Perseo

Perseo, coa cabeza de Medusa.

Perseo Περσεύς, o lendario fundador de Micenas e da dinastía micénica dos Aqueos, foi o primeiro dos heroes da mitoloxía grega cuxas fazañas na derrota de varios monstros deron pé á creación dos mitos dos deuses olímpicos. Perseo decapitou a gorgona Medusa, e salvou a Andrómeda do monstro mariño Ceto.

Nacemento

Perseo sostendo a cabeza de Medusa (fresco de Pompeia)

Segundo a versión do Pseudo-Apolodoro e a de Pausanias, un oráculo anunciara a Acrisio, rei de Argos, que morrería a mans do seu propio neto. Para evitalo, Acrisio fixo encerrar a súa filla Dánae nunha torre de bronce (ou nunha cámara subterránea dese material) para impedir que tivese trato con ningún varón. Con todo, o rei dos deuses, Zeus, transformouse nunha choiva de ouro que caeu en Dánae desde o teito e deixouna embarazada. Pero había outra tradición que dicía que fora Preto, irmán de Acrisio, quen seducira a Dánae. En calquera caso, a princesa concibiu a Perseo. Ao decatarse Acrisio, non crendo divino o nacemento do neno, arroxouno con Dánae ao mar nun cofre de madeira. O mar foi acougado por Poseidón por petición de Zeus, e a nai e o fillo sobreviviron e alcanzaron a costa da illa de Sérifos. Nesa illa gobernaba o rei Polidectes, e o seu irmán Dictis recolleu a muller e o neno, a quen criaría como se fose o seu fillo.

Expedición para matar a Medusa

Pintura de Joachim Wtewael: Perseo liberando a Andrómeda. Museo do Louvre. París. Os pintores renacentistas asociaron a miúdo, erroneamente, o voo de Perseo co cabalo alado Pegaso. Na tradición dos mitos gregos, Perseo voa cas súas sandalias aladas.

Máis tarde, Polidectes namorouse de Dánae. Pensando que o mozo Perseo podía ser un estorbo para os seus plans, intentou librarse del mediante unha estrataxema: fixo crer a todo o mundo que pretendía conquistar a princesa Hipodamía e pediu aos habitantes da illa que cada un lle entregase un agasallo como presente, para poder ofrecelo á súa vez á princesa. Perseo dixo que non poñería reparos para entregar calquera cousa: ata se fose a cabeza de Medusa, que era unha das tres Gorgonas e podía converter en pedra os homes só coa mirada. Polidectes aceptou como agasallos os cabalos doutros habitantes da illa, pero non aceptou os de Perseo, e mandoulle que lle trouxese a cabeza da Gorgona que lle prometera.

Perseo partiu, guiado polos deuses Atenea e Hermes, en busca das fillas de Forcis: as graias, irmás das gorgonas. As graias eran tres anciás que só tiñan un ollo e un dente para as tres, e íanllos pasando unha á outra. Perseo arrebatoulles o ollo e o dente, e, a cambio de devolverllos, obrigounas a confesar onde vivían as Hespérides, pois Atenea dixéralle que elas lle darían armas para vencer a gorgona.

Así, Perseo atopou as ninfas, das que obtería un zurrón máxico (kibisis) para conter a cabeza sen perigo. Hermes deulle unhas sandalias aladas, Zeus deulle a súa fouce de adamante e o casco de Hades, que volvía invisible a quen o levase posto. Ademais, recibiu de Atenea un escudo brillante como un espello.

Armado con estes obxectos, Perseo chegou a introducirse na morada das Gorgonas, que, como as Graias, eran fillas de Forcis. Mentres estaban durmidas as Gorgonas, Perseo achegouse a elas. Atenea guiou a man de Perseo, que ademais usou como espello o escudo de bronce que lle prestou a deusa para ver a Medusa sen mirala directamente. Así, Perseo alcanzou a cortar a cabeza da Gorgona, da que naceron o cabalo alado Pegaso e o xigante Crisaor. Perseo saíu do palacio das Gorgonas. Esteno e Euríale, as irmás inmortais de Medusa, buscaron a Perseo pero non puideron atopalo porque o casco de Hades o facía invisible.

Rescate de Andrómeda

Perseo mata a Polidectes.

Ao chegar a Etiopía ou, noutras versións, a Iafa, Perseo atopou a Andrómeda encadeada a unha rocha: mandárana deixar alí os seus pais, os reis Cefeo e Casiopea, para que fose devorada por un monstro mariño que fora enviado polos deuses como castigo por xactarse Casiopea de ser máis fermosa que as nereidas. Un oráculo de Amón dixera que só se verían libres do monstro se lle era ofrecida Andrómeda como alimento. Perseo quedou prendado de Andrómeda e decidiu liberala. Tras pedir a man da princesa a Cefeo e Casiopea, matou o monstro coa súa espada, ou, segundo outras versións, petrificando unha parte do monstro ao mostrarlle a cabeza de Medusa.

Durante o banquete de vodas con Andrómeda, chegou Fineo, tío paterno dela e á vez o seu prometido. Comezou unha batalla entre quen apoiaban o enlace e os partidarios de Fineo. Perseo matou a moitos, pero, ao ver a inferioridade numérica do seu bando, non tivo máis remedio que empregar a cabeza de Medusa para converter en pedra a Fineo e os que o acompañaban. Perseo e Andrómeda lograron finalmente casar e chegaron a ter sete fillos: os varóns Perses, Alceo, Heleo, Méstor, Esténelo e Electrión, e unha filla chamada Gorgófone.