غضنفرالسلطنه برازجانی
 | لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامهای مورد استفاده در ویکی‌پدیا نیست. (ژانویه ۲۰۱۷) |
میرزا محمدخان برازجانی | |
|---|---|
 پرتره میرزا محمدخان برازجانی از تأثیرگذاران قیام جنوب در مقابل هجوم استعمار انگلیس | |
| زادهٔ | ۱۲۵۶ شمسی |
| درگذشت | ۱۳۰۸ شمسی |
| آرامگاه | در جوار مقبره امامزاده شاه پسر مرد |
| ملیت | ایرانی |
| دیگر نام‌ها | غضنفرالسلطنه برازجانی |
| عنوان | غضنفرالسلطنه برازجانی |
| دوره | قاجار |
| همسر(ها) | بی بی روشن، خدیجه (بی بی ماه)، گلین خانم، فاطمه، شاه خانم |
| فرزندان | ابراهیم، خانمی، زینب، قاسم خان، یوسف خان، طاهر خان |
| والدین | میرزا حسین خان |
میرزا محمدخان برازجانی ملقب به غضنفرالسلطنه برازجانی (۱۲۵۲–۱۳۰۸ خورشیدی)، ادیب، شاعر، والی برازجان و از تأثیر گذاران قیام جنوب در مقابل هجوم بریتانیا بود.
از اقدامات مهم غضنفر السلطنه اتحاد با مجاهدین و یاری رسانی شیخ حسین خان چاه کوتاهی و زایر خضر خان اهرمی در آخرین حلقه مقاومت مجاهدین در نبرد «سربست چغادک» علیه نیروهای انگلیسی (ذیحجه ۱۳۳۶ق/ سپتامبر ۱۹۱۸م) با سیصد نفر تفنگچی بود.[۱] وی در این نبرد از تملک اقتصادی خود هزینه نمود. در این نبرد شیخ محمدحسین برازجانی نیز شرکت داشت. مسترچیک کنسول انگلیس در بوشهر همراه با دریا بیگی از غضنفرالدوله خواستند دست از جنگ بکشد که او نظر آن‌ها را رد کرد. پس از آن نیروهای مجاهدین رو به اضمحلال رفتند و بتدریج چاهکوتاه، اهرم و برازجان بدست انگلیسی‌ها و پلیس جنوب مورد هجوم قرار گرفت و سران مجاهدین مجبور به جنگ و گریزهای نامنظم و پناه بردن به کوه‌ها شدند. در ۲۱ محرم ۱۳۳۷ قمری (۲۳ اکتبر ۱۹۱۸م) قوای انگلیس برازجان را اشغال کردند. غضنفرالسلطنه به اردوی خود در کوه‌های لرده -گیسکان- پیوست. بتدریج جاده بوشهر-شیراز تحت کنترل انگلیسی‌ها درآمد.[۲] وی با روی کار آمدن مصدق به سمت والی فارس دوباره موقعیت خود را بازیافت.[۳] میرزا محمدخان به لرده که مکانی کوهستانی و نزدیک جاده شیراز بود رفت و شبها به سپاهیان انگلیس شبیخون می‌زد. قشون انگلیس برای دفع وی عازم لرده شد. مردان و زنان لرده ای به پشتیبانی از میرزامحمدخان با سپاهیان انگلیس آماده نبرد شدند که از آن دلاوران می‌توان حاجی و فرهاد فرزندان رئیس ملک – مشهدی علیباز- رئیس حسین – غلامرضا –نظام و از زنان جنگجو – سوگل – جانی – سلطان و گل عنبر را نام برد. در لرده بین شش تا نه زن یک تیپ انگلیسی را تار و مار می‌کنند. با تغییر موضع محمدخان جنگ سپس به قلعه رودفاریاب کشیده شد.[۴]
غضنفرالسلطنه بعلت هماهنگی با شورش علیه رضاخان مورد غضب حکومت مرکزی قرار گرفت. در پی اعلام سیاست خلع سلاح جنوب توسط حکومت مرکزی پهلوی اول، در ۴ آذر ۱۳۰۸ خورشیدی با مأموریت فوج گارد نادری قتل غضنفرالسلطنه نیز تصویب شد و وی در شب ۲ اسفند ۱۳۰۸ خورشیدی در نزدیکی آرامگاه شاه پسرمرد دشتستان کشته شد.[۵] قتل وی همچنین در شب ۲۲ رمضان مطابق اواخر بهمن ۱۳۰۸ خورشیدی توسط یکی از گماشتگان دولت پهلوی نقل شده‌است.
اصالت
[ویرایش]جاوید نام میرزا محمدخان برازجانی ملقب به غضنفرالسلطنه (شیر حاکم)شهید نامدار خان دشتستان و مجاهد مبارز علیه استعمار انگلیس فرزند میرزا حسین خان برازجانی ضابط برازجان، دشتستان و حومه و او نیز فرزند میرزا علی اکبر خان برازجانی فرزند میرزا ابوالحسن خان برازجانی فرزند رئیس شاه منصور خان برازجانی(بزرگ) فرزند ملا محمد دشتستانی فرزند ملا محمود کامفیروزی و خلف الصدق میرزا محمد(معروف به ملا محمد کامفیروزی)اصالتا از راد مردان، نجیب زادگان و ذی نفوذان کامفیروز و حومه و نژادا از اتابکان فارس بودند که طی سالهای ۱۰۸۵ الی ۱۱۰۰ هجری قمری از وطن خود روستای خانیمن کامفیروز به دشتستان و برازجان نقل مکان کردند و آن هجرت توسط میرزا محمد کامفیروزی(ملا محمد)و فرزند برومندش ملا محمود صورت گرفت. فامیل های خزائی خانیمنی،امینی خانیمنی،خرد خانیمنی، سمیعی خانیمنی،لطفی خانیمنی، عموزادها و خویشاوندان شادروان میرزا محمدخان غضنفرالسلطنه برازجانی در کامفیروز می باشند
منابع
[ویرایش]- ↑ لوائح و سوانح (اسنادی از جنبش روحانیت جنوب ایران در جنگ جهانی اول)، سید عبدالله مجتهد بلادی بوشهری، بوشهر: مرکز بوشهرشناسی (۱۳۷۱)، ص۱۶۳.
- ↑ جنبس جنوب ایران، «جلد اول»، احمد دشتی، قم، هفته نامهٔ خلیج فارس، چاپ اول، ۱۳۷۹. ص ۳۵۹–۳۶۳
- ↑ جنبس جنوب ایران، «جلد اول»، احمد دشتی، قم، هفته نامهٔ خلیج فارس، چاپ اول، ۱۳۷۹. ص ۳۷۲
- ↑ اینجا بوشهر است، دارالحماسه ایران اسلامی «جنگ جهانی اول» بایگانی‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine پایگاه خبری تحلیلی جنوب کشور «کوگانا»
- ↑ رئیسعلی دلواری (مجموعه مقالات کنگره بزرگداشت هشتادمین سال شهادت رئیسعلی دلواری)، چاپخانه علوی بوشهر (۱۳۷۳).
- اینجا بوشهر است، دارالحماسه ایران اسلامی «جنگ جهانی اول» پایگاه خبری تحلیلی جنوب کشور «کوگانا»