Banku (altzaria)
Banku bat egitura sinpleko altzari luze bat da, pertsona bat edo gehiago batera esertzeko aukera ematen duena. Bankuak erabilera komuna du leku publikoetan, hala nola parkeetan, lorategietan, tren-geltokietan, aireportuetan eta abarretan. Mota horretako hiri-altzariek hainbat material dituzte, hala nola zura, metala, harria edo zementua. Elizetako altzari nagusia ere bada, ilaraka antolatzen baitira eta fededunek zerbitzu erlijiosoan erabiltzen baitituzte.
Bankua igeltsua edo harria bezalako material sinplez egina denean eta etxebizitza eta barnealdeko edo kanpoaldeko paretetara jotzen duenean, jarleku esaten zaio.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Harrizko bankua, eraikin baten barneko hormari lotua, antzinako eraikin kretar eta mizenikoetan aurkitu da. Antzoki, hipodromo, zirku eta garai greko eta erromatarreko antzeko eraikinetako harmailetan jarritako jezarlekuak sortzen ziren. Baina benetako altzari gisa ez da ia ezagutzen garai erromanikoa arte (XI. mendea); izan ere, horren aurretik Ponpeiako aurrietatik ateratako brontzezko ale bat baino ez da gordetzen.
Erdi Aroan bankuaren papera kutxa eta kutxatzar arruntek egiten zuten, baita gela nagusietan ere. Horregatik, garai hartatik ez da ia etxebizitzetan eta leku publikoetan aurkitzen.
XIV. mendera arte, bankuak oso forma sinpleak izan zituen. Hortik aurrera, aulkiak bezala apaintzen da, eta, askotan, sofa bihurtzen da, kuxin txikiak edo oinarri bigunduak gehituta. XVII. eta XVIII. mendeetan apaindutako banku askok armarriak dituzte bizkarraldean. XV. mendetik ezagutzen da aulkiaren alde bat eta bestea txandaka aprobetxatzeko erabiltzen zen bizkarralde birakaria.