Cytundebau Oslo
| Math o gyfrwng | cytundeb  |
|---|---|
| Rhan o | y broses heddwch yn y gwrthdaro rhwng Israel a Phalestina |
| Yn cynnwys | Oslo 1 Accord, Oslo II Accord |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Casgliad o gytundebau rhwng Mudiad Rhyddid Palesteina a Llywodraeth Israel yw Cytundebau Oslo. Arwyddwyd Cytundeb Oslo 1 yn Washington, D.C. yn 1993[1] a Chytundeb Oslo II yn Taba, Yr Aifft yn 1995.[2]
Daeth y Cytunebau yn rhannol yn sgîl Intifada Cyntaf Palesteina - gwrthdaro torfol rhwng radicaliaid Palesteinaidd a lluoedd Israel rhwng 1987 ac 1991.
Mae'r cytundebau hyn yn gychwyn y broses a elwir yn 'Broses Oslo' sy'n ymgais i gyrraedd heddwch wedi'i sefydlu ar Benderfyniad 242 Cyngor Diogelwch y Cenhedloedd Unedig a Phenderfyniad 228 y CDCU, ac i "roi'r hawl i Balesteiniaid i benderfynu drostynt eu hunain".[3] Cychwynodd y negydu cyfrinachol rhwng y ddwy ochr, a roddodd fodolaeth i'r cytundebau, yn Oslo, Prifddinas Norwy. Ffrwyth y negydu hwn oedd cydnabyddiaeth o Wladwriaeth Israel gan y PLO a chydnabyddiaeth o'r PLO gan Wladwriaeth Israel. Ystyriwyd y ddwy ochr yn bartneriaid yn ystod y negydu.
Rhoddodd Trafodaethau Oslo fodolaeth i Awdurdod Cenedlaethol Palesteina, sy'n gyfrifol am hunanlywodraethu rhannau o'r Lan Orllewinol a Llain Gasa. Roedd y Trafodaethau hefyd yn gydnabyddiaeth fod y PLO yn bartneriaid wrth negydu materion eraill e.e. ffiniau Palesteina ac Israel a gwladychu rhannau o Balesteina gan yr Israeliaid yn ogystal â statws Jeriwsalem gan y ddwy ochr. Ni chreodd y Cytundebau, fodd bynnag, Wladwriaeth Palesteina.[4]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Declaration of Principles on Interim Self-Government Arrangements (DOP), 13 Medi 1993. O wefan Knesset
- ↑ Israeli-Palestinian Interim Agreement on the West Bank and the Gaza Strip, 28 Medi 1995. O wefan Knesset
- ↑ Y geiriau a ddefnyddir yn y gwaith gwreiddiol yw: "right of the Palestinian people to self-determination".
- ↑ Mideast accord: the overview; Rabin and Arafat sign accord ending Israel's 27-year hold on Jericho and the Gaza Strip. Chris Hedges, New York Times, 5 Mai 1994.
Quote of Yitzhak Rabin: "We do not accept the Palestinian goal of an independent Palestinian state between Israel and Jordan. We believe there is a separate Palestinian entity short of a state."