جاپلق

بخش جاپلق (گاپله) در حال حاضر شهرستان ازنا در استان لرستان،منطقه ای عشایری و یکجانشین است که دور تا دور آن را رشته کوه های زاگرس محاصره کرده اند .این بخش دارای دو دهستان با نام های زیر است:

• جاپلق غربی
• جاپلق شرقی

مرکز بخش جاپلق غربی شهر آشورآباد و مرکز بخش جاپلق شرقی شهر مومن آباد«مامون» است.

زبان مردم این منطقه لری می‌باشد و مردم لرتبار می باشند و شغل مردم این منطقه دامداری و کشاورزی است.

منطقه جاپلق«گاپله»کنونی از شرق با الیگودرز، از غرب با دورود،از جنوب با کوه های سر به فلک کشیده اشترانکوه و از شمال با شهرستان شازند استان مرکزی همسایه است.

این منطقه در گذشته از سر چشمه های اصلی رود دز بوده و حجم زیادی از آب سد دز ،از این منطقه تامین میشد.ولی امروزه به دلیل خشکسالی های پی در پی و همچنین حفر چاه های زیاد و سد های بی‌بهره ،رود خانه ها و چشمه های این منطقه در شرف بی آبی است.

جاپلق در دوران باستان شامل شهر هایی چون ازنا کنونی الیگودرز،دورود و قسمت های جنوبی استان مرکزی میباشد

پیشینه

گرچه نشانه‌های فراوانی از گذشتۀ این منطقه یافت شده‌ است ولی در لغت‌نامه دهخدا در توضیح کلمه جاپلق، شهرت این منطقه را به دلیل جنگ بین ایرانیان و اعراب در سال ۱۱۲ قمری ذکر می‌کند که به فرماندهی قحتبه ابن شیب و عمر ابن هبیره در جاپلق روی داد و اعراب تا منطقه نهاوند عقب رانده شدند.

جنگ دیگری در سال ۱۲۳ قمری مصادف یا حیات امام جعفر صادق در این منطقه روی داد که به قیام بابک خرمدین مشهور بود. در کتاب گزیده سیاست‌نامه خواجه نظام‌الملک طوسی، جعفر شعار چاپ ۱۳۶۵ شرکت چاپ و نشر بنیاد تهران صفحه ۳۳۷ آمده: دیگر در سال ۲۱۲ قمری در ایام مأمون خرمدینان قیام کردند از ناحیه سپاهان، گاپله ، ترمدین و کره و باطنیان به ایشان پیوستند …

آرامگاه امامزاده زید و قاسم و امام زاده داوود پیغمبر با ۱۰۰۰ سال قدمت در منطقه جاپلق قرار دارد. بنای این مقبره (زید و قاسم) مربوط به دوران سلجوقی می‌باشد که گنبدی مخروطی شکل با نمای آجری و دارای ارتفاع است. بنای امام زاده داوودپیغمبر نیز به دست مردم این روستا در حال مرمت و نوسازی می باشد.

جستارهای وابسته

• بخش جاپلق
• لری گاپله‌ای
• گاپله
• بختیاری

منابع

علی رحیمی ، پژوهشگر و نویسنده افتخاری ویکی پدیا ، گوینده سابق صدا و سیما و رادیو البرز . 1396

لغت‌نامه دهخدا

دانشنامه رجال و حاکمان کمره و جاپلق: شامل شرح حال، شجره‌نامه و نمونه آثار ۴۶۷ تن از بزرگان. بایگانی‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine شابک: ۹۶۴-۹۴۳۲۷-۰- روستای موچان قره کهریز اراک