Lingua falisca
| Falisco | ||
|---|---|---|
| Falado en: | Sur de Etruria | |
| Rexións: | Península Itálica | |
| Extinción: | c. -150 | |
| Familia: | Linguas itálicas Linguas latino-faliscas Falisco | |
| Escrita: | Falisco, etrusco e latino | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | --
| |
| ISO 639-2: | --- | |
| ISO 639-3: | xfa
| |
| Mapa | ||
 Linguas itálicas na idade de ferro. | ||
| Status | ||
| ||
O falisco[1] era a lingua da familia itálica falada polos antigos faliscos, un pobo itálico que habitaba a Tuscia meridional. Estaba relacionada co latín. É materia de debate entre os especialistas se o falisco é unha lingua independente ou debe clasificarse como un dialecto do latín, con todo, é posible que o falisco e o latín foran mutuamente intelixibles no pasado.[2]
Corpus lingüístico
[editar | editar a fonte]Estímase que sobreviviron 355 inscricións, na súa maioría curtas e datadas entre os séculos VII e II a.C. Algunhas están escritas de dereita a esquerda nunha variedade do alfabeto itálico antigo, derivado do alfabeto etrusco, pero mostran algúns trazos da influencia do alfabeto latino.[3] Unha inscrición á deusa Ceres do c. 600 a.C., atopada en Falerii, normalmente tomada como o exemplo máis antigo, está escrita de esquerda a dereita.[4]
Características
[editar | editar a fonte]Algunhas das principais características fonéticas da lingua faliscana que se poden observar nesta inscrición son:
- O mantemento do son fricativo f, que en latín convértese en b.
- A representación dun proto-indo-europeo inicial gh por f (foied, en latín hodie).
- A palatización da consoante d + i consoante nun son representado simplemente por i- (o son central de foied, xa que morreu).
- A perda do s final en todos os casos antes de certos sons (cra, en latín cras).
Outras características, que aparecen noutros lugares, son:
- O mantemento dos velares (falisco quando, en latín quando, contrasta co umbrio pando).
- A asimilación dalgunhas consoantes finais co son inicial da seguinte palabra: "pretod de zenatuo, sententiad", en latín " praetor de senatus sententia "(zenatuo por senatuos, un xenitivo arcaico).
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para falisco.
- ↑ http://books.google.es/books?id=vUvIWIQMDokC&printsec=frontcover&hl=es#v=onepage&q&f=false
- ↑ Conway 1911.
- ↑ G. C. L. M. Bakkum, The Latin dialect of the Ager Faliscus: 150 years of scholarship, University of Amsterdam Press, 2009, p. 1 for estimated number or inscriptions, p. 393ff. for Ceres inscription, and p. 406 for its general acceptance as the oldest example of Faliscan dialect.
- ↑ 5,0 5,1 Bakkum 2009, pp. 434-435.
- ↑ Conway 1897, p. 312.
- ↑ 7,0 7,1 [1] Lengua falisca en PROEL.com
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Bakkum, Gabriël (2009). The Latin dialect of the Ager Faliscus: 150 years of scholarship. Ámsterdam: Vossiuspers UvA. ISBN 978-90-5629-562-2.
- Brien, Donald (14 de xaneiro de 2021). Faliscan Inscriptions 2021-01-14.
