اشترانکوه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Mamali1363 (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Mamali1363 (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۴۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۹ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{pp-vandalism|small=yes}} |
{{pp-vandalism|small=yes}} |
||
{{جعبه اطلاعات کوه |
{{جعبه اطلاعات کوه |
||
| نام = اشترانکوه |
| نام = اشترانکوه |
||
| نام دیگر = |
| نام دیگر = |
||
| تصویر = |
| تصویر = |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| پانویس = |
| پانویس = |
||
}} |
}} |
||
''' |
'''اُشْتُرانْ‌کوه،'''مشهور به آلپ ایران، بلندترین نقطه [[استان لرستان]]، رشته‌کوهی در شرق [[استان لرستان]]، واقع در بین شهرستان های ازنا و الیگودرز است.<ref name="ReferenceA">بازگیر، فضل اله. استان‌شناسی لرستان، تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران، ١٣٩١</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۵ آذر ۱۳۹۷|وبگاه=|نشانی=http://gsilo.ir/اشترانکوه-کجاست/|عنوان=اشترانکوه کجاست|accessdate=۳۰ سپتامبر ۲۰۱۹|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180413042727/http://gsilo.ir/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%88%D9%87-%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA/|archivedate=۱۳ آوریل ۲۰۱۸|dead-url=yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۵ آذر ۱۳۹۷|وبگاه=|نشانی=https://www.gardeshnama.com/attraction/2515/دورود/|عنوان=جاذبه‌های گردشگری شهر دورود|accessdate=۱۳ اکتبر ۲۰۱۹|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181126221533/https://www.gardeshnama.com/attraction/2515/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF/|archivedate=۲۶ نوامبر ۲۰۱۸|dead-url=yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۷ اسفند ۱۳۹۷|وبگاه=|نشانی=http://lorestan.irib.ir/-/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D9%88-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%86%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D8%AE%D9%84%D9%81-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%88%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF|عنوان=دستگیری دو شکارچی متخلف درمنطقه حفاظت شده اشترانکوه دورود|بازبینی=۱۸ مارس ۲۰۱۹|archive-date=۸ فوریه ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210208161151/http://lorestan.irib.ir/-/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D9%88-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%86%DB%8C-%D9%85%D8%AA%D8%AE%D9%84%D9%81-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%88%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF|url-status=dead}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۷ اسفند ۱۳۹۷|وبگاه=|نشانی=https://www.jamaran.ir/بخش-جی-پلاس-70/889621-ورود-گردشگر-به-دریاچه-گهر-دورود-ممنوع-شد|عنوان=ورود گردشگر به دریاچه گهر دورود ممنوع شد}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۲ فروردین ۱۳۹۸|وبگاه=|نشانی=http://www.irna.ir/fa/News/81653190|عنوان=کوه‌های لرستان پتانسیلی برای توسعه - هوشنگ بهرهی *}}</ref> و یکی از بلندترین رشته‌کوه‌های [[زاگرس]] است.<ref>Comprehensive Map of Iran, Microsoft Encarta Interactive World Atlas 2001, Microsoft Corporation</ref> بلندترین قله این رشته‌کوه به نام [[سن‌بران]] به ارتفاع ۴۱۵۰ متر<ref>کتاب درسی جغرافیای استان لرستان</ref> است و [[:en:List of Ultras of West Asia|یکی از ۱۵۱۵]] قله [[قله بسیار برجسته|بسیار برجسته]] جهان به‌شمار می‌رود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.peaklist.org/WWlists/ultras/iran.html|عنوان=Iran Mountain Ultra-Prominence - peaklist.org|ناشر=www.peaklist.org|بازبینی=2016-09-21}}</ref> این رشته‌کوه سرچشمه یکی از سرشاخه‌های اصلی [[رود دز]] به نام [[ماربره]] است که در دوره [[کوهزایی آلپی]] جدید ایجاد شده‌است. این کوه از جمله کوه‌های جوان می‌باشد که در حدود ۳۰ میلیون سال پیش ایجاد شده‌است. |
||
قله‌های بلند و پر برف، دره‌های ژرف و طولانی، رودهای دائمی، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع، روستاهای کوهپایه‌ای از جمله ویژگی‌های اشترانکوه می‌باشد که به سبب بلندی در شعاع ۱۰۰ کیلومتری به خوبی پیدا است. گفته می‌شود نام آن به سبب وجود قله‌های ۸ گانه که برخی از آن‌ها بلندتر از ۴۰۰۰ متر می‌باشد و مانند کاروانی از شتر به ردیف قرار گرفته، به شترکوه یا اشترانکوه معروف گشته‌است. |
قله‌های بلند و پر برف، دره‌های ژرف و طولانی، رودهای دائمی، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع، روستاهای کوهپایه‌ای از جمله ویژگی‌های اشترانکوه می‌باشد که به سبب بلندی در شعاع ۱۰۰ کیلومتری به خوبی پیدا است. گفته می‌شود نام آن به سبب وجود قله‌های ۸ گانه که برخی از آن‌ها بلندتر از ۴۰۰۰ متر می‌باشد و مانند کاروانی از شتر به ردیف قرار گرفته، به شترکوه یا اشترانکوه معروف گشته‌است. |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
رودهای کوچک بسیاری از این قله‌ها سرچشمه می‌گیرند که [[ماربره]]، [[گهررود]]، [[دره دایی]] و [[دره دزدان]] از آن جمله‌اند. [[دریاچه گهر]] معروف به نگین اشترانکوه در یکی از دامنه‌های جنوب باختری و در دره گَهَررود قرار دارد.<ref name=autogenerated1>(جعفری، همان‌جا)</ref> |
رودهای کوچک بسیاری از این قله‌ها سرچشمه می‌گیرند که [[ماربره]]، [[گهررود]]، [[دره دایی]] و [[دره دزدان]] از آن جمله‌اند. [[دریاچه گهر]] معروف به نگین اشترانکوه در یکی از دامنه‌های جنوب باختری و در دره گَهَررود قرار دارد.<ref name=autogenerated1>(جعفری، همان‌جا)</ref> |
||
[[دریاچه گهر]] که یکی از مناطق گردشگری ایران محسوب می‌شود در دامنهٔ‌جنوبی این رشته کوه قرار دارد؛ که به نگین زاگرس معروف است. |
[[دریاچه گهر]] که یکی از مناطق گردشگری ایران محسوب می‌شود در دامنهٔ‌جنوبی این رشته کوه در شهرستان دورود قرار دارد؛ که به نگین زاگرس معروف است. |
||
دامنه‌های اشترانکوه از دیرباز محل استقرار برخی طوایف [[لر]] بوده‌است، پس از مهاجرت از آن‌جا و عبور از میافارقین و، آنان بعدها به [[اتابکان لرستان]] شهرت یافتند.<ref>(اقبال، ۴۴۳؛ مشکوتی، ۶۴)</ref> |
دامنه‌های اشترانکوه از دیرباز محل استقرار برخی طوایف [[لر]] بوده‌است، پس از مهاجرت از آن‌جا و عبور از میافارقین و، آنان بعدها به [[اتابکان لرستان]] شهرت یافتند.<ref>(اقبال، ۴۴۳؛ مشکوتی، ۶۴)</ref> |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
== حیات وحش == |
== حیات وحش == |
||
این رشته کوه در حدود سال ۱۳۴۰ از لحاظ گونه‌های جانوری و گیاهی جزء [[مناطق حفاظت شده]] قرار گرفت و در سال ۱۳۴۸ جزء محیط زیست جهانی قرار گرفت. از گونه‌های جانوری آن می‌توان به [[خرس قهوه‌ای]]، |
این رشته کوه در حدود سال ۱۳۴۰ از لحاظ گونه‌های جانوری و گیاهی جزء [[مناطق حفاظت شده]] قرار گرفت و در سال ۱۳۴۸ جزء محیط زیست جهانی قرار گرفت. از گونه‌های جانوری آن می‌توان به [[خرس قهوه‌ای]]، کفتارراه راه، گرگ ، شغال، روباه ، [[گراز]]، [[بز کوهی]]، [[قوچ]]، [[گربه وحشی]]، [[گربه جنگلی]]، [[سنجاب درختی]]، [[مار قیطانی]] و از پرندگان می‌توان به [[عقاب]]، [[کبک (پرنده)|کبک]]، [[جغد]]، [[اردک]] و [[شاهین]] اشاره نمود که همگی تحت حفاظت محیط زیست می‌باشند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی =http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1682980 |عنوان =عکس خبری/ گونه‌های جدید شناسایی شده در منطقه اشترانکوه |4 =ناشر خبرگزاری مهر |تاریخ =۷ شهریور ۱۳۹۱ |6 = }}{{پیوند مرده}}</ref> |
||
در اشترانکوه [[پسته]] کوهی به فراوانی یافت می‌شود و پوشش گیاهی متنوع آن اعم از [[گون]]، [[ریواس]] و استپ‌ها در شیب ملایم بعضی نقاط و گل‌های طبیعی و خودرو محل مناسبی برای جانوران ساکن در اشترانکوه‌است که در آن زاد و ولد کرده و از آنان تغذیه می‌کنند. |
در اشترانکوه [[پسته]] کوهی به فراوانی یافت می‌شود و پوشش گیاهی متنوع آن اعم از [[گون]]، [[ریواس]] و استپ‌ها در شیب ملایم بعضی نقاط و گل‌های طبیعی و خودرو محل مناسبی برای جانوران ساکن در اشترانکوه‌است که در آن زاد و ولد کرده و از آنان تغذیه می‌کنند. |
||
نسخهٔ کنونی تا ۳ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۴۱
| اشترانکوه | |
|---|---|
 | |
  اشترانکوه | |
| مرتفع‌ترین نقطه | |
| ارتفاع | ۴۱۵۰ متر[۱] |
| جغرافیا | |
| موقعیت |  ایران استان لرستان، جنوب ازنا تا جنوب غربی الیگودرز[۲] |
| رشته‌کوه مادر | زاگرس |
اُشْتُرانْ‌کوه،مشهور به آلپ ایران، بلندترین نقطه استان لرستان، رشته‌کوهی در شرق استان لرستان، واقع در بین شهرستان های ازنا و الیگودرز است.[۲][۳][۴][۵][۶][۷] و یکی از بلندترین رشته‌کوه‌های زاگرس است.[۸] بلندترین قله این رشته‌کوه به نام سن‌بران به ارتفاع ۴۱۵۰ متر[۹] است و یکی از ۱۵۱۵ قله بسیار برجسته جهان به‌شمار می‌رود.[۱۰] این رشته‌کوه سرچشمه یکی از سرشاخه‌های اصلی رود دز به نام ماربره است که در دوره کوهزایی آلپی جدید ایجاد شده‌است. این کوه از جمله کوه‌های جوان می‌باشد که در حدود ۳۰ میلیون سال پیش ایجاد شده‌است.
قله‌های بلند و پر برف، دره‌های ژرف و طولانی، رودهای دائمی، پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع، روستاهای کوهپایه‌ای از جمله ویژگی‌های اشترانکوه می‌باشد که به سبب بلندی در شعاع ۱۰۰ کیلومتری به خوبی پیدا است. گفته می‌شود نام آن به سبب وجود قله‌های ۸ گانه که برخی از آن‌ها بلندتر از ۴۰۰۰ متر می‌باشد و مانند کاروانی از شتر به ردیف قرار گرفته، به شترکوه یا اشترانکوه معروف گشته‌است.
قله‌های مهم آن از شمال باختری به جنوب خاوری این‌هاست: چال میشان، گل‌گل، گل‌گهر، سن‌بران، کوله لایو، میرزایی، فیالسون، لگه، سراب شاه تخت، سوزنی مهرجمال، پیاره دره تخت، پیاره کمندان، ازنادر و کوله‌جنو.[۱۱]
در ارتفاعات اشترانکوه دره‌هایی یخچالی وجود دارد که در اصطلاح محلی به آن‌ها چال می‌گویند. از جمله این چال‌ها می‌توان از چال میشان، چال کبود، چال بران، چال فیالسون، چال شاه‌تخت، چال پیارو و چال همایون نام برد.[۱۲]
رودهای کوچک بسیاری از این قله‌ها سرچشمه می‌گیرند که ماربره، گهررود، دره دایی و دره دزدان از آن جمله‌اند. دریاچه گهر معروف به نگین اشترانکوه در یکی از دامنه‌های جنوب باختری و در دره گَهَررود قرار دارد.[۱۳]
دریاچه گهر که یکی از مناطق گردشگری ایران محسوب می‌شود در دامنهٔ‌جنوبی این رشته کوه در شهرستان دورود قرار دارد؛ که به نگین زاگرس معروف است.
دامنه‌های اشترانکوه از دیرباز محل استقرار برخی طوایف لر بوده‌است، پس از مهاجرت از آن‌جا و عبور از میافارقین و، آنان بعدها به اتابکان لرستان شهرت یافتند.[۱۴] مراتع دامنه‌های اشترانکوه مورد استفاده عشایر این ناحیه است؛ و دارای جاذبه‌های طبیعی بسیاری است.[۱۳]
حیات وحش
[ویرایش]این رشته کوه در حدود سال ۱۳۴۰ از لحاظ گونه‌های جانوری و گیاهی جزء مناطق حفاظت شده قرار گرفت و در سال ۱۳۴۸ جزء محیط زیست جهانی قرار گرفت. از گونه‌های جانوری آن می‌توان به خرس قهوه‌ای، کفتارراه راه، گرگ ، شغال، روباه ، گراز، بز کوهی، قوچ، گربه وحشی، گربه جنگلی، سنجاب درختی، مار قیطانی و از پرندگان می‌توان به عقاب، کبک، جغد، اردک و شاهین اشاره نمود که همگی تحت حفاظت محیط زیست می‌باشند.[۱۵]
در اشترانکوه پسته کوهی به فراوانی یافت می‌شود و پوشش گیاهی متنوع آن اعم از گون، ریواس و استپ‌ها در شیب ملایم بعضی نقاط و گل‌های طبیعی و خودرو محل مناسبی برای جانوران ساکن در اشترانکوه‌است که در آن زاد و ولد کرده و از آنان تغذیه می‌کنند.
اشترانکوه پذیرای کوهنوردان و گردشگران و زمین‌شناسانی از اقصی نقاط کشور و خارج از کشور بوده که برای تفریح و ورزش و پژوهش علمی مراجعه نموده‌اند.[۱۶]
منطقه حفاظت‌شده
[ویرایش]منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه یکی از مناطق حفاظت‌شده ایران است که علاوه بر دریاچه گهر، تونل برفی، چشمه قلقل و دره تخت را نیز شامل می‌شود؛ این منطقه ۹۸ هزار هکتار وسعت دارد و یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی ایران به‌شمار می‌آید.
جستارهای ویژه
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ «گزارش برنامه " قله اشترانکوه "».
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ بازگیر، فضل اله. استان‌شناسی لرستان، تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران، ١٣٩١
- ↑ «اشترانکوه کجاست». ۵ آذر ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «جاذبه‌های گردشگری شهر دورود». ۵ آذر ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «دستگیری دو شکارچی متخلف درمنطقه حفاظت شده اشترانکوه دورود». ۲۷ اسفند ۱۳۹۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ فوریه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۹.
- ↑ «ورود گردشگر به دریاچه گهر دورود ممنوع شد». ۲۷ اسفند ۱۳۹۷.
- ↑ «کوه‌های لرستان پتانسیلی برای توسعه - هوشنگ بهرهی *». ۲۲ فروردین ۱۳۹۸.
- ↑ Comprehensive Map of Iran, Microsoft Encarta Interactive World Atlas 2001, Microsoft Corporation
- ↑ کتاب درسی جغرافیای استان لرستان
- ↑ «Iran Mountain Ultra-Prominence - peaklist.org». www.peaklist.org. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۱.
- ↑ (جعفری، ۱/۶۳؛ نقشه عملیات)
- ↑ (عبدالواحد خنجی، ۵۴–۵۵)
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ (جعفری، همان‌جا)
- ↑ (اقبال، ۴۴۳؛ مشکوتی، ۶۴)
- ↑ «عکس خبری/ گونه‌های جدید شناسایی شده در منطقه اشترانکوه». ۷ شهریور ۱۳۹۱.[پیوند مرده]
- ↑ «زن کوهنوردایرانی که به طرز معجزه‌آسایی زنده مانده بود کوهنوردی را از سرگرفت». ۹ دی ۱۳۹۰.
منابع
[ویرایش]- عباس‌اقبال، تاریخ مغول از حمله چنگیز تا تشکیل دولت تیموری، تهران، ۱۳۶۴ش؛
- عباس جعفری، کوه‌ها و کوه‌نامه ایران، تهران، ۱۳۶۸ش؛
- عبدالواحد خنجی، «فرهنگ کوه‌های ایران»، شکار و طبیعت، تهران، ۱۳۳۹ش، شم ۷؛
- مشکوتی، نصرت‌الله، از سلاجقه تا صفویه، تهران، ۱۳۴۳ش
- نقشه عملیات مشترک (زمینی)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، ۱۳۷۱ش، گ ۹–۳۹.
- کتاب درسی جغرافیای استان لرستان
پیوند به بیرون
[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ اشترانکوه موجود است.
| مرکز |    | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| شهرستانها | |||||
| شهرها | |||||
| جاذبه‌های گردشگری |
| ||||
فهرستهای جغرافیایی ایران | ||
|---|---|---|
آبانبارهای تاریخی • آبشارها • آثار طبیعی ملی • آزادراهها • استانها • منطقهبندی استانها • ایستگاههای راهآهن • بادها • باغها • بخشها • بزرگراهها • بندرها • مناطق ویژه اقتصادی دریایی • بیابانها • پارکهای ملی • پناهگاههای حیات وحش • تالابها • جاذبه‌های جغرافیایی • جزیرهها • جنگلها • حوزههای گازی • حوزههای نفتی • خورها • دریاچهها • دشتها • دهستانها • رأسها و دماغهها • رودها • روستاها • سدها • شهرستانها • شهرکها • شهرها • غارها • قله‌ها • کاروانسراها • کوه‌ها • گذرگاههای مرزی • محلههای شهرها • معادن • مناطق حفاظت‌شده • نخلستانها • رشتهکوهها | | |