Medal

Darn o fetel ac arno ysgrifen neu arwyddlun i anrhydeddu neu wobrwyo person neu i nodi achlysur yw medal. Caiff ei bwrw mewn siâp darn arian, gan amlaf, er na chaiff ei chylchredeg. Dygir basgerfiadau ac arysgrifau ar wyneb blaen a thu ôl y fedal.

Gwneir medalau coffa er nodi neu ddathlu digwyddiad arbennig neu er cof am unigolyn o fri. Cyflwynir medalau milwrol, ar ffurf disgen, croes, neu seren, i gydnabod dewrder ym maes y gad, am gymryd rhan mewn ymgyrch benodol neu am gyflawni cyfnod o wasanaeth milwrol. Rhoddir medalau hefyd gan y wladwriaeth neu gan urdd neu gymdeithas sifil er anrhydedd yn y gwyddorau neu'r celfyddydau. Gwisgir medalau crefyddol gan rai credinwyr, megis Catholigion, sydd yn credu iddynt dderbyn bendith Duw.

Hanes

Medal efydd gan Pisanello sydd yn dangos pen y condottiere Niccolò Piccinino ar ei hochr flaen (tua 1441).

Creasid medalau celfydd ers cyfnod Groeg yr Henfyd. Nodir medalau'r Rhufeiniaid am bortreadau realistig. Daeth medalau yn ffasiynol yn ystod y Dadeni Dysg, yn enwedig drwy waith cywrain yr arlunydd Eidalaidd Pisanello. Roedd nifer o gerflunwyr a phaentwyr y Dadeni hefyd yn wneuthurwyr medalau, gan gynnwys Filippo Lippi, Benvenuto Cellini, ac Albrecht Dürer. Deigastio oedd y ffordd fwyaf cyffredin o wneud medalau yn y 15g, ond erbyn yr 16g cafodd y mwyafrif ohonynt eu bwrw mewn mowld. Yn y 19g, Ffrainc oedd y brif wlad am gynhyrchu medalau o werth celfyddydol.

Cyfeiriadau

Eginyn erthygl sydd uchod am urdd, anrhydedd neu fedal. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.