گەلەستێرەی لوولپێچ
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە گەلەستێرەی لوولپێچ تێدایە. |
گەلەستێریەکەی لوولپێچ جۆرێکگەلەستێرەیە کە وەک پەپکەیەکی خولاوە وایە کە ناوەندەکەی ماسیوە. ئەستێرەکان و گاز، تۆز، ماددەی تاریک و کونی ڕەشی زۆر قورس لە خۆ دەگرێت.[١]
گەلەستێرەکان سەرەتا لە سەدەی ١٨ی زایینی بە دەستی ویلیام ھێرشل تۆمار کران. گەلەستێرەی لوولپێچ یەکەم جار بە دەستی ئێدوین ھابل لە بەرھەمەکەی لە ساڵی ١٩٣٦دا پێناسە کرا. [٢] ئەوان بەپێی شێوەکانیانەوە ناونراون. قۆلەکانی لوولپێچ، ئەو شوێنەن کە ئەستێرە گەرمە کەمتەمەنەکانی لێ ساز دەبێت، کە ئەوەش ھۆکاری ڕووناکتربوونی ئەوان بەرانبەر بە ناوەندی گەلەستێرەیە. ھەندێک لە گەلەستێرە لوولپێچەکان، قۆلی کۆن و زەردییان ھەیە کە ئەستێرە بەتەمەنترەکان لە خۆ دەگرێت.[٣]
نزیکەی ٦٠%ی گەلەستێرەکانی گەردوون لە نزیک ئێمە گەلەستێرەی لوولپێچ و بێڕێسان. ئەوانە زۆرتر لەو شوێنانەی گەردوون پەیدا دەبن کە چڕیی کەمیان هەیە،[٤] و لە هێشووەکانی ناوەندی گەلەستێرەکان زۆر کەمن.
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ 'Supermassive' means not just large size, but huge gravitational effect.
- ^ Hubble, E.P. (1936). The Realm of the Nebulae. New Haven: Yale University Press. ISBN 0300025009.
- ^ ھەڵەی بەکارھێنانی داڕێژە:بیرخستنەوەی وێب: پاڕامێترەکانی ناونیشان و سەردێڕ زۆرەکییە..
- ^ Galaxies are not spread randomly in the universe.