Gorte Nagusiak (Espainia)
| Gorte Nagusiak Cortes Generales | |
|---|---|
| XIII. legegintzaldia | |
 | |
| Mota | |
| Mota | Bi ganberakoa |
| Etxeak | Senatua Kongresua |
| Zuzendaritza | |
| Senatuko Lehendakaria | Manuel Cruz (PSOE) 2019. urtetik |
| Kongresuko Lehendakaria | Meritxell Batet (PSOE) 2019. urtetik |
| Osaketa | |
 | |
| Senatua Alderdi politikoak | ██ Talde Sozialista (139) ██ Talde Popularra (73) ██ ERC-EH Bildu (14) ██ Ciudadanos (13) ██ Euskal Taldea (10) ██ Ezker Konfederala (6) Besteak (9) |
 | |
| Diputatuen Kongresua Alderdi politikoak | ██ Talde Sozialista██ Talde Popularra██ Ciudadanos Taldea██ Unidos Podemos-En Comú Podem-En Marea Taldea██ Vox Taldea██ Talde Errepublikarra██ Euskal talde desberdinak ██ Talde mistoa |
| Batzarlekua | |
 | |
Senatuaren Jauregia, Plaza de la Marina Española, Madril Diputatuen Kongresuaren Jauregia, Carrera de San Jerónimo, Madril | |
| Webgunea | |
| Senatua Kongresua | |
Gorte Nagusiak (gaztelaniaz: Cortes Generales) Espainiako Legebiltzarra dira, Konstituzioko III. tituluan arautua.[1] Espainiako jendea ordezkatzen dute, ganbera-bitasun asimetrikoa duten konfigurazioarekin. Senatuak (goi ganbera) eta Diputatuen Kongresuak (behe ganbera) osatzen dute.
Espainiako herriaren ordezkaritzat, subiranotasun nazionalaren funtsezko alderdiak erabiltzen dituzte: botere legegilea, aurrekontu publikoak onartzen dituzte, gobernuaren ekintzak kontrolatzen dituzte eta Konstituzioak esleitutako gainerako funtzioak betetzen ditu.
 |
Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edota ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu, zuzendu ezazu. |
Botereak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Espainiako Konstituzioak, Montesquieuk ezarritako botereen banaketaren printzipioari jarraituz, hiru oinarrizko eskumenak definitzen eta arautzen ditu: legegilea, betearazlea eta judiziala. Lehena Gorte Nagusien eskuetan dago; bigarrena Nazioko Gobernuari dagokio; eta hirugarrena justiziako auzitegiei. [2]
Konstituzioan oinarritutako konfigurazioaren arabera, Gorte Nagusiek izaera konplexua dute, adierazgarria, deliberatzailea, ukiezina eta iraunkorra.
Boterea eta eskumenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gorte Orokorrek, espainiarren ordezkari gisa, Konstituzioak egotzitako eskumen eta botere ugari dituzte eta ezin dira beste erakunde batean legitimoki bizi egon Espainiako gizarte-estatu gisa duen izaeragatik.
- Legegintzako boterea
- Gobernuaren ekintza politikoaren kontrola
- Zerga boterea
- Aurrekontuen boterea
- Nazioarteko politikako gaietan
- Besteak
Ganberen osaketa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Senatua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Senatuak lurralde ordezkaritza ganbera da, autonomia erkidegoen eta probintzien ordezkaritza uztartzen dituena.
Espainiako Senatua Espainiako Gorteen goi ganbera da, espainiar herria ordezkatzen duen instituzioa. Senatariak, zeharkako aukeraketan, Autonomia Erkidego bakoitzak aukeratzen ditu hauteskundeetako emaitzen arabera. Erkidego bakoitzak senatari bat du eta biztanleriaren milioi pertsona bakoitzeko, senatari bat gehitzen zaio. Aukeraketa zuzenean, probintzia bakoitzak 4 senatari ditu, uharte bakoitzak 3 eta Ceuta eta Melillak, bina.
Senatuak lau urtez behin hautatzen denez, senatariaren agintaldia hauteskundeen ondorengo lau-urtea amaitzen da edo ganbera desegiten denean.
Diputatuen Kongresua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Espainiako Diputatuen Kongresua edo Ahaldunen Biltzarra Espainiako Gorteen behe ganbera da, espainiarrak ordezkatzen dituen instituzioa, hain zuzen ere. Gutxienez 300 eta gehienez 400 diputatu ditu, Espainia osoko hauteskunde-barrutietan aukeratuak (normalean, probintziak dira). Diputatuen agintea 4 urtekoa da. Espainiako Gobernuaren presidentea Kongresuan aukeratzen da.
2012ko uztailaz geroztik, Kongresuaren egoitza hesiz eta poliziaz inguratuta dago, herritarren protestetatik babesteko.
Funtzionamendua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erregimena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gorte Orokorren funtzionamendurako oinarrizko araudia Konstituzioan eta ganbera bakoitzaren araudian dago.
Denbora
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Legegintzaldia Ganbara bakoitzaren bizitzako denbora normala da, eta horien iraupena lau urtekoa da, desegite goiztiarra gertatzen ez bada.
Lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Konstituzioaren arabera, Gorte Nagusien egoitza Madrilen dago, bai Kongresuarena, bai Senatuarena. Bi lekuok Konstituzioko 66.3. Artikuluaren ukiezinaren pribilegioa dute.
Osoko bilkurak eta batzordeak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ganberen funtzionamendua osoko bilkuretan eta batzordeetan egiten da, Konstituzioak ezarritako mugen barnean.
Desegitea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gobernuaren arteko harremanengatik. Gobernuko lehendakariak, Ministro Kontseiluaren deliberazioaren ondoren, Gorteak desegin daitezke:
- Lau urteko agintaldia amaituko da, eta bertan Gorteek desegin egingo dira eta hauteskunde orokorren deialdia berehala jarraitu behar da.
- Konstituzioaren edo Konstituzioaren 168. artikuluan aurreikusten direnen berrikuspen osoa berrikustean, kamara bakoitzeko bi heren gehiengoa onartuko da eta Gorteek berehala desegin.
- Beste arrazoi berezietarako.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Espainiako 1978ko Konstituzioa, Euskaltzaindiak euskaratua eta IVAPeko Itzultzaile Zerbitzu Ofizialak eguneratua.
- ↑ Pelegrí Girón, Juan (1987). «Las Cortes generales. Las funciones de las Cortes. El funcionamiento de las Cortes.». En Escuela de Hacienda Pública. Compendio de Derecho constitucional y administrativo.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q219692
Multimedia: General Courts / Q219692