Kočijaš (sazviježđe)

Kočijaš (lat.: Auriga)
Kočijaš (lat.: Auriga)
	klikni za veću sliku
Skraćenica	Aur
Genitiv	Aurigae
Simbolizira	Posejdona
Rektascenzija	6 h
Deklinacija	-40°
Površina	657 kv. stepen. (rang: 21.)
Broj zvijezda ; sjajnijih od m = 3	5
Najsjajnija zvijezda	α Aur ; (Priv. mag. 0,08)
Meteorski pljuskovi	Aurigidi, Alfa Aurigidi, Delta Aurigidi, Zeta Aurigidi
Susjedna sazviježđa	Blizanci Perzej Bik
	Vidljivo u rasponu geografskih širina: +90° i −40°; U najboljem položaju za posmatranje u 21h u mjesecu februaru.

Kočijas (lat.Auriga) je veoma veliko sazviježđe sjeverne hemisfere. Najsjajnija zvijezda je Alpha Aurigae (lat. Capella) s prividnom magnitudom 0,08^[1] . Nekadašnja zvijezda γ Aur je postala dio sazviježđe Bik pod novim imenom β Tau. Ima veliki broj zvijezda i drugih astronomskih objekata. ^[2]

Važniji objekti

Zvijezde ^[2]

Žuti div α Aur je 6-ta zvijezda po sjajnosti na nebu. Sastoji se od spektroskopijske dvostruke zvijezde, spektralne klase G5III i G0III. Njihov orbitalni period iznosi 104 dana. Menkalinan (β Aur) je također spektroskopijska dvostruka zvijezda čije komponente imaju orbitalni period od 4 dana. Budući da se β Aur A i β Aur B međusobno zaklanjaju, njena sjajnost se mijenja. δ Aur (Prijipati) je višestruka zvijezda spektralne klase K, udaljena 140 sg. Rotacijska promjenljiva zvijezda, također dvostruka, ε Aur ima neobično dugu promjenu sjaja, koja iznosi 27 godina, kreće se od 3-3,8 mag. Pomračenje svjetlije komponente traje godinu dana, posljednji put je zapaženo 1983. Tamnija komponenta ima prema procjenama 10-12 Sunčevih masa, mogući je kandidat za crnu rupu, mada opadanje sjaja ne potvrđuje ovu tezu. ζ Aur isto rotacijski promjenljiva se sastoji od diva spektralne klase K i zvijezde glavnog niza spektralne klase B8. Njihov orbitalni period traje 2,6 godina. Dvostruka zvijezda ω Aur vidjiva je pomoću slabijeg teleskopa, njene komponente imaju prividan sjaj 5 i 8 mag. Jači teleskop, s aperturom od najmanje 100 mm, potreban je da bi se raspoznale dvije zvijezde u zvjezdanom sistemu θ Aur. ι Aur, div spektralne klase K, udaljena 512 sg je poznata po nekoliko tradicionalnih naziva: Kabdhilinan, Alkab, Hassaleh. ζ Aur (Haedus I, Sadatoni) je pomračena dvostruka zvijezda, primarna je crveni div a sekundarna ima spektralnu klasu B, udaljena oko 790 sg. Zvijezde imaju orbitalni period od 972 dana, sjaja varira od 3,61-3,99. η Aur (Haedus II) je plavo-bijeli patuljak spektralne klase B, udaljen oko 219 sg prividnog sjaja od 3,18 mag.

Objekti dubokog neba ^[2]

Magline

Planetarna maglina NGC 2149 prepoznaje se po uskom ovalu prstenastog oblika prividnog sjaja 10 mag. Tamna maglina IC 405 ima i naziv Plamena zvijezda. IC 410 se sastoji od zvjezdanog jata, usko povezanog s maglinom.

Otvorena zvjezdana jata

M 36 se sastoji od 60 zvijezda, vidljiv je pomoću dvogleda. Lijepa grupa zvijezda, ovalnog oblika je M 38. M 37 je najveći sa 500 zvijezda, u poređenju s M 36 i M 38, oko 150 ima prividan sjaj veći od 12,5 mag. Ostala poznata jata su NGC 2281, NGC 1907, NGC 1664.

Meteorski pljuskovi^[2]

Aurigidi su vidljivi od 31. januara do 23 februara. Najveću aktivnost Alfa Aurigidi imaju, godišnji vrhunac broji 9 meteora, između 25. augusta i 6. septembra. Od 22. septembra do 23. oktobra aktivni su Delta Aurigidi s vrhuncem 6. i 15. oktobra. Postoje još i Zeta Aurigidi.

Mitologija

Kočijaš predstavlja Posejdona čiju kočiju vuku morski konjići.
Navodno je Hefest, koji je kao dijete bio teško unakažen i ostao bogalj, dao naziv sazviježđu.^[3]

Reference

^ C.Kronberg, Zvijezde u sazviježđu Kočijaš iz njemačkog arhiva astronomije u Arhivirano 4. 3. 2016. na Wayback Machine Minhenu učitano 14.02.2014 njem.
^ ^a ^b ^c ^d C.Kronberg, Sazviježđe Kočijaš iz arhiva astronomije u Arhivirano 18. 6. 2012. na Wayback Machine Minhenu pristupljeno 14.2.2014 (de)
^ Sazviježđe Kočijaš na stranici univerziteta Madison iz Arhivirano 9. 11. 2013. na Wayback Machine Viskonsina,SAD pristupljeno 14.2.2014 (en)

Vanjski linkovi

Sazviježđe Kočijaš iz Constellation Guide. Privatna stranica za astronome amatere učitano 14.02.2014 eng.
Epsilom Aurigae

[1] C.Kronberg, Zvijezde u sazviježđu Kočijaš iz njemačkog arhiva astronomije u Arhivirano 4. 3. 2016. na Wayback Machine Minhenu učitano 14.02.2014 njem.

[Archiv_Sternbild_M-2] C.Kronberg, Sazviježđe Kočijaš iz arhiva astronomije u Arhivirano 18. 6. 2012. na Wayback Machine Minhenu pristupljeno 14.2.2014 (de)

[Wisconsin-3] Sazviježđe Kočijaš na stranici univerziteta Madison iz Arhivirano 9. 11. 2013. na Wayback Machine Viskonsina,SAD pristupljeno 14.2.2014 (en)

[1]

[2]

[3]

Važniji objekti

Zvijezde [2]

Objekti dubokog neba [2]