёнаў Малой Азіі, вядомых у 1 тысячагоддзі да н. э., фрыгійцы не належалі да анаталійскай групы. Старажытнагрэчаскі гісторык Герадот паведамляў, што фрыгійцы ў ранейшыя часы зваліся брыгамі і насялялі Македонію, аднак потым перасяліліся ў Малую Азію. Сярод малаазіяцкіх сваякоў фрыгійцаў ён называў армян[1]. Цікава, што Герадот ўзгадваў брыгаў яшчэ і як ваяўнічае фракійскае племя, якое працягвала жыць на поўначы Балканскага паўвострава і нават стрымлівала экспансію персаў[2]. Большасць сучасных даследчыкаў таксама прытрымліваецца думкі, што фрыгійцы былі выхадцамі з Еўропы і трапілі ў Малую Азію каля 1200 г. да н. э. сярод народаў мора. У гэтым выпадку, яны могуць лічыцца разбуральнікамі імперыі хетаў.

У "Іліядзе" Гамера фрыгійцы падобна іншым малаазіяцкім народам выступаюць саюзнікамі траянцаў[3]. Але, калі прытрымлівацца сучасных ведаў, то хутчэй фрыгійцы як раз былі тымі, хто ўдзельнічаў у аблозе і разбурэнні Троі. Магчыма, што іх эпічныя паданні трапілі да грэкаў і стварылі аснову легендарнага траянскага цыкла.

Ранняя гісторыя фрыгійцаў практычна невядома. Мяркуецца, што ваяўнічы народ, які разбурыў дзяржаву хетаў, і які асірыйскія крыніцы ідэнтыфікуюць як мушкі, былі продкамі фрыгійцаў і армян. Пазней яны падзяліліся на заходніх (Фрыгія) і ўсходніх (Арменія)[4]. У апошняй трэці VIII ст. да н. э. фрыгійская дзяржава набыла вялікі ўплыў. Найбольш вядомым фрыгійскім валадаром быў Мідас. Магчыма, што гэта імя маглі насіць некалькі манархаў адной дынастыі. У VII ст. да н. э. Фрыгія саслабла ў барацьбе з кімерыйцамі. Каля 620 г. да н. э. яна была далучана да Лідыі, хаця працягвала захоўваць пэўную аўтаномію.

У 546 г. да н. э. Фрыгія ўвайшла ў склад дзяржавы Ахеменідаў. У 334 г. да н. э. яна была заваявана Аляксандрам Македонскім. У 133 г. да н. э. была далучана да Рымскай дзяржавы. З 395 г. н. э. у складзе Візантыі. Насельніцтва Малой Азіі, якое размаўляла на фрыгійскай мове, узгадвалася да V ст. н. э. Мяркуецца, што фрыгійцы былі асіміляваны суседзямі не раней за VII ст.

Рэканструкцыя фрыгійскай вопраткі

Фрыгійцы былі земляробчым народам, таксама займаліся здабычай металаў, гандлявалі лесам і г. д. Даследаванне памінальнага посуду паказала, што фрыгійцы ўжывалі алкагольныя напоі накшталт піва і віна, аліўкавы алей, смажанае на агні мяса, бабовыя, мёд, розныя травы і спецыі[5].

Археолагі таксама высветлілі, што большасць гарадскіх будынкаў фрыгійцы ўзводзілі з неабпаленай цэглы, крылі чарапічнымі дахамі[6], упрыгожвалі іх мазаікай[7]. Акрамя таго яны рабілі курганныя магільні і пячорныя пахаванні[8][9]. Цікава, што падобныя па структуры памінальныя пячорныя храмы таксама знаходзяць у Індыі[10].

Старажытная фрыгійская вопратка выразна адрознівалася так званымі фрыгійскімі каўпакамі, якія шырока выкарыстоўваліся ва ўсім Міжземнамор'і і захаваліся ў нацыянальнай вопратцы каталонцаў.

Старажытныя грэкі лічылі фрыгійцаў надзвычай мудрымі. У Грэцыі карысталіся папулярнасцю міфы, прысвечаныя розным фрыгійскім героям. Фрыгійскае паходжанне прыпісвалася Эзопу. Герадот апавядаў, што адзін з егіпецкіх фараонаў вырашыў высветліць, які народ самы старажытны на свеце. Ён быццам бы перадаў двух немаўлят для выхавання пастуху, якому было забаронена размаўляць з імі. Першае слова, пачутае пастухом ад падапечных было "бекас", што па-фрыгійску значыла хлеб. Такім чынам, фараон прыйшоў да высновы, што фрыгійцы — найстаражытнейшы народ на свеце.

Асабліва заўважны ўплыў на антычны свет фрыгійцы аказалі праз рэлігію. З Фрыгіі паходзіць культ багіні-маці Кібелы.

Зноскі

  1. Герадот, VII:73
  2. Герадот, VI:45
  3. Гамер, "Іліяда", 860
  4. I. M. Diakonoff, The Pre-history of the Armenian People
  5. From the kitchen of Midas...
  6. Recovering the Lost Art of Roof Tiling(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 24 студзеня 2013. Праверана 9 мая 2013.
  7. Rodney S. Young, Early Mosaics at Gordion(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 8 верасня 2015. Праверана 9 мая 2013.
  8. Rodney S. Young, Phrygian Construction and Architecture(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 24 студзеня 2013. Праверана 9 мая 2013.
  9. Rodney S. Young, The Gordion Tomb(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 24 студзеня 2013. Праверана 9 мая 2013.
  10. Takeo Kamiya, MYSTERY of CAVE TEMPLES
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy