gwneud

Cymraeg

Cynaniad

yn y Gogledd: /ɡwneɨ̯d/
- ar lafar: /ɡneɨ̯d/, /neɨ̯d/
yn y De: /ɡwnei̯d/
- ar lafar: /ɡnei̯d/, /nei̯d/

Geirdarddiad

Drwy ryngdoriad o’r ffurfiau gwneuthud, gwneuthur o’r Cymraeg Canol gwneithur, adffurfiad drwy ddadfathiad (n > r) o’r ffurf *gwreithur (fel yn y Cymraeg Canol gwreith ‘gwnes i’) o’r Gelteg *wreg-o- (a roes yr Hen Wyddeleg fairged ‘gwnaethon nhw’) o’r gwreiddyn Indo-Ewropeg *u̯erǵ- ‘gweithio’ a welir hefyd yn y Saesneg work ‘gweithio’, yr Hen Roeg érdō (ἔρδω) ‘gwneud, cyflawni’, yr Afesteg vər^əziieⁱti ‘mae’n gweithio’ a’r Sansgrit vṛjyáte (वृज्यते). Cymharer â’r Gernyweg gul (bôn yn gwr-) a’r Llydaweg ober (bôn yn gr-).

Berfenw

gwneud berf gyflawn ac anghyflawn; afreolaidd (bôn y ferf: gwna-)

Gweithredu neu ymgymryd a thasg.
Roedd y ddynes wedi gwneud ei gwaith.
Llunio, creu, peri i (un) fod.

Amrywiadau

(yn llenyddol) gwneuthur

Gwrthwynebeiriau

dad-wneud

Cyfieithiadau

Almaeneg: 1. tun; 2. machen
Cernyweg: 1./2. gul
Eidaleg: 1./2. facere
Ffrangeg: 1./2. faire
Gaeleg yr Alban: 1./2. dèan
Groeg: 1. κάμνω (kámno), κάνω (káno); 2. φτιάχνω (ftiáchno), κατασκευάζω (kataskevázo)
Gwyddeleg: 1./2. déan
Iseldireg: 1. doen; 2. maken

Llydaweg: 1./2. ober
Pwyleg: 1. robić; 2. tworzyć
Saesneg: 1. do; 2. make
Sbaeneg: 1./2. hacer