Alfa-mheath
Is éard atá i gceist leis an alfa-mheath ná próiseas meata radaighníomhaigh nádúrtha ina ndianscaoileann núicléas ina núicléas níos éadroime is ina alfa-cháithnín, a astaítear. Fórsa núicléach láidir taobh thiar de. Sampla is ea luaidhe-210 (219Pb), a mheathann le leathré 21 bhliain trí alfa-mheath.[1]
Is ionann an t-alfa-cháithnín agus núicléas an iseatóip is coitianta dá bhfuil ag an héiliam, is é sin, héiliam a ceathair nó 4He. Tagann an t-alfa-mheath go tipiciúil ar núiclídí atá trom nó réasúnta trom. Is é beirilliam a hocht an eisceacht mhór, nó is dual dó sórt scoilteadh nó eamhnú a dhéanamh ionas go bhfaightear dhá alfa-cháithnín.
Is dual don alfa-cháithnín fuinneamh réasúnta íseal a bheith aige agus é ag imeacht as an núicléas. Le firinne bíonn an t-alfa-fhuinneamh chomh híseal is nach leor é, de réir na fisice clasaicí, an fórsa núicléach a chealú. Mar sin féin fágann an t-alfa-cháithnín an núicléas. Is gnách tollánú a thabhairt ar an bpróiseas seo: shílfeá go bhfuil an núicléas timpeallaithe ag balla (an fórsa núicléach) agus an t-alfa-cháithnín ag gearradh tolláin tríd. Ní féidir an tollánú a mhíniú gan dul i dtuilleamaí na teoirice candamaí. Is éard a deir an teoiric chandamach gur féidir an damhna a fheiceáil mar thonn (déachas na toinne is an cháithnín). Níl mórán tábhachta leis an tuiscint ar leibhéal na réad mór, ach ar mhion-mhicrileibhéal na gcáithníní cosúil leis an alfa-cháithnín, is féidir glacadh leis an gcáithnín mar thonn, agus ansin, tá dóchúlacht áirithe ann go rachaidh an tonn seo trí bhalla an fhuinnimh phoitéinsiúil. Nuair a bheidh an balla taobh thiar den cháithnín, cuirfidh an fórsa éarthach leictreach luas faoin alfa-cháithnín (éarann an núicléas agus an t-alfa-cháithnín a chéile, ó tá lucht leictreach deimhneach ag an mbeirt acu mar núicléis, agus éarann na luchtanna leictreacha den chineál chéanna a chéile).
Chomh híseal is a bhíonn na halfa-fhuinnimh, ní bhíonn mórán dainséir sna núiclídí alfa-ghníomhacha don duine a fhad is a fhanann siad taobh amuigh den bheothach, nó is leor duilleog pháipéir féin leis an alfa-radaíocht a stopadh. Ábhar ailse atá iontu taobh istigh den cholainn, áfach.
Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ Hussey, Matt (2011). "Alfa-mheath". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 31.
 | Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
 | Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |