Hui Shi
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 370 a. C.  Estado de Song, Western Zhou |
| Morte | 310 a. C. (59/60 anos) |
| Actividade | |
| Campo de traballo | Filosofía |
| Ocupación | filósofo, escritor |
Hui Shi (chinés simplificado e tradicional: 惠施; pinyin: Huì Shī; Wade-Giles: Hui4 Shih1; 370–310 a.C.)[1], tamén coñecido como Huizi (chinés simplificado e tradicional: 惠子; pinyin: Huìzǐ; Wade-Giles: Hui4 Tzu3; Mestre Hui), foi un filósofo chinés do período dos Reinos Combatentes.[2] Figura representativa da Escola dos Nomes, Hui Shi é famoso polas súas dez teses, de carácter paradoxal, coas que intentou amosar o carácter relativo das distincións humanas.[2][3] Dise que escribiu un código de leis, e chegou a ser primeiro ministro do reino de Wei.[4]
Filosofía
[editar | editar a fonte]O Yiwenzhi (藝文志, "Rexistro das artes e das letras") atribúelle a Hui Shi unha obra filosófica non conservada, probablemente perdida con anterioridade á dinastía Tang (618-917 d.C.).[5] Por esta razón, coñécese a súa filosofía en gran medida a través doutros textos clásicos, como o Zhan Guo Ce (戰國策, "As estratexias dos Reinos Combatentes"), os Lüshi Chunqiu (呂氏春秋, "Anais de primaveras e outonos do mestre Lü"), o Han Feizi (韩非子, "O libro do mestre Han Fei"), o Xunzi (荀子, "O libro do mestre Xun") e, sobre todo, o Zhuangzi (莊子, "O libro do mestre Zhuang").
Como outros membros da Escola dos Nomes, a filosofía de Hui Shi caracterízase por defender a relatividade de conceptos como os de semellanza e diferenza (同異, tóngyì).[2][6] Neste sentido, nos seus argumentos abundan as analoxías e os paradoxos.[2]
As dez teses
[editar | editar a fonte]No derradeiro capítulo do Zhuangzi, "Tianxia" (天下, "Todo baixo o ceo"), afírmase que Hui Shi sostivo dez opinións principais, coñecidas como "As dez teses" ou "Os dez paradoxos".[2] Porén, o Zhuangzi non explica como Hui Shi defendía estas teses.[2][7] Son as seguintes:
- O máis grande non ten nada para alén de si; chámase o Un da amplitude. O máis miúdo non ten ren dentro de si; chámase o Un do pequeno.
- O que carece de grosor non pode acumularse; porén, ten unha extensión de mil lǐ 里.
- O ceo está tan baixo como a terra; as montañas e os pantanos están ao mesmo nivel.
- O sol do mediodía é o sol poñente. O que nace é o que morre.
- As grandes semellanzas son distintas das pequenas; chámanse as pequenas semellanzas e diferenzas. As dez mil cousas son todas similares e todas diferentes; chámanse as grandes semellanzas e diferenzas.
- O sur é ilimitado; porén, ten un límite.
- Saín hoxe cara Yue e cheguei onte.
- Os elos dunha cadea poden separarse.
- Coñezo o centro do mundo: está ao norte de Yen e ao sur de Yue.[8]
- Deixa ao amor abrazar as dez mil cousas; o ceo e a terra constitúen un só corpo.
A pesar da súa diversidade, as teses pódense agrupar en catro grupos:[2]
- Principios básicos (teses 1, 5 e 10). Estes enunciados, os únicos non paradoxais, resumen a doutrina ontolóxica de Hui Shi. A primeira tese presenta o concepto de relatividade do Un (a idea de "o máis miúdo" tense interpretado como unha noción atomista).[2] A quinta tese asevera que a semellanza e a diferenza son tamén relativas, e que dúas cousas poden ser o mesmo dun xeito e distintas doutro. Finalmente, a décima tese, a única de carácter ético, suxire que, se consideramos todas as cousas coma unha, entón deberíamos tratalas a todas co mesmo amor.
- Paradoxos infinitesimais e de relación da parte co todo (teses 2 e 8). A segunda tese presenta o paradoxo da divisibilidade infinita das cousas en puntos sen dimensión ("o máis miúdo" da primeira tese), que despois se acumulan para formar obxectos con dimensión. A oitaba tese é escura e parece non encaixar co resto. Fraser interpreta que, se consideramos os elos como puntos infinitesimais sen dimensión, deberían poder atravesarse entre eles.[2]
- Paradoxos do espazo (teses 3, 6 e 9). A terceira tese aplica o relativismo ás relacións espaciais: se "as dez mil cousas son todas similares e todas diferentes", entón hai unha certa escala ou perspectiva dende a cal a aparente distancia entre o ceo e a terra desaparece. Pola súa banda, a sexta e novena teses refírense á indicidade dos puntos cardinais.
- Paradoxos temporais (teses 4 e 7). A cuarta tese pode explicarse grazas á multiplicidade de perspectivas: aínda que o sol pareza estar no cénit dende un lugar, para alguén máis ao leste estará a poñerse. De xeito similar, un ser vivo aproxímase cara a morte dende o seu nacemento. A tese séptica é escura, pero tamén semella estar relacionada coa relatividade do tempo.
Outros paradoxos
[editar | editar a fonte]O mesmo capítulo do Zhuangzi atribúe vinte e un paradoxos máis a Hui Shi e outros membros da Escola dos Nomes, os cales empregaron nos seus debates.[9] Comparados coas dez teses anteriores, son de máis difícil interpretación:
Con ditos coma estes, Hui Shi fíxose recoñecido en todo o reino, onde o consideraron un hábil polemista. Todos estes polemistas competían entre eles en público, para deleite dos presentes. Dicían cousas como: "Hai plumas nun ovo", "Un galo ten tres patas", "O reino perténcelle a Ying", "Un can podería ser chamado ovella", "Un cabalo ten ovos" (...) "Un can non é un sabuxo", "Un can branco é negro" (...) "Se cada día rompemos un pau pola metade, unha infinidade de eras non nos chegarían para esgotalo".
O derradeiro enunciado, "Se cada día rompemos un pau pola metade, unha infinidade de eras non nos chegarían para esgotalo" é notable pola súa semellanza co paradoxo de Zenón de Elea sobre unha pista de carreiras infinitamente divisible. O paradoxo do filósofo grego afirma que debería ser imposible para calquera atleta gañar unha carreira, posto que para iso terían primeiro que chegar á metade da pista, e logo á metade da segunda metade, e así infinitamente.[10]
Uso de analoxías
[editar | editar a fonte]Un diálogo recollido no Shuo Yuan (說苑, 'O xardín da elocuencia') afirma que Hui Shi tendía a excederse no uso de analoxías ou exemplos ilustrativos (譬, pì). O filósofo xustificaba este hábito dicindo que a comunicación sería imposible sen analoxías:[2][11]
Un cliente díxolle ao rei de Liang: "Ao falar sobre as cousas, Hui Shi gosta de usar analoxías. Se non se lle permite empregalas, non podería falar". O rei contestou: "Certo". Ao día seguinte viu a Hui Shi e díxolle: "Gustaríame que falases sobre as cousas directamente, sen utilizar analoxías". Hui Shi replicou: "Supoña que hai un home que non sabe o que é un dan. Se preguntara polas características dun dan, e nós lle contestásemos que as características dun dan son como un dan, estariamos a comunicarnos?". "Non", admitiu o rei. "Se no canto contestásemos que as características dun dan son como un arco, pero cunha corda de bambú, entenderíanos?" "Entenderíanos", dixo o rei. Hui Shi concluíu: "As explicacións son, en esencia, empregar o que unha persoa sabe para comunicarlle o que descoñece, producindo así o saber. Pedir que non se usen analoxías sería, xa que logo, inadmisible". O rei dixo: "Ben falado!"
Esta postura filosófica suxire a afinidade de Hui Shi cos moístas, xa que compartían a doutrina semántica de que "a función dun nome é comunicar que un obxecto é coma os obxectos que un coñece por ese nome".[12]
Relación con Zhuangzi
[editar | editar a fonte]Moitas das pasaxes do Zhuangzi retratan a Hui Shi coma un amigábel rival de Zhuangzi, que defende a postura contraria a este ou critica algunha opinión taoísta, moitas veces con humor. O máis coñecido dos seus diálogos fala sobre a subxectividade da felicidade:[7][13]
Zhuangzi e Hui Shi paseaban polo encoro do río Hao cando Zhuangzi dixo: "Mira como os peixes nadan ao seu xeito! Con iso desfrutan!".Hui Shi respondeu: "Como podes saber iso, se ti non es un peixe?".
"E ti tampouco es eu, como sabes que non sei con que desfrutan os peixes?", defendeuse Zhuangzi.
Hui Shi insistiu: "Non son ti, polo que descoñezo o que sabes. Por outra banda, estou certo de que non es un peixe, así que non podes saber o que lles gusta!".
Zhuangzi dixo: "Volvamos á túa cuestión orixinal, por favor. Preguntáchesme como sei con que desfrutan os peixes, así que xa sabías que o sabía cando me preguntaches. Seino porque estou aquí de pé á beira do Hao".
Segundo estas historias, ámbolos dous mantiveron a súa amizade até o final dos seus días. No propio Zhuangzi, o filósofo taoísta afirma o seguinte: "Dende que morriches, mestre Hui, non teño nada sobre o que pensar. Xa non me queda ninguén con quen falar".[7][14] No Shuo Yuan, reflíctese unha idea semellante: "Tras a morte de Hui Shi, o mestre Zhuang gardou un fondo e escuro silencio, non tiña nada que dicirlle ao mundo".[2][15]
Traducións
[editar | editar a fonte]- Gongsun Long (2001). Libro del maestro Gongsun Long o La Escuela de los nombres. Tradución e notas de Yao Ning e Gabriel García-Noblejas. Estudo preliminar de Pedro San Ginés Aguilar. Trotta.[16]
- Varios autores (2019). The Mingjia and Related Texts. Tradución e notas de Ian Johnston e Wang Ping. The Chinese University of Hong Kong Press.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Qian, Mu (1935). 先秦諸子繫年 (en chinés). Editorial Comercial de Beijing.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Fraser, Chris (2020). Zalta, Edward N., ed. School of Names (Winter 2020 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University.
- ↑ Gongsun Long (2001). Libro del maestro Gongsun Long o La Escuela de los nombres (en castelán). Trotta.
- ↑ Smith, Kidder (2003). "Sima Tan and the Invention of Daoism, "Legalism," et cetera". The Journal of Asian Studies 62 (1): 129–156. doi:10.2307/3096138.
- ↑ Theobald, Ulrich. "Chinese Literature - Huizi 惠子 (www.chinaknowledge.de)". www.chinaknowledge.de (en inglés). Consultado o 2023-11-30.
- ↑ Theobald, Ulrich. "Chinese Literature - Huizi 惠子 (www.chinaknowledge.de)". www.chinaknowledge.de (en inglés). Consultado o 2023-11-30.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Zhuangzi (1996). Zhuangzi (en castelán). Kairós.
- ↑ Yen estaba ao norte de Yue.
- ↑ Zhuangzi (1996). Zhuangzi (en castelán). Kairós.
- ↑ Huggett, Nick (2019). Zalta, Edward N., ed. Zeno’s Paradoxes (Winter 2019 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University.
- ↑ "Shuo Yuan : 善說 - Chinese Text Project". ctext.org (en chinés). Consultado o 2023-12-01.
- ↑ Graham, A.C. (1989). Disputers of the Tao (en inglés). Open Court.
- ↑ "Zhuangzi : Outer Chapters : The Floods of Autumn - Chinese Text Project". ctext.org (en chinés). Consultado o 2023-12-01.
- ↑ "Zhuangzi : Miscellaneous Chapters : Xu Wu-gui - Chinese Text Project". ctext.org (en chinés). Consultado o 2023-12-01.
- ↑ "Shuo Yuan : 談叢 - Chinese Text Project". ctext.org (en chinés). Consultado o 2023-12-02.
- ↑ Inclúe unha tradución ao castelán das dez teses de Hui Shi.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Fraser, C. (2020). School of Names. The Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- Graham, A.C. (1989). Disputers of the Tao. Open Court.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Fraser, C. (2020). Life of Hui Shi. The Stanford Encyclopedia of Philosophy.
