Terefê mısılmanan ra işğalê İrani
| |||||
Terefê mısılmanan ra işğalê İrani (be Farski: حمله اعراب به ایران Hamle-ye Arab ba İran) serra 633ıne de dest pêkerdo u serra 654ıne de ebe finiyayışê İmperatoriya Sasani ra peyni diyo.[1] Serranê 602 628 de Cengê Bizans-Sasaniê 602-628 biyo u eno ceng ra dıme hem İmperatoriya Sasani biya zaf xırabe u hem zi İmperatoriya Bizansi biya xırabe. Eno ceng 26 serri tıra kerdo u her dı dewleti zi kerdo xırabe. Mıhemmed serra 633 de merdo u eno merg ra dıme hereketê işğalkerdışê Ereban sıfte kerdo. Erebi tewr verên de Mezopotamya işğal kerdo u bedo çımê cı dayo sero İran. Referansê İslami de vaciyeno ki verê işğalê mısılmanan İran de xırabiyayış biyo u cuwiyayış biyo zaf zor u xetta İranıci destê inan mısılmanan rê akerdo/rakerdo emma ena zura. Çunkê işğalê mısılmanan u erebkiyan ra pey İranıci vera mısılman de cengo kulturel dayê.
İşğal ra ver İmperatoriya Sasani
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Verê işğalkerdışi de harê İrani zaf biyo esdar (zengın) u İran heme cihan de biya jew dewleta gırde. İran u Bizan/Roma miyan de cengi zaf biyê. Her dı dewleti zi biyê hêdi hêdi zeyıf u kemi. Eno karê mısılman u ereban kerdo asen u qolay. Erebi serê harê İrani aver şiyi. İşğalkerdış 633 de dest kerdo pe. Cengan de zaf İranıci serba harê inan pawtış/sıtarkerdış merdi ya ki terefê mısılaman u ereban ra kışiyayi. Terefê mısulman u ereban ra amorê qetlbiyayışê İranıcan biyo zaf.
Destpêkerdışê işğali
[bıvurne | çımeyi bıvurne]İşğali ra dıme
[bıvurne | çımeyi bıvurne]Cengi
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Cengê Qadisiya
- Cengê Zincirani
- Cengê Royi
- Cengê Firazi
- Cengê Ktesifoni
- Cengê Celula
- Cengê Nihawendi
- Cengê İsfahani