Gallt Melyd

Gallt Melyd

Math	pentref
Daearyddiaeth
Sir	Prestatyn
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.3167°N 3.4167°W
Cod OS	SJ059807
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Gareth Davies (Ceidwadwyr)
AS/au y DU	Becky Gittins (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Pentref yng ngogledd Sir Ddinbych rhwng Prestatyn a Diserth yw Gallt Melyd ( ynganiad ) neu Alltmelyd (Saesneg: Meliden).

Hanes

Tyst i bresenoldeb pobl yn yr ardal yn Oes yr Efydd neu ddiwedd Oes Newydd y Cerrig yw Crug Tŷ Draw, sy'n un o dros 400 o grugiau crwn yng Nghymru.

Tyfodd y pentref wrth i fwyngloddiau plwm a chwareli calchfaen yr ardal agor ar ddiwedd y 18g ac i mewn i'r ganrif olynnol. Enwir y pentref ar ôl Sant Melyd, ac mae'r eglwys yn gysegredig iddo.

Addysg a hamdden

Mae'r hen reilffordd rhwng Prestatyn a Diserth yn rhan o Llwybr y Gogledd (Prestatyn - Bangor) erbyn heddiw. Mae gan y pentref gwrs golff naw twll.

Ysgol Gynradd Sant Melyd yw'r ysgol leol.

Eglwys Sant Melyd

Yng nghanol y pentref saif Eglwys Sant Melyd a chyfeirir at ei bodolaeth yn 1086 yn Llyfr Dydd y Farn - o bosib allan o bren. Mae'r adeilad presennol wedi'i chodi dros sawl canrif, gyda rhannau gorllewinol ohoni'n dyddio'n ôl i'r 1200au cynnar. Mae'r fynwent a'r lleoliad, fodd bynnag, yn llawer hŷn; gan ei bod yn gron, gwyddom ei bod yn fan addoli yng nghyfnod y Celtiaid. Mae waliau'r rhan yma sy'n perthyn i'r Oesoedd Canol yn llawer mwy trwchus na'r gweddill, gan fod eu pwrpas yn amddiffynnol-filwrol. Yn y wal hon ceir ffenest rosyn gyda darlun o Grist y Brenin ynddi. Arferai'r ffenest hon oleu'r galeri yng nghefn yr egwys, ond mae honno wedi'i thynu i lawr ers tro.

Ceir yma fedyddfaen sydd wedi'i dyddio'n ôl i 1175.

Cyfeiriadau

Comin Wikimedia

Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:

Eglwys Sant Melyd

Oriel

• 
  Y gloch a'r talcen gogleddol
• 
  Cyntedd a'r ochr ddwyreiniol
• 
  Tu blaen, gyda'r fynedfa
• 
  Y wal orllewinol sy'n dyddio i 1200au cynnar, gyda'r ffenest rosyn
• 
  Y cyntedd
• 
  Prif ffenestr
• 
  Yr allor
• 
  Y tu fewn, i gyfeiriad yr allor
• 
  Dwy ffenest fechan

Trefi a phentrefi Sir Ddinbych

Dinas
Llanelwy
Trefi
Corwen  · Dinbych  · Llangollen  · Prestatyn  · Rhuddlan  · Rhuthun  · Y Rhyl
Pentrefi
Aberchwiler  · Betws Gwerful Goch  · Bodelwyddan  · Bodfari  · Bontuchel  · Bryneglwys  · Bryn Saith Marchog  · Carrog  · Cefn Meiriadog  · Clocaenog  · Cwm  · Cyffylliog  · Cynwyd  · Derwen  · Diserth  · Y Ddwyryd  · Efenechtyd  · Eryrys  · Four Crosses  · Gallt Melyd  · Gellifor  · Glyndyfrdwy  · Graeanrhyd  · Graigfechan  · Gwyddelwern  · Henllan  · Loggerheads  · Llanarmon-yn-Iâl  · Llanbedr Dyffryn Clwyd  · Llandegla  · Llandrillo  · Llandyrnog  · Llandysilio-yn-Iâl  · Llanelidan  · Llanfair Dyffryn Clwyd  · Llanferres  · Llanfwrog  · Llangwyfan  · Llangynhafal  · Llanrhaeadr-yng-Nghinmeirch  · Llanynys  · Maeshafn  · Melin y Wig  · Nantglyn  · Pandy'r Capel  · Pentrecelyn  · Pentre Dŵr  · Prion  · Rhewl (1)  · Rhewl (2)  · Rhuallt  · Saron  · Sodom  · Tafarn-y-Gelyn  · Trefnant  · Tremeirchion