Vilnius
 | |
 | |
| Arwyddair | Unitas, Iustitia, Spes  |
|---|---|
| Math | dinas, dinas fawr |
| Enwyd ar ôl | Afon Vilnia |
| Poblogaeth | 581,475 |
| Sefydlwyd |
|
| Pennaeth llywodraeth | Remigijus Šimašius |
| Cylchfa amser | UTC+2, UTC+03:00 |
| Gefeilldref/i | Astana, Aalborg, Dinas Brwsel, Bratislava, Budapest, Chicago, Chişinău, Dnipro, Donetsk, Duisburg, Dulyn, Caeredin, Erfurt, Gdańsk, Guangzhou, Istanbul, Joensuu, Kyiv, Kraków, Łódź, Ljubljana, Lviv, Madison, Nicosia, Oslo, Palermo, Pavia, Piraeus, Prag, Reykjavík, Riga, Salzburg, Bwrdeistref Stockholm, Strasbwrg, Taipei, Tallinn, Tbilisi, Tirana, Toronto, Valletta, Warsaw, Almaty, Patras, Wrocław, Bila Tserkva, Minsk, Villeurbanne, Shenzhen, Milan, Mariupol, Lublin, Toruń, General San Martín, Kherson, Borodianka, Beograd |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Bwrdeistref Dinas Vilnius |
| Gwlad |  Lithwania |
| Arwynebedd | 401 km² |
| Uwch y môr | 112 metr, 98 metr |
| Gerllaw | Neris, Afon Vilnia |
| Cyfesurynnau | 54.6872°N 25.28°E |
| Cod post | 01001 |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Maer Vilnius |
| Pennaeth y Llywodraeth | Remigijus Šimašius |
 | |
Prifddinas a dinas fwyaf Lithwania yw Vilnius (pwyleg: Wilno), gyda phoblogaeth o 555,613 (847,954 yn cynnwys Swydd Vilnius) yn 2008. Mae'n ganolfan weinyddol Dinas Vilnius, Dosbarth Dinesig Vilnius, a Swydd Vilnius. Yn 2009 Vilnius oedd Prifddinas Diwylliant Ewrop, ynghyd â Linz, Awstria.
Gorwedd y ddinas ar gyfaber afonydd Vilnia a Neris yn ne-ddwyrain Lithwania. Tybir fod ei henw yn deillio o enw afon Vilnia. Nid yw'n gorwedd yng nghanol Lithwania heddiw ond yn hanesyddol roedd yn gorwedd yng nghanol Dugiaeth Fawr Lithwania. Lleolir Vilnius tua 312 km (194 milltir) o lan y Môr Baltig a Memel (Klaipeda), prif borthladd Lithwania. Cyslltir Vilnius gan draffyrdd i rai o ddinasoedd mawr eraill y wlad, fel Cawnas (102 km/63 milltir i ffwrdd), Šiauliai (214 km/133 milltir) a Panevėžys (135 km/84 miltir).
Adeiladau a chofadeiladau
[golygu | golygu cod]- Amgueddfa Genedlaethol Lithwania
- Eglwys Gadeiriol y Theotokos
- Eglwys Sant Anne
- Llyfrgell Martynas Mažvydas
- Tŵr Gediminas
Enwogion
[golygu | golygu cod]- Jascha Heifetz (1901-1987), cerddor
- Romain Gary (1914-1980), awdur
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]- (Saesneg) Gwefan swyddogol y ddinas