Русинсем

	Русинсем
Тăван ячĕ	«русыны», «руснакы», «руснаци», Польшăра — «лэмкы»
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ
	Пурӗ: 55 пинрен (Тухăç Европăри халăха официаллă çырнисен хаклавĕпе) 1,5 млн çына çити (русинсен организацисем евитленипе).; Словаки: 23 746 çын (2021); Серби: 14 246 çын (2011); Украина: 10 183 çын (2001); АПШ: 8934 çын (2010); Хорвати (Славони): 1936 çын (2011); Хункăри: 1292 çын (2001); Раççей Федерацийĕ: 225 çын (2010);
Чĕлхе	русин (карпатри русин тата кăнтăр-русин), украин, словак, сахал степеньре хункăр, серб, поляк, румын, вырăс
Тĕн	православи, униатлăх, католицизм
Расă тĕсĕ	европеоидсем
Кĕрет	тухăç славянсем
Тăван халăхсем	украинсем, словаксем, беларуссем, вырăссем, поляксем

Русин çĕрĕсем Мăн Моравинче, Ростислав тата Святополк тапхăрĕнче.

Ыйтнине кунта куçарса яраççĕ «Руснаксем». Çак темăпа уйрăм статья кирлĕ.

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Русинсем (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Руси́нсем (русин. Русины, словак. Rusíni, пол. Rusini, венг. Ruszinok, серб Русини, укр. русини, хорв. Rusini) — Украинăн анăçĕнче (Анăç Карпат), Словакин тухăçĕнче (Пряша Руçĕ), кăнтăр-тухăç Польша (Лемковщина), çурçĕр-тухăç Хункăрире, çурçĕр-анăç Румынире (Марамарош), çаплах сербсен Воеводининче тата хорватсен Славонире вырнаçнă тухăç славян халăхĕсен ушкăнĕ; русинчен пысăк диаспорисем АПШ-ра тата Канадăра пурăнаççĕ.

Пĕрлехи хыпарсем

Чезаре Вечеллио кăларнă «Пĕтĕм тĕнчери авалхи тата хальхи тумтир» кĕнекинчи русин сăнĕ, Венеци, 1598 çул.

Çавăн пекех пăхăр: Карпат Руçĕ.

Русинсене Словакире, Польшăра, Хункăрире, Чехире тата Сербире официаллă наци енĕпе сахалрахăшĕ шутланаççĕ^[12](акăлч.).

Литература

Асăрхавсем

^ SODB2021 - Obyvatelia - Základné výsledky
^ (серб.) Official Results of Serbian Census 2003–PopulationPDF (441 KiB), pp. 12-13
^ Сербире 2011 çулта халăха çырнипе русинсемпе украинсем — 20 261 çын
^ Всеукраїнський перепис населення 2001 | Результати | Основні підсумки | Національний склад населення | Закарпатська область:
^ American FactFinder - Results.
^ Population of Croatia 1931—2011(акăлч.)
^ Хорватире, 2011 çулта çырнипе, русинсемпе украинсем — 4314 çын
^ 1.5 Population by affinity with cultural values, traditions of ethnic groups and main age groups , 2001(акăлч.)
^ Хункăрире, 2001 çулта çырнипе, русинсемпе украинсем — 6071 çын
^ Итоги Всероссийской переписи населения 2010
^ Unrepresented Nations and Peoples Organization. Rusyn: Status Remains Undetermined(акăлч.)
^ Rusyn: A Minority in Waiting 2008 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче архивланӑ.

Каçăсем

Carpatho-Rusyn Genealogy Web Site(акăлч.)

Конгрессем:

Ăслăх статьисем:

Брутер В. Украинцы Южной Буковины: проблемы и ориентиры
Сб. научных конференций «Трансграничное сотрудничество Украины, Молдовы и Румынии», сен.-окт. 2000.
Кабузан Н. В. Украинское население Закарпатья (начало XIX— 70-е годы XX в.) // Расы и народы. — Мускав: Наука, 1986. — В. Расы и народы.

Цитатăланă чухнехи йăнăш «К» ушкӑнӗнчи <ref> тэгсем валли вӗсене тивӗҫтерекен <references group="К"/> тэг ҫук

[1] SODB2021 - Obyvatelia - Základné výsledky

[2] (серб.) Official Results of Serbian Census 2003–PopulationPDF (441 KiB), pp. 12-13

[3] Сербире 2011 çулта халăха çырнипе русинсемпе украинсем — 20 261 çын

[4] Всеукраїнський перепис населення 2001 | Результати | Основні підсумки | Національний склад населення | Закарпатська область:

[5] American FactFinder - Results.

[6] Population of Croatia 1931—2011(акăлч.)

[7] Хорватире, 2011 çулта çырнипе, русинсемпе украинсем — 4314 çын

[8] 1.5 Population by affinity with cultural values, traditions of ethnic groups and main age groups , 2001(акăлч.)

[9] Хункăрире, 2001 çулта çырнипе, русинсемпе украинсем — 6071 çын

[10] Итоги Всероссийской переписи населения 2010

[11] Unrepresented Nations and Peoples Organization. Rusyn: Status Remains Undetermined(акăлч.)

[14] Rusyn: A Minority in Waiting 2008 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче архивланӑ.

[11]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[К 1]

[К 2]

[12]

п • с • т Руç
Политика/хронологи енĕпе пайланни	Новгород • Киев • Галица-Волынь • Улатимĕр • Мускав • Литва • Поляк

Географи/этнографи енĕпе пайланни	Çурçĕр-Анăç • Çурçĕр-Тухăç (колонизаци) • Анăç • Кăнтăр-Анăç • Мăн • Кĕçĕн • Шурă • Хура • Червонная (Холмская) • Çĕнĕ • Карпат (Пряшевская)

Аталану этапĕсем	Руçе тĕне кĕртни • Руç политикăпа арканни • вырăс кнеçлĕхĕсем • Руçе пĕрлештерни

Юркăнсемпе вăрçни	вырăс-печенег вăрçисем • вырăс-кăпчак вăрçисем • монгольское нашествие на Русь • крымско-ногайские набеги на Русь

Этимологи тата лексика	название Руси • «всея Руси» • Святая Русь • Россия • Рутения

Çыхăннă этнонимсем	руссем • авалхи вырăс халăхлăхĕ/русичсем • русинсем (тахçанхи этноним) • мăн вырăссем • беларуссем • малороссем • вырăссем • раççеянсем • карпат русинĕсем • паннон русинĕсем

Пĕрлехи вырăс никĕсĕн пĕрпеклĕхĕсем	малороссийская идентичность • западнорусизм • триединый русский народ

Пĕрлехи хыпарсем

Литература

Асăрхавсем

Каçăсем

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.