ئەمیری قەتەر
ئەمیری قەتەر (بە عەرەبی: أمیر القطر) پاشا و سەرۆکی دەوڵەتی قەتەرە.[١] ھەروەھا فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکان و گەرەنتی دەستوورە. بەھێزترین پۆستی وڵاتەکەی ھەیە، و ڕۆڵێکی دیار و بەرچاوی ھەیە لە پەیوەندییەکانی دەرەوەدا. ئەمیرەکان ئەندامی ماڵی ئەلسانین کە بنەچەیان لە بنو تەمیم کە یەکێکە لە گەورەترین ھۆزەکانی نیمچە دوورگەی عەرەبییە. حاکمی ئێستا تەمیم بن حەمەد ئال سانییە کە لە ٢٥ی حوزەیرانی ٢٠١٣دا شوێنی گرتەوە.
زەمینەی مێژوویی
[دەستکاری]ھەشت فەرمانڕەوای قەتەر ھەبووە کە ھەموویان ئەندامی بنەماڵەی ئەلسانی بوون. شێخ محەممەد بن سانی لە ساڵی ١٨٥١ەوە وەک یەکەم فەرمانڕەوا ناسراوە کاتێک لە ژێر سەرکردایەتی خۆیدا یەکێتی ھۆزەکانی وڵاتی بەدەستھێنا.[٢] قەتەر لە ساڵی ١٨٧١ بوو بە بەشێک لە ئیمپراتۆریەتی عوسمانی، ھەرچەندە شێخ محەممەد کۆنترۆڵی کاروباری ناوخۆی وڵاتەکەی پاراست. دوابەدوای سەرکەوتنی سوپاکەی لە شەڕی ئەلوەجبە لە مانگی ئازاری ساڵی ١٨٩٣، فەرمانڕەوای دووەم شێخ جاسم بن محەممەد ئەلسانی وەک دامەزرێنەری دەوڵەتی قەتەر ناسێندرا، ھەرچەندە تا مانگی تەمموزی ١٩١٣ وەک بەشێک لە دەوڵەتی عوسمانی مایەوە. عوسمانییەکان تا مانگی ئابی ساڵی ١٩١٥ ئامادەیی سەربازییان لە قەتەر پاراست و شێخ عەبدوڵڵا بن جاسم ئەلسانی لە ٣ی تشرینی دووەمی ١٩١٦ پەیماننامەی ئینگلیز و قەتەری واژوو کرد.[٣] شێخ عەبدوڵڵا لە ساڵی ١٩١٣ تا ١٩٤٩ فەرمانڕەوای قەتەر بووە و یەکێکە لەو کەمانەی کە شاژن ویلھێلمیناشی تێدایە لە ھۆڵەندا کە ماوەی دەسەڵاتەکەی تا ھەردوو جەنگی جیھانی (١٩١٤-١٩٤٥) درێژ بووەوە. یەکەم بیری نەوتی قەتەر لە مانگی تشرینی یەکەمی ساڵی ١٩٣٨ کونکرا و لە مانگی یەکی ساڵی ١٩٤٠ لە دوخان نەوت دۆزرایەوە.[٤]
